دلبستگی و رضایت به همراه اشتیاق برای انجام کار (هارتر، اشمیت و هیز، ۲۰۰۲)

ممیزی محیط کار گالوپ^[۱۳۷]

جدول ۲-۲: تعریف و اندازه گیری در گیر ی از دیدگاهای مختلف(سیمپسون، ۲۰۰۸ ،۷)
۲-۲-۱-۱- درگیری شخصی^[۱۳۸]
در ادبیات آکادمیک سازمان مفهوم درگیر ی در کار ابتدا توسط کان(۱۹۹۰) مطرح شد. وی از اصطلاح درگیری شخصی برای نامگذاری این حالت استفاده کرده وآن را اینگونه تعریف می کند:
“ درگیری وضعیتی روانشناختی است که در آن فرد خود را مطیع و تحت امر نقش کاری اش در سازمان در می آورد” (کان،۱۹۹۰،۶۰۴)
در درگیری فرد خود را به طور فیزیکی ، شناختی و عاطفی به استخدام نقش کاریش در سازمان درآورده و خود را در راستای عملکرد نقشش بیان می کند.به نظرکان فرد و نقش دارای تعاملات متقابل هستند به طوریکه اولا فرد انرژی خود را برای رفتار های در نقش صرف کرده (استخدام شخصی^[۱۳۹]) ، ثانیا خود را درون نقش بیان می کند (بیان شخصی^[۱۴۰])آنقدر که درگیری باعث می گردد که کارکنان دارای روحیه و جسارت در کار باشند ، عدم درگیری باعث میگردد که کارکنان ازنقش خود جدا افتاده رفتار های کناره جویانه از خود نشان داده و در برابرنقش کاریشان موضعی دفاعی به خود بگیرند. (می^[۱۴۱]،۲۰۰۴،۱۲)
کارکنان غیردرگیر خود را از انجام نقش کاریشان کنار کشیده ، به طور عاطفی و شناختی عقب می نشینند. آنها وظایف کاری خود را به طور ناقص انجام می دهند ،رفتار آنها فاقد تلاش و کوشش لازم بوده و تبدیل به آدمواره های بی روح با حرکاتی ساعت وار و غیر ارادی می گردند. (لوتوس و پترسون^[۱۴۲] ،۲۰۰۲،۲۷۸)
۲-۲-۱-۲- درگیری و تحلیل رفتگی^[۱۴۳]
مفهوم سازی بعدی از درگیری توسط مسلچ ولیتر (۱۹۹۷) صورت گرفته است . او از اصطلاح تحلیل رفتگی^[۱۴۴] برای توصیف عدم درگیری در کار استفاده می کند . تحلیل رفتگی استعاره ای است که به طور رایج در توصیف حالت در ماندگی روحی یا فرسودگی شدید به کار می رود به نظر مسلچ تحلیل رفتگی دارای سه بعد فرسودگی^[۱۴۵]، بی تفاوتی^[۱۴۶] (یا بی شخصیتی) و احساس عدم کارایی^[۱۴۷] است. فرسودگی ، احساس خستگی و درماندگی شدید در اثر کار زیاد می باشد ، بی تفاوتی نگرش سرد و منفعلانه به کار بوده به طوریکه فرد علاقه خود را نسبت به کار از دست داده و روز به روز کار برای او بی معنی می گردد .در عدم کارایی فرد احساس می کند شایستگی لازم برای انجام کارهایش را نداشته و نمی تواند کار های خود را در سازمان به درستی به اتمام برساند . به نظرمسلچ تحلیل رفتگی در اصل کاهش درگیری در کار است و این دو ، دو سر یک پیوستار می باشند بر این اساس درگیری دارای سه بعد انرژی^[۱۴۸] ، پیوستگی^[۱۴۹] و کارایی ^[۱۵۰] است که هرکدام به ترتیب وجه مخالف سه بعد تحلیل رفتگی یعنی فرسودگی،بی تفاوتی و عدم کارایی می باشند .(شوفلی و بیکر ، ۲۰۰۴، ۲۹۴)
۲-۲-۱-۳- درگیری در کار^[۱۵۱]
در این میان شوفلی و همکاران (۲۰۰۲) با مطالعات خود به این نتیجه دست یافتند که درگیری و تحلیل رفتگی اگرچه دارای ارتباط نزدیکی با یکدیگر بوده اما دو مفهوم متمایز از هم می باشند. به نظر آنان این دو مفهوم وجه مخالف یک پیوستار نبوده بلکه مفاهیم مستقلی هستند که باید با ابزارهای متفاوتی اندازه گیری شوند. بر این اساس فردی که تحلیل رفته نیست الزاما نمی توان گفت که دارای سطح بالایی از درگیری در کار می باشد. آنها از اصطلاح درگیری در کار درمدل خود استفاده کرده و آن را “حالت مثبت ذهنی برای بر آوردن و اتمام کار ” تعریف می کنند از این منظر درگیری در کار دارای سه بعد به صورت زیر است:
شور و حرارت در کار^[۱۵۲]؛
وقف شدن در کار^[۱۵۳]؛
غرق شدن در کار^[۱۵۴] .
شور و حرارت سطح بالایی ازانرژی و تحمل روانی فرد در هنگام کار و تمایل به صرف تلاش درآن کار علی رغم سختی آن است ؛وقف شدن، اشاره به دلبستگی عمیق با یک کار و احساس اهمیت ،جدیت و چالش درکار می باشد و غرق شدن عبارتند از تمرکز شدید و اشتغال به یک کار با رضایت خاطر و احساس شادی در حین کار است به طوریکه گذشت زمان برای فرد سریع بوده و جدا شدن او از کار به سختی صورت می گیرد. (شوفلی و دیگران ،۲۰۰۲ ،۷۴)
دراین دیدگاه کارکنان درگیر دارای سطح بالایی از انرژی ، علاقمند و مشتاق به انجام کارشان می باشند علاوه بر این آنها چنان در کارشان غرق می شوند که گذشت زمان را احساس نمی کنند مطالعات نشان می دهد که این انرژی و اشتیاق آنها در بیرون از کار همچون ورزش و سرگرمیهای خلاق و کارهای داوطلبانه نیز پابرجاست . کارکنان درگیر سوپرمن نیستند. آنها پس از کار زیاد احساس خستگی می کنند اما از این خستگی حاصل از کار لذت می برند چراکه با انجام و اتمام کار همراه می شود. آنها معتاد به کار^[۱۵۵] نیستند و به خاطر یک تمایل غیر قابل کنترل درونی به شدت کار نمی کنند بلکه کار برای آنان یک تفریح و سرگرمی محسوب شده و از انجام آن لذت می برند. (بیکر ، دموروتی^[۱۵۶] ،۲۰۰۸،۲۱۲)
۲-۲-۱-۴- درگیری کارمند^[۱۵۷]
چهارمین خط تحقیقاتی از درگیری ، کار ارزنده هارتر اسمیت و هایز (۲۰۰۲) و فراتحلیل آنها بر روی نتایج تحقیقات موسسه گالوپ در محیطهای کاری است . به نظر آنان درگیری کارمند “دلبستگی و رضایت به همراه اشتیاق وی برای انجام کار” می باشد. افراد درگیر به طورعاطفی با دیگران درکار رابطه برقرار کرده و به طور شناختی همواره آماده خدمت و گوش به زنگ هستند. (هارتر، اشمیت و هایز، ۲۰۰۲، ۲۶۹)
اگرچه تعریف آنها از درگیر ی شبیه مفهوم سازی کان از درگیری می باشد ، اما آنها برای اندازه گیری درگیر ی مقیاس ممیزی محیط کار گالوپ را پیشنهاد کرده و این مفهوم را با بهره وری ،سود آوری ، تمایل به ترک ، رضایت شغلی کارکنان و رضایت و وفاداری مشتریان پیوند دادند. (سیمپسون، ۲۰۰۸ ،۹)
۲-۲-۲- رویکردهای درگیری در کار
سیمسون (۲۰۰۸) مطالعات صورت گرفته و مفهوم سازی های از درگیری را در فالب چهار خط سیر تحقیقاتی مختلف جای می دهد : دیدگاه کان(۱۹۹۰) ازدرگیری،دیدگاه مسلچ و لیتر(۱۹۹۷) از درگیری، دیدگاه شوفلی و همکاران(۲۰۰۲) از درگیری و دیدگاه هارترو همکاران(۲۰۰۲) از محققان موسسه گالوپ از درگیری . عده ای دیگر با نگرشی جامع تر مفهوم سازی های صورت گرفته را درون دو رویکرد متفاوت جای می دهند. رویکردی که مراکز غیر علمی ،مدیران و موسسات مشاوره ای نسبت به درگیری در کار داشته و رویکردی که محققان مراکز علمی و دانشگاهی نسبت به درگیری در کار دارند.
۲-۲-۲-۱- رویکرد صنعتی یا تجاری^[۱۵۸] :مفهوم عام از درگیری
در این دیدگاه درگیری در کار با بهره وری کارکنان گره می خورد. این دیدگاه از درگیری بیشتر مورد اقبال مراکز مشاوره سازمانی و غیر آکادمیک بوده و چنین تصور می شود که کارکنان درگیر درکار پر انرژی، فعال ، دارای دید مثبت نسبت به کارفرما و سازمان بوده در راستای اهداف سازمان حرکت می کنند. که این خصوصیات موجب بهره وری بالای این کارکنان گشته و آرزوی هرکارفرمایی داشتن چنین کارکنانی است. معمولا موسسات مشاوره ی سازمانی و کسا نی که چنین رویکردی به درگیری در کار دارند درگیر کردن بیشتر کارکنان درکار را در راستای ارتقای بهره وری سازمان توصیه کرده و مدعی ارائه راهکارهایی برای افزایش درگیری کارکنان در کار هستند. البته اشکال عمده چنین دیدگاهی از درگیری نبود تعریف واحد و جامعی از درگیری درکار است به طوریکه هریک تعریف خاصی و منحصر به خود را از درگیری داشته ، وابزارهای متفاوتی را برای سنجش آن به کار می گیرند. معمولا روش کار آنها نیز چنین است که با تحقیقاتی که بر روی سازمانهای مختلف انجام می دهند، مجموعه از شاخصهای ،نگرشی، رفتاری و محیط کاری ای را که با بهره وری و عملکرد این سازمانها و نیروی انسانیشان ارتباط نزدیکی دارد را انتخاب کرده وآن را به عنوان ابزاری برای سنجش درگیری در کارمعرفی میکنند.برای مثال دیدگاه موسسه گالوپ ازدرگیری درکار می تواند در این رویکرد قرار گیرد. اگرچه تعریفی که این موسسه از درگیری در کار ارائه می دهد شبیه تعاریف کان (۱۹۹۰) از درگیری می باشد. (هارتر، اشمیت و هایز، ۲۰۰۲، ۲۶۹) اما برای اندازه گیری آن به جای سنجش و تعیین شاخصهای رفتاری، نگرشی و یا سنجش درگیری به عنوان یک حالت یا وضعیت روانشناختی ، ویژگیها و شاخصهای محیط کاری را بر می شمارند که در آن افراد درگیر در کار میگردند.شاخص ۱۲ گویه ای موسسه گالوپ برای سنجش درگیری در کار(کیو ^[۱۵۹]۱۲ یا ممیزی محیط کار گالوپ^[۱۶۰]) نیز گویای این مدعا است. این شاخص نتیجه مطالعات و تحقیقات چندین ساله موسسه گالوپ در محیط های کاری است که البته تحت عناوین و کاربردهای مختلفی همچون شاخصی برای سنجش رضایت شغلی و بهزیستی کارکنان^[۱۶۱] به کار گرفته شده است. اما هارتر و دیگران(۲۰۰۲) آن را به عنوان شاخصی برای درگیری در کار (یا بهتر است گفته شود یک محیط کار درگیر کننده) در نظر می گیرند.
موسسات مشاوره ای دیگری نیز همچون DDI^[162]، شراکت هویت ^[۱۶۳] موسسه مرسر^[۱۶۴] هستند که تعریف خاص خود را از درگیری در کار دارندDDI ، درگیری را “ حدی که افراد کار خود را باور داشته ، برای آن ارزش قائل بوده و از انجام آن لذت می برند“ تعریف میکند. شاخص ۲۰ گویه ای این موسسه نیز ، همچون موسسه گالوپ از مطالعات صورت گرفته برروی سازمانها و واحدهای تجاری با بهره وری بالا بدست آمده است ، که بیشتر دربردارنده ویژگیهای یک محیط کار درگیر کننده واعمال مدیریت منابع انسانی در جهت درگیر کردن کارکنان در کار می باشد.دیمانسیون توسعه بین المللی معتقد است برای در گیر کردن کارکنان در کار پنج عامل ضروری وجود دارد:
همراستایی تلاشها با استراتژی سازمان؛
توانمندی؛
ارتقا و تشویق تیم کاری و همکاری؛
کمک به افراد درراستای رشد و توسعه شخصی؛
حمایت و قدردانی از افراد در جای مناسب خود(DDI,2005,5).
هریک از این عوامل به عنوان ابعاد درگیری در کار در نظر گرفته می شود که هریک دارای شاخصهایی است که در مجموع ۲۰ شاخص درگیری در کار را تشکیل می دهند.
با مروری بر مطالعات انجام شده در رویکرصنعتی از درگیری درکار و برنامه ها وتوصیه های مختلف برای درگیر کردن کارکنان در کار ، وانس^[۱۶۵] (۲۰۰۶) معتقد است تعریف محققان و صاحبنظران در رویکردصنعتی از درگیری در کار غالبا در ۱۰ موضوع زیر خلاصه می گردد:
احساس غرور و مباهات کارکنان نسبت به کارفرمای خود؛
رضایت از کارفرما؛
رضایت شغلی؛
فرصتهایی برای عملتر بهتر در کار وداشتن شغل چالشی؛
قدر دانی و بازخورد مثبت برای مشارکت؛
دریافت حمایت شخصی از جانب سرپرست؛
تلاش بسیار فراتر از حداقل؛
درک رابطه میان شغل و ماموریت سازمان؛
امید به رشد و پیشرفت آینده در کنار یک کارفرما ؛
تمایل به ماندن در کنار یک کارفرما .
با توجه به مطالب عنوان شده از درگیری در کار در رویکرد صنعتی، اشکالات زیادی بر این رویکرد مترتب است. شاید بتوان گفت انتقاداتی که لیتل و لیتل^[۱۶۶](۲۰۰۶) نسبت به مفهوم سازی از درگیری در کار عنوان می کنند؛ بیشتر درباره این رویکرد صدق میکند .که عبارتند از:
نامفهوم بودن تعاریف موجود از این باب که معلوم نیست درگیری در کار یک نگرش است یا رفتار؛
نامفهوم بودن تعاریف موجود از این بابت که معلوم نیست درگیری مفهوم مربوط به افراد است یا گروه ها؛
نامفهوم بودن تعاریف موجود از این باب که درگیری در کار با مفاهیم شناخته شده دیگر(همچون تعهد سازمانی ، رضایت شغلی ، وفاداری و…) چه رابطه ای داشته و با آنها چه تفاوتی داردو در نهایت؛
وجود ابزارهای مبهم و نامعتبری برای سنجش درگیری در کار که این مفهوم را به چالش می کشد(لیتل و لیتل، ۲۰۰۶،۱۰۵)؛

