جهت تسکین درد دندان سیر رنده­شده را با کره مخلوط کرده و در محل ضایعه قرار می­ دهند و نیز جهت درمان ریزش مو مقداری سیرکوبیده را با ماست مخلوط کرده و به سر می­مالند.
روش مصرف: خوراکی، جوشانده، تنتور، ضماد
طب کهن: «مزاج سیر در سوم گرم و خشک. سیر بادشکن و ملین است. سیر را با آب­پز پونه کوهی بخورند و بر تن مالند، شپش و رشک را ریشه­کن می­ کند. خاکسترش دوای جوش­هاست. سیر بیایانی را تا تر است بر زخم بدخیم گذارند، زخم را بهم آرد. سیر مایه سردرد است. داروی دندان­درد است. دید را ناتوان کند و سبب جوش‌های داخل دهان شود. سیر پخته گلو را صاف کند. داروی سرفه مزمن است. در آب­پز برگ و ساقه آن نشینند، بول و حیض ریزش یابد».(بوعلی­سینا،۳۳۰:۱۳۶۸)
«سیر اثر ضدعفونی کننده، ضدباکتری، هضم­کننده غذا، اشتهاآور، صفرابر، خلط­آور، نیرودهنده، دفع کرم و کم­کننده فشارخون دارد. اثر ضد سرطان و معالج بیماری قند نیز دارد. در استعمال خارجی اثر از بین­برنده التهاب و التیام­دهنده زخم جراحات را دارد. در زمان قدیم از سیر برای پیشگیری از انتقال بیماری­های واگیردار مانند وبا، تیفوس، حصبه و غیره استفاده می­کردند. سیر در رفع اسهال­های ساده، دیسانتری، ورم عصبی روده، سوء­هضم، سنگینی معده موثر است. ضماد سیر در درمان روماتیسم مفصلی مفید است. زیاده­روی در مصرف سیر علاوه­بر بوی بد آن، باعث سردرد، تشنگی زیاد، ضعف بینایی می­گردد». (زرگری،۶۲۲:۱۳۷۶)

قیاس: اثر ضدمیکروبی و ضدعفونی­کننده، ضد فشار و چربی خون سیر مصارف سنتی آن­را تایید می­ کند.

مشخصات گیاه: گیاهی است علفی و یک­ساله به­ارتفاع تا ۸۰ سانتیمتر، دارای چند ساقه. برگ­ها دارای بریدگی‌های باریک و عمیق، به­رنگ سبز تیره. گل­آذین خوشه ۵-۶ گل، دم­گل کوتاه میوه­دار، گل­ها نامنظم، به­رنگ صورتی تا ارغوانی، کاسبرگ سرنیزه­ای تخم­مرغی و دندانه­دار.
خواص درمانی: کهیر و خارش بدن، درمان زردی، اشتهاآور، مدر، تصفیه­کننده خون، صفرابر، تقویت قلب، سیاه­زخم
مصارف درمانی: شاه­تره و چند گیاه دیگر را کوبیده و مانند حنا برروی سر می­مالند که برای درمان کچلی و سودا مفید است. شاه­تره، ترنجبین، عرق کاسنی و گشنیز را دود داده و آبله را درمان می­کردند. شاه­تره سردی است، دم­کرده آن­را برای رفع خارش استفاده می­ کنند. همچنین آن­را در آب خیس کرده و با آب آن بدن را برای درمان خارش شستشو می­ دهند. شاه­تره، عناب، گل بنفشه، خارخسک، سپستان و تخم گشنیز را دم کرده و در هنگام بروز کهیر و خارش استفاده می­ کنند. دم­کرده شاه­تره، ریشه کاسنی، و چند گیاه دیگر را در درمان زردی استفاده می­ کنند. شاه­تره، عرق گشنیز، پرتغال و … را در درمان باد گرم مصرف می‌کنند. برای رفع میگرن گیاه را در کاغذ پیچیده و مانند سیگار می­کشند. شاه­تره و ماست گاو را مخلوط کرده و بر روی دمل می­مالند. برای درمان مخملک، موی بز، شاه­تره و نمک را جوشانده به بدن کودک می­مالند.
روش مصرف: دم­کرده و جوشانده، عرق
طب کهن: «شاه­تره در اول سرد و در دوم گرم است. سبز و شاداب و تلخ­مزه­اش خوب است. خون را تصفیه می­ کند و بندآمده­ها را بگشاید. خوردنش داروی خارش و گری است. لثه را محکم کند. معده را توان بخشد. بند­آمده­های کبد را می­گشاید. شربت آن بول را ریزش دهد».(بوعلی­سینا،۳۱۰:۱۳۶۸)
«شاه­تره طبیعت معتدل و یا کمی سرد دارد. زیادکننده ادرار، ملین و پایین­آورنده فشار خون است. در خونریزی ناشی از ازدیاد فشارخون، خوردن عرق شاه­تره با کنترل فشارخون موثر است. مصرف خوراکی یا موضعی عرق شاه­تره ضد آلرژی است و در اگزمای مزمن موثر است. شاه­تره تعداد گلبول قرمز را کاهش داده و خاصیت چسبندگی و انعقاد خون را می‌کاهد. بنابراین برای تصفیه خون و رقیق کردن خون بیماران تجویز می­ شود. لذا در بیماران کم­خون نباید استفاده گردد. در مصرف فرآورده ­های شاه­تره نباید زیاده­روی شود».(رجحان،۱۰۹:۱۳۸۰)
«خشک­شده گیاه شاه­تره برای تقویت معده قوی­تر از تازه آن است. اگر با سرکه یا آب عسل و یا مخلوطی از سرکه و عسل خورده شود، برای رفع قی صفراوی و آشفتگی­های بلغمی و پاک­کرده معده از فضولات حبس­شده در معده نافع است. عرق شاه­تره از اسهال جلوگیری می­ کند. مالیدن عصاره شاه­تره به چشم برای تقویت دید چشم و ممانعت از ریختن اشک زیاد مفید است. عرق شاه­تره برای التیام جراحات کام دهان و زبان و استحکام لثه و ضماد آن با حنا برای معالجه جرب و خارش پوست موثر است. شاه­تره مضر ریه است از این نظر باید با کاسنی خورده شود. مخلوط عصاره کاسنی، عصاره شاه­تره، سکنجبین و عسل برای رفع اختلالات کبدی و تب­های نوبه­ای بدون آن­که عارضه­ای برای ریه داشته باشد».(میرحیدر،۲۲۶:۱۳۸۲)
قیاس: مصرف سنتی شاتره در رفع خارش با قانون ابن سینا مطابقت دارد.

