پایان نامه در مورد بررسی راهکارها و چالشهای تغییر رویکرد از مالیات ستانی سنتی به ... |
واژگان کلیدی: مالیات، مالیاتستانی سنتی، مالیاتستانی الکترونیکی.
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
پيشرفت فناوري اطلاعات و ارتباطات در دو دهه اخير، و گسترش كاربردهاي آن در عرصههاي مختلف اقتصادي و اجتماعي، موجب شكلگيري فصل نويني از روابط متقابل بين افراد، نهادها، شركتها و دولتها شده است. مفاهيم جديدي در ادبيات اقتصادي و تجارت، در حال ظهور هستند. روشهاي سنتي تجارت و كسب و كار، در حال بازنگري بوده و در پرتو اين تحول، مشاغل و فعاليتهاي جديد اقتصادي در حال شكلگيري هستند. عدهاي تحول مذكور در فناوري اطلاعات و ارتباطات را بزرگترين انقلاب تكنولوژيك بعد از انقلاب صنعتي ارزيابي كرده (مخیر ، 1996) و عدهاي ديگر از آن تحت عنوان اقتصاد نوين و يا اقتصاد ديجيتال ياد ميكنند.
نظر به تأثيراتي که مالياتها بر متغيرهاي اقتصادي به جاي ميگذارند، اتخاذ سياستهاي مالياتي مناسب در راستاي اصلاح و بهبود سيستم از اهميت فوقالعادهاي برخوردار است. استفاده از فنآوري اطلاعات در اجراي ماليات ستاني الکترونيکي و مکانيزه نمودن نظام مالياتي کشور ميتواند بر رضايت مؤديان و سهل الوصول بودن اخذ ماليات بيفزايد. شناسايي ظرفيتهاي مالياتي، ايجاد شبکههاي اطلاعاتي درون سازماني و برون سازماني (مؤديان مالياتي) و نيز ارتقاي کارايي جمعآوري ماليات کشور مستلزم بکارگيري فنآوريهاي نوين در زمينه پيادهسازي سيستمهاي الکترونيکي اخذ ماليات و مکانيزاسيون اداري ميباشد (ملکی نجفدر و همکاران، 1391).
2.1 بيان مسأله اساسي تحقيق
نظام مالياتي در کشورهاي توسعه نيافته و در حال توسعه هزينه بالايي را بر جامعه تحميل ميکند، مانند ميزان وصولي کم، هزينه وصولي بالا، اتلاف وقت موديان مالياتي و انحراف تخصيص بهينه منابع و… از اين روي، يکي از سيستمهاي فرعي دولت الکترونيک براي اصلاح نظام مالياتي، نظام ماليات الکترونيک است کهعلاوه برآنکه گامي بزرگ بسوي دولت الکترونيک است، سبب صرفهجوييهاي زيادي در وقت و هزينه موديان مالياتي و نظام بخشيدن به اظهارنامههاي مالياتي، افزايش اعتماد مردم به منظور خود اظهاري، کاهشاختلاف ميان موديان و مأموران مالياتي براي شناسايي ميزان واقعي مالياتها، ايجاد ثبات و ساماندهياقتصادي شده و سبب آن ميشود که سليقههاي انساني بطور کامل از بين رفته و عدالت مالياتي گسترش يابد با اين حال شواهد نشان ميدهد که با وجود سرمايه گذاريهاي عظيم در زمينه سيستمهاي فناوري اطلاعات ناکامي در اين سرمايه گذاريها بيشتر از توفيق در آن بوده است و سازمانها نتوانستهاند به اهداف خود دراين امر دست يابند.