۱-۱- ادعای یهود مبنی براین که ابراهیم۷ یهودی است

یهودیان حضرت ابراهیم۷جد بزرگوار انبیای الهی را یهودی می دانند. مسیحیان نیز او را نصرانی و مشرکان عرب او را منتسب به آئین خود می دانند. چراکه هر دسته می کوشند تا با انتساب این انسان فاضل و پسندیده به جماعت خود تأئیدی برای آئین خود و وجهه ای نزد دیگران بیابند.وچه کسی بهتر و برتر از ابراهیم خلیل الله۷جد بزرگ انبیای الهی:.
الف) نگاهی به تفاسیر
قرآن کریم به این پندار باطل یهود اشاره می کند«أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْبَاطَ کاَنُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى‏ قُلْ ءَ أَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن کَتَمَ شَهَدَهً عِندَهُ مِنَ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»^[۲۵۳]و می فرماید: یهودیان علم ندارند و از روی جهل این گونه می پندارند و در واقع با کتمان شهادت خداوند، ستمکار هستند.خداوند تنها از حقیقت با خبر است و تنها اوست که می داند که آیا ابراهیم۷یهودی بوده یا نبوده است. [خداوند همواره از ابتدای طرحِ چنین ادعاهایی، با قاطعیت پاسخ آنان را داده است. قرآن مجادله ی یهود و نصاری را بر سر حضرت ابراهیم۷رد می کند و می فرماید: ابراهیم۷نه یهودی است و نه نصرانی، بلکه مسلمان است و امت مسلمان از هر امت دیگری به ابراهیم۷سزاوارترند.]^[۲۵۴]«یَأَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تُحَاجُّونَ فىِ إِبْرَاهِیمَ. . .»^[۲۵۵] شاید مخالفین بگویند که اگر قرآن، به دلیل نزول تورات و انجیل پس از ابراهیم۷، یهودی و نصرانی بودن او را رد می کند، چطور ابراهیم۷را حنیف و مسلمان می شمرد؟ درحالی که دوران ظهور اسلام و مسلمین قرنها بعد از یهود و نصاری است؟ پاسخ این پرسش کاملاً روشن و واضح است. قرآن تصریح می کند ابراهیم۷حنیف و مسلمان است؛ چرا که اسلام تنها دین محمّد ۶نیست، بلکه دین تمامی انبیاء گذشته می باشد. «أَمْ کُنتُمْ شهَُدَاءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِیهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِى قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَاهَکَ وَ إِلَاهَ ءَابَائکَ إِبْرَاهِمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ إِلَاهًا وَاحِدًا وَ نحَْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»^[۲۵۶]معیار انتساب، دین است؛ نه خون و نسل و نژاد. از این رو ابراهیم۷را باید مسلمان دانست.
با توجه به آنچه گذشت به نظر می رسد مدعیان یهودی دراین امر، چندین هدف را دنبال می کنند:
۱- این وهم وگمان را درذهن دیگران ایجاد کنندکه آنها نسل ابراهیم۷و فرزندان و ذریه ی او هستند و با انحصار آن در خود، شاخه ی دیگر ذریه ی ابراهیم۷، یعنی اسماعیل۷را نادیده انگارند.
۲- این گمان را در دیگران تقویت کنند که دین پذیرفته شده ی الهی تنها دین و آئین یهودیان است. و چون این دین به حضرت ابراهیم۷منتسب است، تنها دین نازل شده که مورد تأئید و رضایت از سوی خداست دین «یهود»می باشد.
۳- این تصور را در ذهن ایجاد کنند که آنها بیش از هرکس سزاوار سکونت در سرزمین مقدس هستند، چرا که خداوند این سرزمین را برای ابراهیم۷و ذریه ی او قرار داد.
۴- آنها یهودی و از نسل ابراهیم۷هستند، لذا ابراهیم۷نیز تنها و تنها یهودی می تواند باشد.
ب) نکات آیات جهت ایجاد الگو
با توجه به آنچه قرآن کریم در این زمینه فرموده است، حاصل می گردد که:
۱- انبیاء الهی:همه در برابر خداوند متعال تسلیم بوده و اسلام آورده اند.
۲- معیار انتساب به حضرت ابراهیم۷ دین است و نه خون و نسل و نژاد.
۳- معیار پیرو ابراهیم۷بودن پایبندی به فرمان های الهی است که چه یهود و چه نصاری و چه مسلمانِ واجدِ این شرائط را شامل می گردد.
۴- خداوند متعال یکتاست وانبیاء مرسل او، آئین یکتاپرستی را به نسل بشر آموختند و مسلماً چنین وحدتی، مستلزم یکسان بودن آئینی مشخص از ابتدا تا انتهاست و آن تسلیم بودن در برابر معبود یکتا و سرسپاری بر اطاعت او و فرستادگانش می باشد.^[۲۵۷]
۱-۲- ادعای یهود مبنی براین که وارث دین ابراهیم۷است
یهودیان خود را از حیث نسب و نسل، ذریه ی حضرت ابراهیم۷دانسته و این انتساب صحّت دارد؛ همچنین ایشان خود را از حیث دین، اعتقادات، نبوت و رسالت وارث ابراهیم۷برمی شمارند ولی این دو امر درباره ی ایشان، دو مسأله ی کاملاً مجزا از یکدیگر است. یهودیان وارثان نسب ابراهیم۷ هستند،اما وارثان راستین دین و رسالت، تنها صالحان و مؤمنان می باشند. یعنی کسانی که با بعثت محمّد۶راه او را برگزیدند، نه آن دسته از یهودیانی که به خدا و دین ابراهیم۷کفر ورزیدند، انبیای الهی را کشتند و رسولان:را تکذیب کردند.خداوند در قرآن به این گمان باطل یهود اشاره می کند و آن را چندین بار ابطال و رد می کند.«اى اهل کتاب! چرا درباره ابراهیم، گفتگو و نزاع مى‏کنید (و هر کدام، او را پیرو آیین خودتان معرفى مى‏نمایید)؟. . .»
«وَ إِذِ ابْتَلىَ إِبْرَاهِمَ رَبُّهُ بِکلَِمَاتٍ. . .»^[۲۵۸]امامت از طریق نسب به ارث نمی رسد و با هر کردار و عملکردی نمی توان وارث رسالت و دیانت بود آن هم تنها به واسطه ی انتساب نَسبی. این وراثت تنها شایسته ی مؤمنان و صالحان است و بر کافران وستمکاران حرام است.«لَا یَنَالُ عَهْدِى الظَّالِمِینَ»، یهودیان به واسطه ی ظلم و کفرشان شایستگی عهد الهی را ندارند. ابراهیم۷به طور خاص دراین زمینه مورد اشاره ی قرآن است. آن زمان که آن حضرت۷درصحرای خشک و بی آب وعلف خدا را می خواند«وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبّ‏ِ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ ءَامِنًا وَ. . .»^[۲۵۹] و می فرماید هرکس از من پیروی کند حتی اگر از نسل و ذریه ی من نباشد از من است و هرکس از فرزندان من که راه خیر از راه من برنگزیند از من نیست و به طور خاص و ویژه از فرزند خود اسماعیل۷که با هم خانه ی خداوند را ساختند یاد می کند و در دعای خود او را مشخص می کند. «رَبَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَینْ‏ِ لَکَ وَ مِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّهً مُّسْلِمَهً لَّکَ. . .»^[۲۶۰] قرآن تصریح می کند امت محمّد۶وارثان دین و رسالت ابراهیم۷هستند، چرا که شرط لازم برای وراثت ایمانی در آنها تحقق یافته است و آنها مخلصانه و از روی ایمان و یقین تسلیم خداوند هستند.«إِنَّ أَوْلىَ النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هَذَا النَّبىِ‏ُّ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ اللَّهُ وَلىِ‏ُّ الْمُؤْمِنِینَ»«سزاوارترین مردم به ابراهیم۷، آنها هستند که از او پیروى کردند، و (در زمان و عصر او، به مکتب او وفادار بودند همچنین) این پیامبر و کسانى که (به او) ایمان آورده‏اند (از همه سزاوارترند) و خداوند، ولىّ و سرپرست مؤمنان است.»«شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصىَ‏ بِهِ نُوحًا وَالَّذِى أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَ مَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَ. . .»^[۲۶۱]شایستگی وراثت دین و رسالت ابراهیم۷وجانشینی او در امت مسلمان بروز یافت که از مظاهر آن انتخاب نام «مسلمان»برای امت محمّد۶ است«. . . هُوَ سَمَّئکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِن قَبْلُ وَ فىِ هَذَا. . .»و در راه خدا جهاد کنید، و حقّ جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) کار سنگین و سختى بر شما قرار نداد، از آیین پدرتان ابراهیم۷پیروى کنید خداوند شما را در کتابهاى پیشین و در این کتاب آسمانى«مسلمان»نامید، تا پیامبر۶گواه بر شما باشد،. . . از دیگرجلوه های قرآنی در ابطال پندار یهودیان:«وَمَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّهِ إِبْرَاهِمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفْسَهُ وَ. . .»