مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنکه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیک در مقابله با ابزار نظام سلطه جهانى در انحطاط اخلاقى جوامع با اهداف خاص سیاسی.اعتیاد بعنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور کامل ریشه‏ کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به کنترل در آورد. در این راستا تلاش ما بر این است تا با ارتقاء سطح آگاهى اقشار مختلف جامعه پیشگیرى از اعتیاد را بر درمان معتادین مقدم بداریم. به امید روزى که جامعه‏ اى داشته باشیم که اگر هم در آن فرد معتادى وجود دارد، درصدد نجات خویشتن باشد.
۱-۲-بیان مسئله
گرایش به مصرف مواد مخدر جدید و روانگردانهای صنعتی گسترشی جهانی داشته و کشور ایران نیز از این معضل مبری نبوده است. این رفتار به تناسب رشد فزاینده توجه دانشمندان حوزه¬های علمی مختلف را به خود معطوف نموده به نحوی که پدیده مذکور از منظر علوم مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. محققان حوزه جرم شناسی نیز با رویکردهای مختلف پدیده استعمال مواد مخدر و روانگردان را مورد بررسی قرار داده اند که یکی از رویکردهای مهم بررسی علل گرایش به مصرف مواد مخدر و روانگردان است. این پایان نامه نیز در نظر دارد از همین منظر موضوع را مورد تحقیق قرار داده به علت یابی بروز این رفتار بپردازد.
با توجه به متغیرهای زمانی و مکانی و نیز با لحاظ تفاوتهای جسمی و روحی افراد و تأثیر و تأثرهای محیطی، بدون تردید نمی توان تنها از یک زاویه به موضوع نگریست. شرایط سنی، تمایزات جنسی، اختلافات طبقاتی، خرده فرهنگهای موجود در طبقات مختلف اجتماعی، معضلات خانوادگی، نوع مواد رایج و مورد استعمال و بسیاری موارد پیدا و پنهان دیگر این مسأله را آشکار می سازد که ممکن است عوامل فراوانی وجود داشته باشد که زمینه ساز گرایش به مصرف مواد مخدر و روانگردان بوده اما از نظر محققان مغفول مانده است. اهمیت موضوع ایجاب می کند تا کلیه جنبه های گوناگون که می تواند مؤثر در گرایش به استعمال مواد مخدر و روانگردان است شناسایی و راجع به آن تحقیقات میدانی به عمل آید. شاید با این شیوه بتوان برخی از عواملی که شخص را به مصرف این مواد سوق می دهد شناسایی با رفع آن به کاهش بروز این رفتار کمک نمود.
یکی از شاخصهای مؤثر در وقوع رفتارهای ناهنجار اجتماعی شرایط سنی اشخاص دخیل در آن می باشد. در بسیاری موارد وجود یک کودک یا نوجوان به عنوان یک کنشگر بروز رفتار ضد اجتماعی را تسهیل می کند، خواه شخص مذکور مرتکب رفتار باشد یا قربانی آن. در زمینه مصرف مواد روانگردان که می توان مرتکب و قربانی اصلی آن را شخص واحدی دانست لازم است با تکیه بر خصیصه سنی و تمرکز روی اشخاص زیر ۱۸ سال و با لحاظ نوع خاصی از مواد روانگردان چون شیشه که در جامعه امروزی شیوعی چشمگیر یافته به علت شناسی گرایش این قشر سنی به مصرف شیشه پرداخت تا شاید با علت یابی موضوع بتوان به پیشگیری از این پدیده کمک نمود.
۱-۳-سوالات تحقیق
۱- تأثیر شیشه از حیث بزهکاری بر مصرف کنندگان چیست ؟
۲-چه عواملی باعث می شود جوانان درشهرستان ورامین به مصرف شیشه گرایش پیدا کنند؟
۳- علت یابی و شناخت عوامل موثر در مصرف شیشه درشهرستان وارمین چه تاثیری در پیشگیری از آن دارد؟
۴-محیط جغرافیایی چه تأثیری در گرایش به مصرف شیشه در اشخاص زیر ۱۸ سال دارد؟
۱-۴-فرضیه ‏های تحقیق
۱-مصرف شیشه باعث اختلال در اراده و قوه شعور مصرف کنندگان و تمایل آنها به بزهکاری می گردد.