مکانيزاسيون و مدرن سازي و در مفهوم عام آن، فناوري اطلاعات (IT) و سيستمهاي اطلاعاتي(IS) به عنوان يک عامل شناخته شده و توانمند، مورد قبول است و افزايش سرمايه گذاري دراين زمينه، سبب افزايش بهرهوري و صرفه جويي در هزينهها را امکان پذير ميکند. گزارشها نشان میدهد که ایران از نظر ارائه خدمات الکترونیک و از جمله سیستم مالیاتستانی، رتبهی 37 را در جهان دارد که موقعیت مناسبی برای ایران به شمار نمیرود (ملکی نجفدر، 1391). بنابراین برای بهبود رتبهی کشور در این خدمات لازم است تا چالشها و موانع موجود شناسایی و راهکارهای بهبود این خدمات معرفی شوند. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی چالشها و راهکارهای تغییر رویکرد از سیستم مالیاتستانی سنتی به الکترونیک پرداخته است.
3.1 اهمیت و ضرورت انجام تحقيق
يکي از مهمترين عوامل تأثيرگذار درتغییر نظام مالياتي سنتی به نظام مالیاتی الکترونیکی، توجه به خواستههاي ماليات دهندگان و همراهي و همکاري آنان است. بررسي مطالعات محققان و تجارب مديران در کشورهاي پيشرفته بیانگر آن است که اصلاح و تجديد نظر مستمر در سيستمها و روشهاي انجام کار و بهبود آن با توجه به پيشرفت علوم و فناوريهاي روز دنيا امري اجتناب ناپذير است، چرا که در غير اين صورت سيستم پاسخگوي نيازهاي رو به رشد جامعه نبوده و محکوم به زوال است.رشد سريع فناوري اطلاعات خصوصاً در دو دهه گذشته، به عنوان مهمترين عامل تغيير در سطح جامعه و سازمانها تلقي ميشود. يکي از مهمترين انواع کاربرد دولت الکترونيک، ارائه خدمات مالياتي الکترونيکي دولت به مؤديان مالياتي است که در آن، مؤديان با پر نمودن اظهارنامههاي الکترونيکي به صورت آنلاين (اينترنتي) ضمن صرفهجويي قابل توجه در وقت و زمان و کاهش هزينهها به بهترين صورت ممکن مالياتهاي خود را پرداخت مينمايند. لذا افزايش تمايل به دولت الکترونيک اين سوال را در ذهن ايجاد مينمايد که آيا موديان مالياتي تمايل به پرداخت ماليات به صورت الکترونيکي را دارند؟ (ملکی نجفدر و همکاران، 1391).
استقرار يك نظام مالياتي مدرن يكي از اهداف برنامه ريزي شده در چارچوب اصلاح نظام مالياتي كشور جمهوري اسلامي ايران است بنابراين ماليات الكترونيك از نتايج اجراي طرح كلان دولت الكترونيك مي باشد . رشد اين طرح نوپا در كشور نيازمند توجه بيشتر به شهروند الكترونيك مي باشد. اين طرح در جهت جمع آوري ماليات با كيفيت بيشتر نسبت به حالت كاغذي آن گام مهمي از گام هايدولت الكترونيك مي باشد. طرح مذكور نيز همانند طرح كلانتر خود يعني دولت الكترونيك در سايه همت تمامي اركان جامعه مفيد واقع خواهد شد.با هدف گيري مزاياي طرح ماليات الكترونيك در جهت افزايش كميت و كيفيت آن در سطوح مورد نياز و تلاش در حل مشكلاتاين طرح اميدواري بسياري در افزايش سطح درامدهاي مالياتي دولت به وجود خواهد آمد. بنابراين انتظار بر اين است ، در بستر فناورياطلاعات و بكارگيري علوم انساني مشكلات جمع آوري ماليات ، اين شريان حياتي اداره كشور حل گردد . استفاده از تجربيات پياده سازي اين طرح كارامد در ساير كشور هاي توسعه يافته و در حال توسعه هم مي تواند در صرفه جوئي هزينه هاي دوباره كاري اين طرح كلان بسيار مفيد واقع گردد ، كه خود اين صرفه جوئي باعث افزايش سطح درامد دولت به نوبه ديگر خواهد گرديد (علياني نژاد و همکاران، 1391).