^[۲۶۲] که قرآن تصریح می کند که هر کس از دین ابراهیم۷و پیروی از محمّد۶روی برگرداند، نادان و احمق است. و در آیات:«. . . قَالُواْ کُونُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى‏ تهَْتَدُواْ قُلْ بَلْ مِلَّهَ إِبْرَاهِمَ حَنِیفًا. . . وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ صِبْغَهَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَهً وَ نحَْنُ لَهُ عَبِدُونَ قُلْ أَ تُحَاجُّونَنَا فىِ اللَّهِ وَ هُوَ رَبُّنَا وَ رَبُّکُمْ وَ لَنَا. . .»^[۲۶۳] [خداوند از آنها می خواهد به خود و آئین خود فکر کنند و با افتخارات پوچ تاریخ خود وگمانهای باطلی در مورد وارث بودن خویش، زندگی نکنند؛ بلکه اعمال خود و دین خود را خالص نمایند و واقعاً خود را تسلیم خداوند سازند. هرکس نتیجه ی اعمال خود را می بیند، ابراهیم۷و پیروان او نتیجه ی کردار و اعمال نیک خود را می بینند و نزد خداوند بهره مند می شوند.]^[۲۶۴][نکته ی قابل توجه این است که هر دو آیه با یک سیاق و سبک واحد و عبارات و کلمات واحد، ادعای یهودیان را رد می کند. اما در واقع در این آیات تکرار وجود ندارد و بر اساس مقتضای سیاق، هدف مطلوب در آیه ی دوم، هدفی است که در آیه ی اول انتظار می رود. همانگونه که آیه ی ۱۳۴سوره ی بقره، حقیقت دین ابراهیم، اسماعیل، اسحاق و یعقوب:را روشن می سازد و آن این است که دین تمامی آنان دین حضرت محمّد۶است. از یهودیان می خواهد برای پذیرفته شدن نزد خداوند به دین محمّد۶، درآیند. درآیه ی ۱۴۱سوره ی بقره، ادعای آنان مبنی بر وراثت دین ابراهیم۷و انبیای گذشته ی نسل او رد می شود و تصریح می گردد وراثت خون و نسب، ملاک نیست بلکه ملاک وراثت، دین و ایمان است. تمام آیات مربوط به این مسأله (وراثت دین، علم، کتاب، ایمان) همگی در یک سیاق و سبک هستند و در تمامی آیات مربوطه، سخن از انبیای بنی اسرائیل و اشاره به برخی از داستانهای بنی اسرائیل و رد ادعاهای آنان است.]^[۲۶۵]
ب) نکات آیات جهت ایجاد الگو
با توجه به آنچه گذشت:
۱- ملاک ِ وراثت دین ابراهیم۷،خون و نسب نیست بلکه ملاکِ وراثت، دین و ایمان است.
۲- خداوند آیینى را براى شما مردم تشریع کرد که به نوح و ابراهیم و موسى و عیسى و محمّد:، توصیه کرده بود که: دین را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید!
۳- جز افرادِ سفیه و نادان، چه کسى از آیین ابراهیم۷، روى‏گردان خواهد شد؟!
۴- خداوند مؤمنان را درکتابهاى آسمانی پیشین و این کتاب آسمانى یعنی قرآن،«مسلمان»نامید.
۵- وارثان راستین دین و رسالت، تنها صالحان و مؤمنان می باشند یعنی کسانی که با بعثت حضرت محمّد۶، راه او را برگزیدند.
آنچه بر این اساس می تواند الگو قرار گیرد این است که قرآن کریم، معیار وراثت دین و پیرو حقیقی بودن حضرت ابراهیم۷وسایر انبیاء الهی:را، «ایمان و عمل صالح»معرفی می نماید و بدین ترتیب مدعیان دروغین را از گروه حقیقی، غربال می نماید و تنها یدک کشیدن عنوان یک دین، فرد را شایسته ی قرار گرفتن در زمره ی ایشان قرار نمی دهد، بلکه هر کس ایمان و عملش، با ملاکهای الهی همخوانی داشته باشد در صفوف مسلمین و پیرو انبیاء اسلام:قرار می گیرد.
۱-۳- ادعای یهود مبنی براین که وارث سرزمین مبارک است
از جمله تصوراتی که یهودیان در عصر حاضر ترویج می کنند گمان ایشان مبنی بر وراثت سرزمین مبارک است. سرزمینی که شامل تمام بلاد شام: فلسطین، اردن، سوریه، لبنان و بخش شرقی مصر می شود. و دلیل آنان این است که خداوند این سرزمین را برای جدّ آنان، ابراهیم۷مقرر فرمود و آن سرزمین برای ابراهیم۷وذریّه ی او، یعنی بنی اسرائیل قرار داده شده است. آنها قرنها در این سرزمین زندگی می کردند و بیرون راندن غیرشایسته ی آنان از این سرزمین، برای برهه ای از زمان نیز، این وراثت را نقض نمی کند. اشغال سرزمین فلسطین و طرحهای اشغال سرزمین های همسایه در عصر کنونی نیز به معنای ظلم و تجاوز از سوی آنان نیست، بلکه آنان می کوشند تا از این راه، خطاهای گذشته ی تاریخ را اصلاح کنند و حق را به حقدار برسانند !! «وَ نجََّیْنَهُ وَ لُوطًا إِلىَ الْأَرْضِ الَّتىِ بَارَکْنَا فِیهَا لِلْعَلَمِینَ»^[۲۶۶] این سرزمین مقدس برای ابراهیم یهودی و فرزندان یهودی است و تا روز قیامت سرزمین آنها خواهد بود!! آنان برای اثبات ادعای خود به نسب استناد می کنند.
الف) نگاهی به تفاسیر
قرآن کریم بیان می کند که خداوند این سرزمین را مبارک گردانید و ابراهیم و لوط۳را در آن سکونت داد«وَ نجََّیْنَهُ وَ لُوطًا إِلىَ الْأَرْضِ الَّتىِ بَارَکْنَا فِیهَا لِلْعَلَمِینَ»^[۲۶۷]، همچنان که قرآن کریم فرموده است:«فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَ قالَ إِنِّی مُهاجِرٌ إِلى‏ رَبِّی»حضرت لوط۷به حضرت ابراهیم۷ایمان آورده و اولین کسى است که به وى ایمان آورده و با وى مهاجرت نمود و گفت که من نیز به سوى پروردگارم هجرت خواهم کرد.]^[۲۶۸][اکنون خداوند تمام نعمت خود را درباره ی ابراهیم۷شرح داده مى‏فرماید: ابراهیم۷و برادر زاده‏اش لوط۷را نجات دادیم و رفعت بخشیدیم. و آنها را به سرزمینى بردیم که داراى خیر و برکت بود. برخى گویند: این سرزمین شام بود، که همه ی نعمتها در آن فراوان بود. برخى گویند: سرزمین بیت المقدس بود که جایگاه انبیاست. برخى گویند: مکه بود که در آنجا کعبه ی مقدس و اولین خانه مردم است.]^[۲۶۹][و نیز بیان می فرماید که خداوند مؤمنان بنی اسرائیل را که همراه موسی۷، از مصر بیرون رفتند، وارثان این سرزمین مبارک قرار داد تا به هر نقطه ای از آن که می خواهند بروند و زندگی کنند و دشمنان آنها (فرعون و سپاهش) به امر الهی غرق شدند.]^[۲۷۰]«وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِینَ کاَنُواْ یُسْتَضْعَفُونَ مَشَرِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَرِبَهَا الَّتىِ بَرَکْنَا فِیهَاوَ. . .»و مشرقها و مغربهاى پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم و وعده ی نیک پروردگارت بر بنى اسرائیل، به خاطر صبر و استقامتى که به خرج دادند، تحقّق یافت و آنچه فرعون و فرعونیان (از کاخهاى مجلّل) مى‏ساختند، و آنچه از باغهاى داربست‏دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم! حضرت موسی۷از قوم خود خواست تا به این سرزمین که خداوند برایشان مقرر داشته وارد شوند اما آنها نپذیرفتند و پشت کردند.«یَاقَوْمِ ادْخُلُواْ الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَهَ الَّتىِ کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ لَا تَرْتَدُّواْ عَلىَ أَدْبَارِکمُ‏ْ فَتَنقَلِبُواْ خَسِرِینَ»^[۲۷۱]پس در این سه آیه، این حقیقت قرآنی روشن می شود که خداوند این سرزمین را مبارک گردانیده است. آن را برای بنی اسرائیل مقرر داشت وآنان را وارث این سرزمین گردانید تا به هر نقطه ای که از آن می خواهند بروند. واژه ی «بَارَکْنَا »، شش بار در قرآن تکرار شده است و تمامی موارد سخن از بنی اسرائیل و انبیاءشان و اشاره به سرزمین مبارک یعنی سرزمین شام و بخش شرقی مصر می باشد. و تمامی این سوره ها جزء سوره های مکی هستند: الاعراف، الاسراء، الأنبیاء(دو بار)، سبأ، الصافات.آیا این آیات به یهودیان حقی کلی و دائمی در خصوص این سرزمین مبارک می دهد؟ آیا آنان را وارثان همیشگی این سرزمین مبارک تا روز قیامت قرار می دهد؟ پاسخ منفی است. و قرآن در ردّ این مدعا حقایق محکمی ابراز می دارد: «قَالَ مُوسىَ‏ لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُواْ بِاللَّهِ وَ اصْبرُِواْ إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ»^[۲۷۲]ملاحظه می شود حضرت موسی۷تا مادامی که بنی اسرائیل در مصر۷و تحت سیطره و ظلم و ستم فرعون بود و قبل از رفتن به سرزمین مبارک این امر را برای بنی اسرائیل مقرر و تعیین فرمود. با بررسی دقیق آیه روشن می گردد الگویی که بر اساس آن خداوند متعال حق وراثت سرزمین مبارک را به طور مشروط به بنی اسرائیل عطا فرموده است، درصورت فقدان آن شروط و تخطی از آن، موجب سلب این حق از آنان می شود و آن شروط عبارتند از:
۱- از خداوند متعال کمک بخواهند.
بر حکم و دستور الهی صبر کنند.
خالصانه بندگی خدا را بجا آورند و مطیع او باشند.
برای خداوند تقوا داشته باشند.