۲-گرایش به مصرف شیشه در بین جوانان مبتنی بر عللی است که لازم است این علل با تحقیقات میدانی مورد شناسایی قرار گیرد.
۳-با علت یابی این رفتار می توان وقت، هزینه و نیروی عمومی و اجتماعی شهرستان ورامین را مصروف پیشگیری از بروز آن نمود. امری که هم هزینه کمتری را در بعد کلان به نظام عدالت کیفری وارد مینماید وهم مؤثرتر از برخورد کیفری در این زمینه می باشد.
۴-به نقش محیط جغرافیایی شهرستان ورامین و نیز علل شخصی در گرایش به این رفتار کژروانه توجه شود.
۱-۵-پیشینه تحقیق
در زمینه علل مصرف مواد مخدر و روانگردان و پیشگیری از آن تحقیقات زیادی در قالب کتاب، پایان نامه، مقاله و سخنرانی انجام شده است. از جمله می توان به مجموعه کتابهای معاونت آموزش قوه قضائیه که جمع آوری سخنرانیها و مقالات در زمینه مواد مخدر می باشد اشاره نمود، همچنین از پایان نامه دوره کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با عنوان پیشگیری از مصرف ماده روانگردان شیشه توسط نوجوانان تألیف آقای علیرضا صادقی می توان یادکرد. اما در خصوص علل گرایش به مصرف شیشه در شهرستان ورامین اثری به نظر نگارنده نرسیده است. از این حیث می توان گفت اثر حاضر طرحی نو در این زمینه می باشد.
۱-۶-اهداف مشخص تحقیق
در این تحقیق چندین هدف ملاک قرار گرفته است. این اهداف بر ویژگیهای شخصی مرتکب، شرایط محیطی و ماده موضوع ارتکاب جرم تمرکز یافته است. به دیگر سخن نگارنده درصدد است از سه منظر مرتکب، محیط و موضوع، رفتار ارتکابی را مورد تحلیل قرار داده با بررسی دقیق بر اساس سه عامل فوق نقش و تأثیر هر یک را در گرایش به مصرف شیشه مورد مطالعه قرار دهد. پس از تکمیل تحقیقات که تلفیقی از شیوه میدانی و کتابخانه ای می باشد برایند آن می تواند در شؤون مختلف علوم اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته به ویژه با بهره گرفتن از آن، باز با تکیه بر سه ویژگی گامهای مؤثری در جهت پیشگیری از این کج روی برداشت.

۱-۷-ضرورت انجام تحقیق
استعمال شیشه را می توان نوعی رفتار ناهنجار اجتماعی دانست. رفتاری که ارتکاب آن نه تنها شخص مرتکب را به ورطه نابودی می کشاند، بلکه تأثیرات مخربی نیز برای ابعاد گوناگون زندگی اجتماعی به همراه دارد. پیامدهای مختلف این رفتار ضداجتماعی را می توان در فروپاشی نهاد خانواده، افزایش کودکان طلاق، به مخاطره افتادن سلامت روانی و جسمی کودکان و نوجوانان ، اضمحلال جمعیت جوان و فعال، نتیجتاً تاریک شدن دور نما و آینده کشور به نظاره نشست. این همه خود مبین لزوم شناسایی علل گرایش به شیشه در بین جمعیت جوان کشور است.
از سویی لازم است شرایط محیط جغرافیایی و تأثیر آن در گرایش به این ماده روانگردان مورد بررسی قرار گیرد تا مسؤولین امر با جمع آوری اطلاعات و آمار مربوط به هر نقطه بتوانند از آن در جهت سیاست گزاریهای کلان اقدام نموده و تدابیر پبشگیرانه را با توجه به شرایط اقلیمی مصرف¬کنندگان و محیط جغرافیایی آنها اتخاذ نمایند.