جنبه نوآوری این تحقیق نگاه جامع به کلیهی موارد اثرگذار بر تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی و چالشهای پیشرو و همچنین ارائه پیشنهاداتی برای رفع چالشهای شناسایی شده است. لازم به ذکر است که تحقیقات پیشین معمولاً نگاه جامع را به مساله نداشته و موضوع را از یک جنبه خاص مانند فناوری یا تمایل مشتریان و … بررسی کردهاند.
بنابراین برای تغییر رویکرد از سیستم مالیاتستانی سنتی به الکترونیک لازم است که چالشها شناسایی شده و راهکارهایی برای رفع آن ارائه شود. در این راستا لازم است تا سهم مواردی مانند موارد قانونی، تکنولوژیکی و تمایل و پذیرش شهروندان و … به خوبی تبیین شود که در این تحقیق به این موارد پرداخته شده است و راهکارهای مناسب برای جاری سازی مناسب سیستم مالیاتستانی الکترونیکی معرفی میشود.
4.1 اهداف مشخص تحقيق
هدف آرمانی تحقیق شناسایی تمامی زوایای چالشها در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی و شناسایی تمامی راهکارهای ممکن برای اجرای سیستم الکترونیکی مالیاتستانی در ایران است.
هدف کلی تحقیق بررسی راهکارها و چالشهای تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی است.
اهداف ویژه تحقیق حاضر به این صورت است:
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «انتظارعملکرد[1]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «انتظار تلاش[2]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «نگرش نسبت به استفاده از فناوری[3]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «اثر اجتماعی[4]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «شرایط تسهیلکننده[5]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «خودکارآمدی[6]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «اضطراب[7]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- شناسایی راهکارها و چالشهای مرتبط با «نیات رفتاری برای استفاده[8]» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
پس از شناسایی چالشهای مرتبط با هر یک از مؤلفههای هشتگانه در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی، هدف کاربردی تحقیق شامل ارائه راهکارهایی عملی برای این تغییر رویکرد است. بدین ترتیب در صورتی که هر یک از مؤلفههای هشتگانه بر پذیرش تغییر رویکرد به مالیاتستانی الکترونیکی مؤثر باشند، اهداف کاربردی شامل زیر در این تحقیق دنبال شده است:
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با «انتظارعملکرد» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « انتظار تلاش » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « نگرش نسبت به استفاده از فناوری » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « اثر اجتماعی » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « شرایط تسهیلکننده » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « خودکارآمدی » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای عملی مرتبط با « اضطراب » در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
-
- ارائه راهکارهای مرتبط با «نیات رفتاری برای استفاده» در تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیکی
5.1 ارائه مدل مفهومی پژوهش
ونکاتش و همکاران (2003) عواملی را که در پذیرش اظهارنامه الکترونیکی مؤثرند را شامل انتظار تلاش، انتظار کارایی، نقش اجتماعی، شرایط پشتیبانیکننده، مسائل قانونی، مباحث فنی و زیرساختی و تمایل به استفاده شناسایی کرده اند(ونکاتش و همکاران، 2003).
با تجزیه و تحلیل سیستم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی در ایران، مهم ترین عواملی که به نظر می رسد بر پذیرش این خدمت الکترونیکی موثر می باشد، در نگاره (1) خلاصه شده است:
بدین ترتیب با بهره گرفتن از این عوامل پیشبینی شده که در واقع نشان دهندهی چالشهای تغییر رویکرد از مالیاتستانی سنتی به الکترونیک و به عبارتی چالشهای استفاده از اظهارنامه الکترونیکی است، مدل مفهومی تحقیق را ارائه میکنیم:
نمودار 1 مدل مفهومی تحقیق: چالشهای استفاده از سیستم مالیات ستانی الکترونیکی. منبع: ونکاتش و همکاران (2003)
6.1 فرضيههاي تحقیق
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1400-08-13] [ 11:20:00 ب.ظ ]
|