درصورتی که گذر زمان به جهانیان نشان داده است که ایشان شروط مزبور را عمل ننموده و از قبول آن سرباز زده اند. پس بنا براین حق وراثت سرزمین مبارک را نیز ندارند. قرار دادن این سنت الهی از جانب خداوند در زبور که حضرت داود۷برای بنی اسرائیل^[۲۷۳] آورد چه معنایی دارد ؟ آیا به خاطر این نیست که آنها نگاه خود به این سرزمین و وراثت آن را اصلاح کنند؟ قرآن ادعای آنان را تکذیب می کند و تصریح می نماید به اینکه برای وراثت این سرزمین تن در دادن به شروط الهی لازم است و در غیر این صورت حقی بر سرزمین ندارند. قرآن می فرماید:«. . . وَ قَطَّعْنَاهُمْ فىِ الْأَرْضِ أُمَمًا منْهُمُ الصَّالِحُونَ. . .»^[۲۷۴]و[چون پروردگارت اعلام کرد که تا روز قیامت بر یهودیان کسى را مى‏گمارد که آنها را عذابى سخت کند که پروردگارت تند مجازات است، و هم او آمرزگار و رحیم است و آنها را در زمین به گروه‏ها تقسیم کرده‏ایم، بعضى آنها شایستگانند، و بعضى دیگر کم از آنند، و آنها را به خوبى‏ها و بدى‏ها بیازمودیم شاید به خدا باز گردند.]^[۲۷۵]خداوند به خاطر جزای کفر و ستم و کینه و فسادشان آوارگی و پراکندگی در سرزمینهای مختلف را برای آنان مقدّر داشته است تا امتی پراکنده در میان امتها باشند.«وَ قُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنىِ إِسْرَءِیلَ اسْکُنُواْ الْأَرْضَ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاَْخِرَهِ جِئْنَا بِکمُ‏ْ لَفِیفًا»^[۲۷۶] و پس از او به بنى اسرائیل گفتیم: در آن سرزمین ساکن شوید و چون وعده ی آخرت رسد همه شما را با هم محشور مى‏کنیم.«إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکمُ‏ْ وَ إِنْ أَسَأْتمُ‏ْ فَلَهَا. . .»^[۲۷۷] «اگر نیکى کنید به خود مى‏کنید، و اگر بدى کنید به خود مى‏کنید. و چون وعده دوم فرا رسید، کسانى بر سرتان فرستادیم تا شما را غمگین سازند و چون بار اول که به مسجد درآمده بودند به مسجد درآیند و به هر چه دست یابند نابود سازند. »
ب) نکات آیات جهت ایجاد الگو
با توجه به آنچه گذشت:
۱- یهودیان(و سایر انسانها) از وارثان سرزمین مقدسند، اگر تنها از خداوند متعال مدد بجویند.
۲- یهودیان(و سایر انسانها) از وارثان سرزمین مقدسند،اگر در برابر حکم و دستور الهی صبور باشند.
۳- یهودیان(و سایر انسانها) از وارثان سرزمین مقدسند،اگر خالصانه بندگی خدا نموده ومتّقی باشند.
۴- یهودیان درصورت عدم سرسپاری برفرمان های الهی آوارگی دردنیا وعذاب درآخرت رامیچشند.
۵- خانه ی خدا بنا بر آیات تورات فعلی و قرآن کریم، توسط بهترین بندگان خداوند ساخته شده و تا ابد سلطتنت الهی برای آئین او و پیروان حقیقی اوست. ^[۲۷۸]
آنچه بر این اساس می تواند الگو قرار گیرد این است که خداوند برای انسانها برنامه ی کاملی وضع نموده است تا بنابرآن عمل نمایند.سید قطب گوید:[برنامه ای که بر ایمان و عمل صالح بر روی زمین استوار و پایدار می گردد. در این برنامه تنها مقصود و مراد آباد کردن زمین و بهره برداری از ثروتهای آن و سود بردن از نیروهای آن نیست، بلکه علاوه بر آن مقصود و مراد، عنایت نمودن و توجه به روحیه های انسان است، تا به کمال مقدّر خود در این جهان برسد و در میان تمدّن درخشان و پر زرق و برق مادّی عقبگرد نکند و سر در نشیب واپسگرائی ننهد، و انسانیت خود را به چاله ی پلشتی و گودال پستی نیندازد، در حالی که در بهره برداری از منابع ثروت پیدا و ناپیدا اوج می گیرد و بالا می رود. وراثت واپسین و ترکه ی آخرین از آن بندگان صالح و شایسته ای است که ایمان و عمل پسندیده را یکجا گرد می آورند، و این دو عنصر در وجودشان و زندگیشان از یکدیگر جدا نمی گردد.]^[۲۷۹]
۲-۲-۴- ادعای یهود مبنی بر عدم رفتن به جهنم یا فقط چند روز
یهودیان مدعی هستند که هرگز مدت زمان زیادی در آتش جهنم نخواهند ماند و چون فرزندان خدا و عزیزان«= احباء»او هستند و ملتِ برگزیده ی خداوند در میان مردم می باشند، خداوند در صورت بررسی اعمال و اشتباهات آنان، تنها چند روزی آنان را مجازات می کند و مجدداً با ملاطفت و رحمت با آنها برخورد می کند و از گناهانشان چشم پوشی می نماید.
الف) نگاهی به تفاسیر
آیات«وَ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَیَّامًا مَّعْدُودَهً. . .»^[۲۸۰]این آیات پاسخ یهود است که می گفتند:[آتش بیش از چند روزى به سراغ ما نخواهد آمد. مطلب آن طور که یهود مى‏پندارند نیست، بلکه هر کس سیّئه‏اى را مرتکب شود و منظور از سیّئه شرک به خدا و یا گناه بزرگى که کیفر آتش را ایجاب کند و یا گناهانى است که خداوند در برابر ارتکاب آنها وعده ی آتش داده است، می باشد.]^[۲۸۱][و گفتار موافق با مذهب امامیه، شرک به خداونداست که کیفر دوام عذاب و پیوستگى آتش را دارد.و جهنم از هر طرف کافرین را فرا می گیرد. و راه نجات بر آنها مسدود شده و از هر سو هلاکت، آنها را فرا گرفته است. ایشان پیوسته در آتش معذّبند. مؤمن در این آیه داخل نخواهد بود و حکم پیوستگى عذاب را نخواهد داشت. و کلمه «أَحاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ»نیز همین معنا را می رساند، زیرا که احاطه ی گناه، معنایش این است که از هر سو گناه او را فراگرفته و راه فرار و خلاصى ندارد و اگرکسى مؤمن باشد و چیزى از طاعتهاى الهى با او همراه باشد، دیگر گناه او را از هر سو فرا نگرفته است]^[۲۸۲]و همچنین فرمایش خداوند:«وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ هُمْ فِیها خالِدُونَ. . .»«و آنان که ایمان آوردند و اعمال شایسته انجام دادند، آنها یاران بهشت و پیوسته در آن متنعّمند.»بشارتى است از طرف خداوند براى مؤمنین و فرمانبرداران، که آنان پیوسته در بهشت هستند و چگونه ممکن است پاداش همیشگى با کیفر دائمى همراه باشد.[مفسرین در سبب نزول این آیات، روایتی از ابن عباس نقل می کنند:«یهودیان می گفتند که این دنیا هفت هزار سال است و به ازای هر هزار سال، یک روز در آتش جهنم مجازات می شویم. از این رو تنها هفت روز در جهنم معذّب خواهیم بود و در رد ادعای آنان، این آیات نازل شد.]^[۲۸۳]ابن جریر نقل می کند:[کسانی که خداوند تورات را برایشان فرستاد گویند: ما به جهت پرستش گوساله مورد خشم خداوند قرار گرفته و چهل روز گرفتار آتش جهنم می شویم و ما چون فرزندان خدا و عزیزان او هستیم و به پدرمان یعقوب۷وعده داد که هیچ یک از ما به جهنم داخل نمی شود؛ ولی این مطلب با آیه ی قرآن تکذیب شده و رسول خدا۶فرمود: به تأکید، ایشان اهل جهنم هستند و در آن جاودانه هستند.«هُمْ فِیهَا خَلِدُونَ»، مگر کسانی که به خدا و رسولانش:و آنچه آوردند، ایمان بیاورند]^[۲۸۴] ابن جریر همچنین از ابن عباس آورده است که[درمورد آیه«قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ. . .»گفت، اینان دشمنان خدا یعنی یهودیان هستند که گفتند: خداوند هرگز ما را در آتش جهنم وارد نمی سازد مگر به خاطر رها شدن از قید قسم و به خاطر چهل روز پرستش گوساله، و بعد از این مدت، قسم خدا از ما برداشته می شود.]^[۲۸۵]در واقع بین یهودیان و حضرت محمّد۶درباره گفته ی آنان مبنی بر اینکه تنها چند روزی طعم آتش جهنم را می چشند مجادله ای درگرفته و آن حضرت۶از سوی خداوند از آنان می پرسد آیا برای این ادعای خود از خداوند عهد و پیمانی دارید و یا به دروغ چنین ادعایی می کنید؟ و قرآن با بیان یک اصل کلی که هم شامل آنان و هم شامل غیر آنان شود ادعای آنان را تکذیب می کند و می فرماید ادعای شما درست نیست، هر کس مرتکب خطا و گناه شود و قبل از توبه به درگاه خدا از دنیا برود، مستحق عذاب و آتش است.در این آیه از واژه«قَالُواْ»استفاده می شود که به یهودیانی که قبلاً درباره ی آنان صحبت شده و باز هم صحبت خواهد شد، برمی گردد. واژه ی«مَسَّ»به معنای برخورد و تماس دو چیز با یکدیگر به طوری که لمس و احساس بین آن دو صورت گیرد می باشد. منظور از واژه «مَّعْدُودَهً»، هفت روز یا چهل روز است و بنابر ادعای یهودیان، بعد از این مدت وارد بهشت می شوند. استفهام انکاری در سیاق آیه، اشاره به پندار باطل آنان دارد، گویی خداوند به آنان می فرماید: گفتار شما تنها دو حالت دارد، یا از خداوند عهد و پیمانی گرفته اید و یا بدون علم و اطلاع سخن می گوئید و تا زمانی که روشن است چنین تعهدی در کار نیست، پس شما ای گروه یهود به دروغ ادعا می کنید.