۱-۸-روش شناسی تحقیق
روش تحقیق، تلفیقی از شیوه کتابخانه ای و میدانی می باشد. به دیگر سخن نویسنده برآن است که در ابتدا مفاهیم موضوع بحث را به لحاظ نظری مورد تشریح قرار داده و پس از آن براساس مصاحبه با نمونه های انتخابی که از بین مصرف کنندگان زیر ۱۸ سال گزینش شده اند، علت یا علل گرایش به مصرف شیشه در بین ایشان را کشف نماید.
۱-۹-ساماندهی تحقیق
این پایان نامه در پنج فصل تحریرگردیده است درفصل اول کلیات ازجمله طرح سوالات وضرورت تحقیق بیان شده درفصل دوم اعتیاد وانواع موادمخدروروانگردان ازجمله شیشه ومشتقات آن موردبررسی قرارگرفته ودرفصل سوم علل گرایش جوانان درشهرستان ورامین به مصرف شیشه موردتحقیق قرارگرفته ودرفصل چهارم اثرات استفاده از موادروان گردان و راه های پیشگیری از آن موردنقدقرارگرفته ودرفصل پنجم وپایانی مطالب جمع بندی وانتقادات وپیشنهادهایی ارائه می گردد
فصل دوم
اعتیادوانواع مواد مخدر
مقدمه
در طول بیست سال گذشته پیشرفت‌های چشمگیری در دانش داروشناسی، سوء مصرف مواد و داروهای اعتیاد آور فراهم آمده است. گیرنده های این‌گونه داروها شناخته شده و برای اپیوئیدها، کوکایین و حشیش دسته بندی شده اند. واسطه‌های آندوژن، گیرنده های اپیوئیدی و داروهای مشابه حشیش، شناسایی شده و از سوی پژوهندگان، سازوکار تداخل آنها در اعمال طبیعی بدن و نیز چگونگی تاثیر آنها بر رفتار انسان کشف شده اند. افزون بر آن دگرگونی‌های عمده فکری درباره ماهیت بیماری‌های اعتیادی صورت گرفته و خیزش‌های مثبتی در اصول تشخیص این بیماری‌ها انجام پذیرفته است. بر اساس DSM-III-R و سپس DSM-IV اعتیاد گونه ای ناهنجاری رفتاری شمرده شد. هم اینک تاکید بیشتر بر ناتوانایی بیمار در کنترل خود برای مصرف مواد می باشد و نه تحمل و یا وابستگی که پیشتر بر آن تاکید می‌شد.
۲-۱-اعتیادچیست
اعتیاد را به عادت کردن، خو گرفتن، و خود را وقف عادتی نکوهیده کردن معنا کرده اند؛ به عبارت دیگر تسلیم به ماده مخدّر که از نظر جسمی و یا اجتماعی زیان آور شمرده می شود، اعتیاد نام دارد.
در سال ۱۹۵۰ سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه کرد: «اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت استعمال مداوم یک دارو اعم از طبیعی یا ترکیبی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است.»( ستوده، ۱۳۸۰، ص ۱۹۱و۱۹۲ )
اعتیاد بیماری جسمی، روانی و اجتماعی است که عوامل فردی، بین فردی، محیطی و اجتماعی در پیدایش آن دخالت دارند. بنابراین آنچه در درمان اعتیاد باید مورد نظر قرار بگیرد، از بین بردن این علت ها است. در سایر افراد نیز برای پیشگیری از اعتیاد باید آموزش های لازم در زمینه علل اعتیاد به آن داده شود. مواد مخدر آن چنان آرام و بی صدا بر جسم و روان مصرف کننده مستولی می گردد که هیچ معتادی آغاز اعتیاد خود را به یاد نمی آورد.( بینازاده ،۱۳۸۴،ص۲۴)
امروزه مفاهیم جدید در مورد اعتیاد بیشتر بر رفتارهای تکانه ای و عود کننده تاکید دارند تا پدیده تحمل و وابستگی جسمی به دارو. درمان اعتیاد، همانند دیگر بیماری‌های مزمن، نیاز به دوره ای طولانی دارد. در این راستا داروها می توانند در امر بازپروری بیماران یاری دهنده باشند. ترک اعتیاد پایدار و موفق معمولا با مراحل آغازین درمان به تنهایی به دست نمی آید.