شیرین­بیان Širinbayân
نام انگلیسی: Locorice
بخش مورد استفاده: ریشه
پراکنش: در برخی نقاط نزدیک جوی آب
مشخصات گیاه: گیاهی علفی، پایا، دارای ریزوم­های عمیق، دارای پرزهای کوتاه یا کرک­های غده­ای پراکنده. برگ­ها منقسم و مرکب، بیضوی یا سرنیزه­ای ، محور برگی منتهی به یک برگچه، قسمت زیرین برگ­ها دارای کرک­های غده­ای و چسبناک. جام گل بنفش، صورتی یا سفید­رنگ.
خواص درمانی: خلط آور، افزایش دهنده فشارخون، ضدالتهاب، آرام­بخش، مسهل ملایم، پیشاب­آور، ضد اسپاسم، رفع سرفه­های شدید، برونشیت، التهاب نای، رفع یبوست، نرم­کننده، زخم معده و اثنی عشر، رفع نفخ، بیماری­های پروستات.
مصارف درمانی: شیرین بیان و عرق نعنا را برای رفع دل­درد، سرفه و سردرد می­خورند. شیرین بیان، ریشه سوسن، تاج ریزی، گل زوفا، گل ختمی را جوشانده و برای بیماری­های پروستات استفاده می­ کنند. شیرین بیان، نعنا و عرق نعنا را برای درمان حصبه به­کار می­برند. ریشه شیرین­بیان را برای درمان کوفتگی و شکستگی روی موضع قرار می­ دهند. جهت درمان ناراحتی­های معده و زخم معده، بواسیر، ناراحتی­های کبدی و درد عضلانی و مفاصل و نیز به­عنوان اشتهاآور مورد استفاده قرار می­گیرد.
روش مصرف: دم­کرده و جوشانده و تغلیظ شده شیره ریشه، خیسانده
طب کهن: «سوس، مهکب؛ بیخ مهک مزاجش معتدل است. افشره و بیخش داروی کژدمه^[۷] است. افشره­اش برای زخم‌ها بد نیست. بیخ مهک و افشره‌اش داروی ناخنه^[۸] است و افشره­اش موثرتر است.
ریه را می­پالاید، به نفع شش و گلو است، صدا را صاف می‌کند. آبش تشنگی را فرونشاند و برای التهاب معده داروی خوبی است. از تب‌های کهنه مفید است».(بوعلی­سینا،۲۴۵:۱۳۶۸)
«شیرین­بیان علاوه­بر آن­که در داروسازی جهت مخفی کردن طعم ناپسند بعضی داروها به­کار می­رود، با مسهل­های قوی که مصرف آنها پیچش و ناراحتی به ­وجود می ­آورد، مخلوط می­گردد. زیرا مصرف آن موجب کم شدن انقباضات روده می­ شود. شیرین­بیان اثر رفع سرفه­های عصبی، برونشیت و التهاب نای دارد. مصرف آن در موارد التهاب معده، زخم معده و اثنی عشر، اثر درمانی دارد.
مصرف مقادیر زیاد گلیسیریزین باعث تولید خارج از حد طبیعی هورمونی به نام آلدوسترون از غده فوق­کلیه می­ شود که باعث دفع مقادیر زیاد پتاسیم، عدم دفع سدیم و بالارفتن حالت قلیایی خون به­علت اختلال در متابولیسم می­ شود. با این عمل، ضعف قوای ماهیچه­ای، عارضه­های فلج، بالارفتن فشار خون و غیره حاصل می­ شود. مقدار لازم برای ایجاد مسمومیت حدود ۵۰۰ میلی­گرم گلیسیریزین در روز به­مدت یک­ماه می­باشد».(زرگری،۴۶۷:۱۳۷۶)
«پودر عصاره­ شیرین­بیان مزه و بوی کوکا را تقویت می­ کند، به­همین دلیل به فرآورده ­های کوکا اضافه می‌شود. در هند به تنباکو اضافه می­ شود. با تحریک قشر غده آدرنال، در درمان بیماری آدیسون، مصرف دارد. برای درمان بزرگی خوش­خیم پروستات مفید است. برای ترک اعتیاد دخانیات استفاده می­ شود. ضد التهاب و ورم مفاصل می­باشد».(رجحان،۱۱۷:۱۳۸۰)