در دختران با اختلال یادگیری ۶۵
عنوان صفحه
جدول ۴-۵- ماتریس همبستگی بین سه سبک فرزندپروری و چهار بعد مشکلات رفتاری
در پسران با اختلال یادگیری ۶۶
جدول ۴-۶- میزان پیش ­بینی­کنندگی سبک­های فرزندپروری برای

بعد مشکلات سلوک ۶۷
جدول ۴ -۷- میزان پیش ­بینی­کنندگی سبک­های فرزندپروری برای
بعد اضطراب‌خجالتی ۶۸
جدول ۴ -۸- میزان پیش ­بینی­کنندگی سبک­های فرزندپروری برای بعد
مشکلات روان­تنی ۶۹
جدول ۴ -۹ - میزان پیش ­بینی­کنندگی سبک­های فرزندپروری برای بعد
مشکلات اجتماعی ۷۰

فصل اوّل

مقدمه

۱-۱-کلیات

بسیاری از کودکان که ظاهری طبیعی دارند و رشد جسمی، قد و وزن­شان بهنجار بوده و هوش­بهر عادی دارند، زمانی­که به مدرسه می‏روند تا خواندن، نوشتن و حساب یاد بگیرند، دچار مشکلات جدی می‏شوند. این کودکان به تدریج درمی‏یابند که سایر کودکان از نظر تحصیلی بهتر از آنها هستند و احساس حقارت را تجربه می‏کنند. بنابراین به تدریج بیزاری از درس و مدرسه در آنها به وجود می‏آید(احدی و کاکاوند، ۱۳۸۸). برخی از این دانش ­آموزان در واکنش به عدم موفقیت تحصیلی خود مشکلات اجتماعی، هیجانی و رفتاری بروز می­ دهند(هالاهان، لوید، کافمن، ویس و مارتینز^[۱]، ۲۰۰۹؛ ترجمه علیزاده، همتی علمدارلو، رضایی دهنوی و شجاعی، ۱۳۹۰) و نسبت به همکلاسی­های خود از نظر توانایی آموزشی و تحصیلی پایین­تر هستند(شریفی درآمدی، ۱۳۸۱). از آنجایی که این دانش ­آموزان در مقایسه با همسالان طبیعی­شان از­­ محبوبیت کمتری برخوردارند، به همین دلیل در معرض مشکلات اجتماعی بیشتری قرار دارند، مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان می­ دهند و نمی ­توانند خود را با دستورعمل­های موجود در کلاس عادی تطبیق دهند(تکلوی، ۱۳۹۰).
از سوی دیگر، والدین این دانش ­آموزان که اغلب از دلایل اختلال یادگیری آنها بی‏خبر هستند، مشکل را بیشتر می‏کنند و با فشارهایی که به کودک وارد می‏آورند، دشواری را چندین برابر می­نمایند(احدی و کاکاوند،۱۳۸۶). با ورود کودک به مدرسه کل خانواده با مسائل و مشکلات جدیدی روبه­رو می­ شود، یکی از این مسائل یادگیری فرزندان در مدرسه است. شیوه تربیتی و رفتاری والدین به­ ویژه در سال­های پیش­دبستانی و دبستان تأثیر زیادی در ایجاد یک شخصیت سالم در فرزندان دارد و پایه­ های اعتماد به والدین را بنا می­ کند. در مقابل، رفتار نامناسب و بی­توجهی به کودک موجب تنش و اضطراب در کودک می­ شود و بر یادگیری او در مدرسه تأثیر می­ گذارد. والدینی که برای کودک خود وقت ندارند و به تکالیف او رسیدگی نمی‌کنند، حس طردشدگی و تنهایی را در کودک ایجاد می­ کنند. گاهی این بی­مهری و بی‌توجهی ناشی از این است که والدین انتظارات نامعقولی را از فرزندان دارند. برای مثال در اوایل ورود به مدرسه فرزندان خود را باهوش تصور می­ کنند و انتظار دارند که در امور درسی به موفقیت­های عالی دست یابند و محدودیت­های آنها را نادیده می­گیرند و زمانی­که در واقعیت فرزندان مطابق میل آنها رفتار نمی­کنند، به کودک بی­توجهی می­ کنند و یا شیوه تربیتی نامناسبی را به­کار می­گیرند و این شرایط به­تدریج زمینه­ ساز مشکلات عاطفی و رفتاری در کودکان می­ شود(به­پژوه، ۱۳۹۱).
در واقع، می­توان گفت که سبک فرزندپروری والدین مستقیماً بر رفتار فرزندان تأثیر می‌گذارد(علیزاده، ابوطالب^[۲]، عبدالله و منصور، ۲۰۱۱). به سخن دیگر، رابطه بین کودکان و والدین و سایر اعضای خانواده را می­توان به عنوان نظام یا شبکه­ ای دانست که در کنش متقابل با یکدیگر هستند و این نظام به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از طریق سبک­ها و روش­های مختلف فرزندپروری در کودکان تأثیر می­ گذارد(خوی نژاد، ۱۳۸۶). از این­رو پژوهش حاضر در نظر دارد به پیش ­بینی مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین بپردازد.