نابسامانی‌های سوء مصرف مواد مانند بیماری‌های مزمن از قبیل دیابت و آرتریت هستند که موفقیت درمان آنها هنگامی است که نشانه‌های آنها کمتر شود، نه اینکه بهبودی کامل به دست آید. در واقع احتمال بهبودی کامل در بسیاری از بیماری‌های مزمن کم است و مانند بیماری‌های دیابت و کم کاری غده تیروئید، معتادان نیز به درمان طولانی مدت نگه‌دارنده نیاز دارند.( احمدی،۱۳۹۰،ص۶۷)
۲-۲-آثار و عوارض اعتیاد
افزایش سرسام آور مصرف مواد مخدر در جهان و قاچاق روز افزون این مواد پیامدهای وحشتناکی خواهد داشت که مستقیما نسل جوان و بشریت را تهدید می‌کند. گسترش شبکه قاچاق بین‌المللی و دام اعتیاد ، میلیون‌ها نفر جوان را به فساد و کام مرگ می‌کشاند و سوداگران مرگ را به ثروت و قدرت می‌رساند.
عوارض جسمى،عوارض روانى،عوارض خانوادگی، عوارض اجتماعى، عوارض اقتصادی
۲-۳-مراحل اعتیاد
۱- مرحله آشنایى :این مرحله با تشویق دیگران (مخصوصاً دوستان ناباب) یا از روى غرور و کنجکاوى خود فرد شروع می ‏شود.
۲- مرحله شک و تردید : در این مرحله فرد با مبارزه با امیال خود می ‏پردازد.
۳- مرحله اعتیاد واقعى :در صورت ادامه مصرف در مرحله شک و تردید فرد به مرحله اعتیاد واقعى مى رسد. در این مرحله پدیده «تحمل» باعث می‏شود که فرد به مرور زمان بر میزان مصرف خود بیفزاید تا به نشئگى قبلى برسد.
۲-۴-انواع مواد مخدر
انواع فرآورده هاى گیاهان خشخاش، شاهدانه، کوکا و ترکیبات شیمیایى مشابه که مصرف آنها موجب اعتیاد می‏ گردد.
۲-۴-۱-مواد سستى ‏زا
موادى هستند که مصرف آن بر روى سلسله اعصاب مصرف‏ کننده اثر گذاشته و در نتیجه فعالیت فکرى و بدنى او را سست نماید. این مواد به دو دسته تقسیم می‏شوند :طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه خشخاش، تریاک، شیره تریاک، مرفین مصنوعى ، مانند : هروئین، متادون، نرمتادون، پاپاورین، پتیدین، انواع و اقسام قرص هاى مسکن و آرام ‏بخش
۲-۴-۲-مواد توهم‏ زا
با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى می ‏شود. این مواد را هالوسینوژن می‏ گویند که شامل: طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه شاهدانه،حشیش، بنگ، ماری‏جوانا، گراس، چرس؛ مسکالین، جو سیاه آفت ‏زده، برخى از قارچهاى حاوى مواد توهم ‏زا، دانه‏ هاى نوعى نیلوفر وحشی، مصنوعی ، مانند : ال.اس.دی(L.S.D) ، دی‏ متیل تریپتامین (D.M.T) ، دی‏ اتیل تریپتامین (D.E.T)
۲-۴-۳-مواد توان‏ افزا