۱-۲-بیان مسأله

دانش‌آموزان با اختلال­های یادگیری یکی از رایج­­ترین گروه افراد با نیازهای ویژه هستند. این افراد گروه بسیار ناهمگنی را تشکیل می­ دهند که با وجود هوش متوسط و بالاتر، در یک یا چند حیطه تحصیلی مشکلات جدی دارند. مشکلات تحصیلی آنها از آسیب­های حسی و حرکتی، کم­توانی­ذهنی و محرومیّت­های محیطی ناشی نمی­ شود. حتی بعضی از آنها با داشتن توانایی‌های ذهنی بسیار بالا در یک یا چند حیطه با مشکلات جدی مواجه هستند(شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۵). همچنین، دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری شایستگی­های اجتماعی کمتری نسبت به خواهران و برادران خود دارند و شکایت­های جسمی و مشکلات رفتاری بیشتری را بروز می­ دهند(دیسون^[۳]، ۲۰۰۳). این دانش ­آموزان اغلب در خانواده­هایی هستند که پیوند گرم و صمیمی میان والد- فرزند برقرار نیست و گاهی والدین فرزندان را تحقیر می­ کنند و از تنبیه فیزیکی استفاده می­ کنند. این دانش ­آموزان اغلب به دلیل مشکلات رفتاری نمی ­توانند قوانین کلاس را رعایت کنند و اغلب به صورت خودمدارانه­ای با همسالان و اطرافیان برخورد می­ کنند(تکلوی، ۱۳۹۰).
شهیم(۱۳۸۲) در پژوهشی به این نتیجه رسیده است که کودکان با اختلال­های یادگیری بیشتر از کودکان عادی در خانه دارای مشکلات رفتاری بوده و این وضعیت در هر سه عامل مشکلات رفتاری درون­نمود^[۴]، برون­نمود^[۵]و رفتارهای پرتحرکی دیده می­ شود. افزون بر این، یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در خانه دارای کاستی مهارت­ های اجتماعی و رفتار نامناسب نیز هستند. همچنین، تحقیقات حاکی از این است که عامل خانواده، به ویژه الگوی رفتاری والدین در بروز مشکلات رفتاری از سوی فرزندان نقش مهمی دارد. به سخن دیگر، مشکلات رفتاری فرزندان به میزان زیادی به شیوه ارتباط والدین با کودک مربوط می­ شود. بنابراین، محققان به این نتیجه رسیده ­اند که بین بدرفتاری والدین و مشکل رفتاری فرزندان ارتباط وجود دارد(آهنگرانزابی، شریفی­ درآمدی، فرج­زاده، ۱۳۹۰). در همین راستا، آنولا و نورمی^[۶](۲۰۰۵) بیان می­ کنند که ترکیب سطح بالایی از کنترل روانشناختی توسط مادران با سطح بالای مهربانی و عاطفه می ­تواند افزایش مشکلات رفتاری برون­نمود و درون­نمود را در فرزندان پیش ­بینی کند اما سطح کنترل روانشناختی کم توسط مادر می ­تواند مشکلات رفتاری برون­نمود را کاهش دهد. در راستای تحقیقات مذکور، دیسون(۲۰۰۳) در پژوهشی به این نتیجه رسیده است که مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری با استرس فراگرفته شده والدین از اختلال کودک­شان مرتبط می­باشد و کودکانی که مشکلات رفتاری زیادی بروز می­ دهند، والدینی دارند که سطح بالایی از استرس را نشان می­ دهند.
برخی بر این عقیده­اند که بسیاری از دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در خانواده‌های مناسبی پرورش نیافته و رابطه عاطفی خوبی را با والدین خود برقرار نکرده و بیشتر مورد بی‌مهری والدین خود قرار می­گیرند(تکلوی،۱۳۹۰).
همان­طور که ملاحظه می­ شود الگوی رفتاری و سبک فرزندپروری والدین بر رفتار دانش‌آموزان با اختلال­های یادگیری تأثیر می­ گذارد. اما بر اساس بررسی­های محقق، این موضوع که انواع سبک­های فرزندپروری در مقایسه با یکدیگر چه تأثیری بر مشکلات رفتاری دانش‌آموزان با اختلال­های یادگیری دارند و ابعاد مختلف سبک­های فرزندپروری تا چه اندازه می­توانند ابعاد مشکلات رفتاری را پیش ­بینی کنند، مورد مطالعه قرار نگرفته است. به همین دلیل پژوهش حاضر به پیش ­بینی ابعاد مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­ یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین می ­پردازد.

۱-۳-اهمیّت و ضرورت پژوهش

والدین بر روی شخصیت، ویژگی­ها و توانایی­های فرزندان­شان تأثیر غیرقابل انکاری می‌گذارند(کرامر^[۷]، ۲۰۰۲). والدین کودکانی که دچار اختلال هستند چالش­های بیشتری در پرورش کودکان خود دارند و بیشتر از والدینی که کودک عادی دارند دچار اختلال در عملکرد و شیوه‌های فرزندپروری‌شان می­باشند(گااو، چیو، سونگ، لی^[۸]، ۲۰۰۸).
همچنین روش­های تربیتی والدین تأثیر مهمی را بر شخصیت فرزندان در آینده می‌گذارد (امیری­نژاد قریشی­راد، جوانمرد،۱۳۹۰). در واقع، فرزندان والدین مقتدر بسیار خوب پرورش می یابند؛ آنها شاد هستند و در تسلط­یابی در تکالیف جدید اعتماد به نفس دارند و خودگردان می‌باشند. در حالی­که فرزندان والدین مستبد، مضطرب، گوشه­گیر و ناخشنودند و فرزندان والدین سهل­گیر خیلی ناپخته­ هستند، در کنترل تکانه­ها­ی‌شان مشکل دارند و بسیار پرتوقع و وابسته به بزرگترها می­باشند(برک، ۲۰۰۱؛ ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۸۶). با توجه به این‌که اختلال­های یادگیری تأثیر عمیقی بر کارکرد خانواده دارد، والدین دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری تعارض و اضطراب بیشتری در محیط خانواده دارند و انسجام خانوادگی و فعالیت­های تفریحی کمتری هم نشان می­ دهند. همچنین، استرس والدین رابطه مستقیمی با مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری دارد(دیسون، ۲۰۰۳).
پاره­ای اوقات شاهد آن هستیم که والدین به دلایل گوناگون، آگاهانه و ناآگاهانه از فراهم آوردن زمینه و بستر مناسب برای رشد و بالندگی هرچه شایسته­تر فرزندان خود غفلت می‌ورزند. آنچه باعث نگرانی می­ شود ناآگاهی و عدم اطلاع کافی والدین از اهمیت دوران اولیه زندگی کودک و تأثیر ماندگار و سرنوشت­ساز برخوردها و واکنش­های والدین بر سراسر زندگی کودکان­شان است. در واقع، هرگونه عکس­العمل و رفتار والدین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم می ­تواند در ساختن رفتار و شخصیت آینده­ی کودک مؤثر باشد. رفتار و شخصیتی که همیشه مطلوب و سازگارانه شکل نمی­گیرد و حتی در بسیاری از اوقات شکل بیمارگون به خود می­گیرد که اصلاح آن مستلزم صرف وقت و هزینه­ بسیار خواهد بود(پناه علی­ها، ۱۳۸۹).
اگرچه تحقیقاتی در زمینه سبک­های فرزندپروری و مشکلات رفتاری به صورت جداگانه و بر روی سایر گروه ­های کودکان با نیازهای ویژه صورت گرفته است ولی براساس بررسی­های انجام شده تحقیقی در زمینه پیش ­بینی مشکلات رفتاری براساس سبک فرزندپروری والدین در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در ایران ملاحظه نشد. از این­رو، پژوهش حاضر در نظر دارد این خلأ را پر کند و نقش شیوه ­های فرزندپروری را به عنوان یک عامل پیش ­بینی­کننده در مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری مورد توجه قرار دهد. شایان ذکر است که یافته­های این پژوهش می ­تواند توسط والدین، معلمان و متخصصانی که با دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در ارتباط هستند، مورد استفاده قرار گیرد و از این طریق به بهبود عملکرد تحصیلی و رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری کمک شود.

۱-۴-هدف­های پژوهش

هدف­های کلی و جزئی پژوهش حاضر به شرح ذیل بود:

۱-۴-۱- هدف کلی

هدف کلی این پژوهش عبارت بود از:
پیش ­بینی ابعاد مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

۱-۴-۲- هدف­های جزئی

هدف­های جزئی این پژوهش عبارت بود از:
بررسی رابطه بین ابعاد مشکلات رفتاری در دختران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین.
بررسی رابطه بین ابعاد مشکلات رفتاری در پسران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین.
پیش ­بینی مشکلات سلوک در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.
پیش­­بینی مشکلات اضطراب­خجالتی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.
پیش ­بینی مشکلات روان­تنی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.
پیش­­بینی مشکلات اجتماعی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.
۱-۵-سؤال­های پژوهش
۱- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در دانش ­آموزان با اختلال­های­ یادگیری و سبک فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟
۲- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در دختران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟
۳- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در پسران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟
۴- آیا میزان مشکلات سلوک در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟
۵- آیا میزان مشکلات اضطراب­خجالتی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟
۶- آیا میزان مشکلات روان­تنی در دانش آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟
۷- آیا میزان مشکلات اجتماعی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟

ترکیبات:
māh ī Frawardīn rōz ī Ohrmazd wihēzagīg
«ماه فروردین روز هرمزد بهیزکی، روز یکم از ماه فروردین خورشیدی»
gāh ud gyāg ī Ohrmazd
«گاه و جایگاه هرمزد، مرتبه و مقام هرمزد، روشنی ازلی، سپهر هرمزد»
gāh ī Ohrmazd «سپهر مینوی هرمزد»
Ohrmazd ī abāxtarīg «هرمزد اباختری، سیارۀ هرمزد»
Ohrmazd abāxtar spāhbed «سیارۀ هرمزد، سپاهبد شمال»
Ohrmazd stārag ī zīndagīh «هرمزد، ستارۀ زندگی».

• • §§

ōšbām | ōšebām [ˀwšbˀm | M ˀwšybˀm]
(تقسیمات روز)
* اوشبام: سپیده دم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: مطابق بندهشن (۲۶: ۹۰)، اوشبام (سپیده دم) هنگامی است که شعاع خورشید پیدا است اما تن خورشید پیدا نیست. و بامِ اوش (طلوع) هنگامی است که تن خورشید پیدا می‌شود. بیرونی در التفهیم (۱۳۵۲: ۶۷)، مراحل طلوع آفتاب را چنین تشریح می‌کند: «چون [آفتاب] نزدیک آید به برآمدن، آن شعاع های او را که گِرد بر گِرد سایه است، نخست بینیم و آن سپیده بود به مشرق که طلایۀ آفتاب است … به مشرق نخست سپیدی بر آید از پسِ سحر، دراز به دیدار و تیز سر و به بالا و او را صبح دروغین گویند … و دیر نماند این صبح. آنگاه از پس او سپیده دمد بر پهنا، و بر افق بپراکند … و از پسِ آن افق سرخ شود چون آفتاب نزدیک آید و روشنایی او بر آن تیرگی ها افتد که نزدیک زمین اند از بخار و از گَرد. و از پس آن، آفتاب برآید». (همچنین رک. bām ī ōš)
ریشه شناسی: برای بررسی ریشه شناختی bām رجوع کنید به سرواژۀ bām . بررسی ریشه شناختی ōš در زیر آمده است: هند و ایرانی آغازین: *Hušas- (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۱۵)؛ سانسکریت: uṣás- «سپیده دم» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۲۲۰؛ رایشلت، ۱۹۱۱: ۲۲۴)؛ اوستایی: uš(ah)- «سپیده» + *bāma- «نور» (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۹۹)؛ ušah- «سپیده دم؛ ایزد سحرگاه؛ از نیمشب تا طلوع آفتاب»؛ صفت نسبی آن ušahina- به معنی «نام ایزد سحرگاه؛ گاه سحر» (رایشلت، ۱۹۱۱: ۲۲۴؛ مایرهوفر، ۱۹۹۲: ۲۳۶)؛ فارسی میانه: ōšbām [ˀwšbˀm] «سپیده دم» (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۱۵؛ بهار، ۱۳۴۵: ۷۰)؛ مرکب از ōš «سپیده دم» (مکنزی، ۱۹۷۱: ۶۲) + bām «نور، روشنایی»؛ uš-bām (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۹۹)؛ فارسی میانه ترفانی و پهلوی اشکانی ترفانی: ōšbām (دورکین-مایسترارنست، ۲۰۰۴: ۷۱)؛ [ˀwšybˀm] (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۹۹)؛ فارسی میانه ترفانی: ušebām [ˀwšbˀm] (بویس، ۱۹۷۷: ۱۸)؛ مرتبط با *wizih [wcyh] «سپیده دم» (بویس، ۱۹۷۷: ۹۰) که احتمالاً *učih خوانده می‌شده است؛ پازند: hōšbām (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۹۹)؛ فارسی نو: هوش، وش + بام؛ معادل فارسی نو: وَخشینه: پگاه، سپیده دم (لغتنامه دهخدا)؛ معادل انگلیسی: dawn ، aurora «سپیده دم»؛ معادل عربی: فجر؛ صبح ṣubḥun «سپیده دم» (دوبلوا، ۲۰۰۶: ۵۶).

• • §§

ōšmurdan, ōšmār, (ōšmur-) [MNYTWN-tn’ < A √mnh: ˀwšmwltn’, ˀwšˀmˀl- | Av. šmǝrǝ- | M ˀ(w)šmˀr- | N šumurdan, šumār-]
(نجوم)
* رصد کردن، شمردن، محاسبه کردن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات و ریشه شناسی: (رک. āmār-)

• • §§

P
Padēwar [ptspl, ptsl, ptsp̄l | Paz. padeuuar]
(منازل قمر)
* پدیور: خانه اول ماه. از ۱ درجه برج بره تا ۱۳ درجه و ۲۰ دقیقه همان برج.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بسامد و خوانش: نام این منزل قمر سه بار در بندهشن آمده است. املاهای مختلف این منزل قمر در نسخ بندهشن به شرح زیر است: الف) در بندهشن (۲: ۲)، در IBd با املای (padēvar) (بهزادی، ۱۳۶۸: ۱۲۶)، و در سایر نسخ با املای پازند (padeuuar)، (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۳۵پ۳۰)؛ ب) در بندهشن (۲: ۲۱)، در TD1 با املای پهلوی (ptsl)، و در TD2, DH با املای پهلوی (ptsp̄l/ptyp̄l)، (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۴۱پ۱۷۳)؛ ج) در بندهشن (۷: ۳)، در همه نسخ با املای پهلوی (ptspl/ptysp̄l)، (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۱۱۹پ۱۵)؛ و نکته آخر اینکه، در بندهشن (۵الف: ۲)، این منزل قمر از همه نسخ افتاده است (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۷۷پ۲۶). این واژه یکبار نیز در دینکرد سوم (نسخۀ مدن: ص۴۰۳، س۲۱) و با املای پهلوی (plysp̄l) آمده است که دومناش (۱۹۷۲: ۳۷۶) آنرا به صورت (Parispar) خوانده است. در نتیجه، اکثر نسخه ها املای پهلوی (ptspl/ptysp̄l) و پازند (Padeuuar) را بکار برده‌اند. هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۴) و یوستی (۱۸۶۸: ۱۲۷)، این منزل قمری را Padēvar می‌خوانند. انکلساریا (۱۹۵۶: ۳۱)، بهار (۱۳۴۵: ۱۲۰)، بهزادی (۱۳۶۸: ۱۲۶)، و پاکزاد (۲۰۰۵: ۳۵) نیز تابع هنینگ هستند، اما مکنزی (۱۹۶۴: ۵۱۵پ۲۴) خوانش *Padispar [pt(y)spl] را پیشنهاد می‌کند. پاکزاد (۲۰۰۵: ۱۱۹پ۱۵) نیز خوانش مکنزی را به صورت Padēspar از احتمالات می‌داند. بهار (۱۳۷۵: ۵۸) کلیه احتمالات موجود را تحت خوانش های padēwar ، padispar ، و parispar معرفی می‌کند.
توضیحات: در بندهشن، منزل قمری «پدیور»، خانه اول ماه است که معادل آن در هندی Aṡvinī به معنی «دو سوارکار» نام دارد. این منزل در قسمت ابتدایی برج بره قرار دارد و معادل عربی آن «شَرَطان» یا «اَشراط» به معنی «علامتها» است. ستارۀ شاخص این منزل در لاتین Sheratan (β حمل) نام دارد که در بندهشن به عنوان یکی از ستارگان تیزرو معرفی شده است (رک. axtarān ī tēz-rawišntar). مطابق بهار (۱۳۷۵: ۵۸)، این خانه قمر شامل ستارگان اول و دوم حمل (α و β حمل) است که در عربی «شَرَطَین» نیز خوانده می‌شوند. این منزل قمری، ستارگان «رأس الحمل»، «رأس المثلث» و نقطه اعتدال بهاری را نیز در بر می‌گیرد (بیرونی، ۱۳۵۲: ۱۴۷).

• • §§

pādēz [pˀtyc | Paz. pādēz | M pˀdyz | N pāyēz]
(تقسیمات سال: فصول)
* پاییز: خزان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: مطابق بندهشن (۲۵: ۲۵)، سه ماه مهر، آبان، و آذرِ بهیزکی را پاییز گویند. در نتیجه، آغاز فصل پاییز یک پدیدۀ کاملاً خورشیدی است و به تقویم خورشیدی بستگی دارد نه تقویم اوستایی. به همین خاطر است که در بندهشن (۵ب: ۵) آمده است: «آنگاه که خورشید به نخستین ستارۀ برج ترازو رسد، روز و شب برابر گشته و آغاز پاییز است. و تا هنگامی که به نخستین ستارۀ بره رسد، شبها بلندتر گردد و آنجا آغاز زمستان است».
ریشه شناسی: ساخت این واژه همانند واژه های پهلوی wihēz و parhēz می‌باشد و در نتیجه، این واژه مرکب است از: pād- «افتادن» + پسوند اسم ساز -ēz . این واژه در تقابل با واژۀ پهلوی wahār که اساساً به معنی «شکفتن، جوانه زدن و بالا آمدنِ» برگها و گلهای گیاهان است، ساخته شده است و اشاره به «افتادنِ» برگها و یا میوه های رسیده از درختان در آن فصل دارد. معادل این واژه در انگلیسی (Fall) نیز از فعل to fall به معنی «افتادن» ساخته شده است. این در حالی است که مسیوزک (۲۰۰۲: ۷۵) این واژه را به صورت PI *pati-zya-ka به معنی «نزدیک به زمستان» تجزیه می‌کند: هند و ایرانی آغازین: مشتق از *pad- «افتادن» (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۸۰)؛ سانسکریت: مشتق از pat-, pāta-, pāt- (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۶۱۶، ۵۸۰)؛ اوستایی: از ریشه pat- (رایشلت، ۱۹۱۱: ۲۳۷)؛ فارسی میانه: pādēz [pˀtyc] (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۱۷)؛ pādēz, pāyēz (بهار، ۱۳۴۵: ۱۱۴)؛ pātēz [pˀtyz] (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۵۶)؛ فارسی میانه ترفانی: pādēz [pˀd(y)z] (بویس، ۱۹۷۷: ۶۷؛ نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۵۶؛ دورکین-مایسترارنست، ۲۰۰۴: ۲۵۸)؛ پازند: pādēz (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۵۶)؛ فارسی نو: پاییز؛ معادل انگلیسی: fall ، autumn ؛ معادل عربی: خریف.

• • §§

Pahā̌ [Paz. paha, pahā]

شکل ۲-۶: نقاط کلیدی برای سیاست گذاری در حاکمیت SOA ازدیدگاه ORACLE 37

شکل ۲-۷: چارچوب حاکمیت ITIL 42
شکل ۲-۸: مقایسه ی چارچوب های مطرح شده ۴۳
شکل ۲-۹: نمونه ای از یک تابع تعلق مثلثی ۴۷
شکل ۲-۱۰: نمای کلی چارچوب ارزیابی بلوغ محمودی ۵۵
شکل ۲-۱۱: نتایج خروجی روش AMO CURT 56
شکل ۲-۱۲: خروجی اجرای روش TOP-VIEW 57
شکل ۳-۱ : مدل ارائه شده توسط AG SOFTWARE 62
شکل ۳-۲: چارچوب پیشنهادی ۷۴
شکل ۴-۱: تابع عضویت ورودی مربوط به پایگاه اول تا بیستم ۹۲
شکل ۴-۲: تابع عضویت ورودی مربوط به پایگاه هفدهم ۹۲
شکل ۴-۳: تابع عضویت خروجی مربوط به پایگاه بیست و یکم ۹۳
شکل ۴-۴: خروجی سیستم فازی در بعد بلوغ سرویس گرایی ۹۴
ه
شکل ۴-۵: رادار چارت بعد بلوغ سرویس گرایی ۹۵
شکل ۴-۶: رادار چارت بعد پذیرش سرویس گرایی ۹۵
شکل ۴-۷: رادارچارت بعد حاکمیت سرویس گرایی ۹۶
شکل ۴-۸: مقادیر خروجی کلی در همه ی ابعاد ۹۷
شکل ۴-۹: نمونه ای ازباینومیال تست ۹۸
نمودار۴-۱: نتایج باینومیال تست بعد حوزه ی پذیرش ۹۸
نمودار۴-۲: نتایج باینومیال تست بعد بلوغ SOA 99
نمودار۴-۳: نتایج باینومیال تست بعد حاکمیت SOA 99
و
فصل اول
مقدمه و کلیات تحقیق
مقدمه
از زمان ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه های مختلف و سازمانها و شرکت ها حدودا بیست سال می گذرد و هرروزه بکارگیری و سرمایه گذاری بخشهای دولتی وخصوصی در این بخش بیشتر می شود. میان سازمانها و دستگاه های دولتی حجم عظیمی از سرمایه گذاری را در این بخش انجام داده اند و هم اکنون نیز در حال تخصیص منابع و سرمایه گذاری می باشند. بسیاری از شرکت ها و سازمان ها طرح جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات خود را تهیه نموده یا در حال تهیه می باشند.یکی از نکات مهم انطباق طرح های فوق با روش معماری سازمانی است لذا نیازبه ایجاد زمینه لازم جهت تصحیح و یا تکمیل طرح های فوق به وجود می آید.در سازمان‌های امروزی که اغلب دارای ابعاد و ساختارهای پیچیده و از نظر فیزیکی توزیع شده هستند تنها ذکر اینکه چه کارهایی باید توسط چه کسانی (شرح وظایف) انجام شود کافی نیست، بلکه فرآیندها، داده‌ها، اهداف و نقش افرادی که در سازمان انجام وظیفه می‌کنند باید با اهداف و راهبردهای سازمان که در قالب برنامه‌ریزی راهبردی ارائه می‌شوند، همخوانی داشته باشد. چنین امری مستلزم آن است که سازمان دارای یک نقشه از تمام ابعاد خود باشد تا بتواند با بهره گرفتن از این نقشه، روابط بین ابعاد سازمان را درک نموده و در صورت نیاز با تغییرات هماهنگ نماید. این نقشه از سازمان، که حاوی اطلاعات افراد، فرآیندها، مکان‌ها و دیگر ابعاد و خصوصیات سازمان است، معماری سازمانی نامیده می‌شود.
مفهوم سرویس گرایی ازمدتی پیش وجود داشته ودرزمینه های متفاوت وبرای مقاصد مختلفی مورداستفاده قرارگرفته است اماآنچه درطول حیات این مفهوم ثابت مانده است،آن است که این مفهوم،روشی مبتنی برمفهوم تجزیه را ارائه می دهد.بنابراین سرویس گرایی یک روش فنی محض نیست.سرویس گرایی درترکیب با"معماری"، معماری سرویس گرارامعرفی میکندکه مدلی را ارائه می دهدکه درآن منطق ,کل سیستم به بخش های منطقی, مجزاوکوچکتر شکسته می شوند.این واحدهای کوچکترجمعا بخش بزرگتری ازمنطق را ارائه می کنند ومی توانندتوزیع شده باشند.
معماری سازمانی سرویس گرا (SOA) مشوق واحدهای منفردمنطق است تا بتواند به مجموعه ای ازاصول طراحی دست یابد.امروزه دیگر توسعه سرویس گرایی به جایی رسیده است که هر جا صحبت ازمعماری سازمانی است معماری سازمانی سرویس گرا رادر ذهن ها تداعی میکند[۲۱].معماری سرویس گرا سبکی ازمعماری میباشد که ازاتصال سست سرویسها جهت انعطاف پذیری وتعامل پذیری کسب وکار به صورت مستقل ازفناوری پشتیبانی میکندوازترکیب مجموعه ای ازسرویس های کسب وکار تشکیل شده است که این سرویس ها،انعطاف پذیری و پیکربندی پویا را برای فرایندها محقق می کند[۱].
۲
حاکمیت برمعماری سرویس گرا به طورویژه برروی اداره وحاکمیت برسرویسها متمرکز می شود ویک چارچوب اساسی برای دستیابی به تعامل پذیری کارکردی وغیرکارکردی سرویس ها در بین مرزهای کسب وکاررافراهم میکند [۲۳]. حاکمیت یک عامل کلیدی درموفقیت پروژه های معماری سرویس گرای سازمان میباشد.بدون حاکمیت ،سازمان نمی تواندبه طورکامل ارزش معماری سرویس گرارا درک کند [۲۴].حاکمیت برمعماری سرویس گرا ،فرآیندی است که تحقق منافع همه ذینفعان فناوری اطلاعات و کسب وکاررا بوسیله برنامه ریزی،تامین بودجه واجرای ابتکارعمل معماری سرویس گرا تضمین میکند ونوعی سرمایه گذاری استراتژیک است که موسسه وکارکردهای آن را در پروژه ها به بهترین شکل ممکن پشتیبانی میکند[۲۵] . اگرحاکمیت بر معماری سرویس گرا موفقیت آمیزباشد ، سازمان میتواند سرویس های باکیفیت ومطمئنی راایجادکندواین امرسبب کارایی واثربخشی سازمان میگردد [۲۲]. همه سازمان هابرای ارزیابی وضعیت جاری حاکمیت بر SOA خود نیازمند یک چارچوب ارزیابی می باشند,به گونه ای که بتوانددرتعیین نیازمندیهای حاکمیت برSOA و ارائه یک مدل مناسب حاکمیت بر SOA مفید باشد.در این تحقیق ضمن اشنایی با مفاهیم اولیه ی سرویس گرایی ,معماری سرویس گراو حاکمیت معماری سرویس گرا به بررسی چارچوب های ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا پرداخته و انها را با هم مقایسه میکند. ودرنهایت به ارائه یک روش برای ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا می پردازد.
۱-۲- هدف از تحقیق
کارهای انجام شده در زمینه تحلیل و ارزیابی معماری سازمانی ، چندان زیاد نمی باشد. تعدادی از آنها در محیط های کاری و تجاری گسترش یافته اند (OMB,2005) و(Schekkerman, 2006). و برخی در محیط های دانشگاهی ارائه گردیده اند (Närman, 2007 ) و (Gammelgard, 2007).
با مروری بر مراحل انجام یک پروژه معماری سازمانی، جایگاه مبحث ارزیابی در معماری سازمانی بهتر مشخص می شود. یک پروژه معماری سازمانی معمولاًبا احساس نیازیک سازمان شروع شده و سپس مشاوری وظیفه انتخاب و تهیه طرح معماری سازمانی را بر عهده می گیرد . این مشاور یک مجموعه مستندات را تحویل سازمان داده که در آن مجموعه ای از مدل ها ارائه شده است. این مجموعه توصیف کننده معماری سازمانی پیشنهادی برای آن سازمان می باشد . پس از تصویب طرح پیشنهادی ، مراحل به اجرا در آمدن این طرح شروع شده و براین اساس تغییراتی در سازمان مذکور بوجود می آید. بدین شکل روش های ارزیابی مطرح شده در مبحث معماری سازمانی را می توان درپنج زمینه اصلی دسته بندی نمود. در هر یک از زمینه های فوق تحقیقات مختلفی انجام شده است.
۳
۱- ارزیابی سطح بلوغ یک سازمان از نظر کاربرد مفاهیم معماری سازمانی )آمادگی پذیرش(
۲- ارزیابی تیم مشاور و طراح معماری سازمانی )انتخاب تیم طراح(
۳- ارزیابی فرایند طراحی و تولید معماری سازمانی
۴- ارزیابی یک طرح معماری سازمانی
۵- ارزیابی از میزان اجرای یک طرح معماری سازمانی
هدف اصلی این تحقیق ارزیابی در دسته ی اول مطرح شده است. لذا برای این منظور ابتدا اشنایی با مفاهیم اولیه ی سرویس گرایی, معماری سرویس گرا و حاکمیت معماری سرویس گرا و بررسی چارچوب های ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا و درنهایت ارائه یک روش برای ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا هدف این تحقیق است.لذا میتوان این تحقیق را به صورت زیر بخش بندی نمود:
تعریف اصول سرویس گرایی و معماری سرویس گرا
تعریف حاکمیت معماری سرویس گرا
ضرورت حاکمیت معماری سرویس گرا
بررسی بلوغ سرویس گرایی و تاثیرآان در ارزیابی حاکمیت SOA
بررسی چارچوب های حاکمیت معماری سرویس گرا ومقایسه انها با یکدیگر
ارائه یک روش برای ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا
۱-۳- محدوده ی تحقیق
آنچه که در این تحقیق به ان پرداخته می شود ارائه مدل قابل اجرا برا یارزیابی سطح بلوغ حاکمیت سرویس گرایی است تا با بهره گرفتن از ان سازمان در جهت ارزیابی وضعیت موجود و تلاش برای بهبود آن براید و بتواند نقاط ضعف خود را شناسایی ونسبت به رفع ان اقدام نماید.لذادر این تحقیق کاری در جهت ارائه یک چارچوب جدید صورت نگرفته است اما تلاشهایی در جهت بهبود چارچوب اصلی مورد بررسی و تغییر و دقیق تر نمودن ان صورت گرفته است که منجر به ارائه فرم جدیدی از چارچوب گشته است.همچنین درجهت بهبود نواقص پیشنهاداتی ارائه شده است ولی تمرکز بیشتر ان بر عهده ی معماران سازمان میباشد.
۴