بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی مرتبط با تمایل زوجین به برنامه ... |
![]() |
جامعه عبارت است هر مجموعه معینی از افراد یا چیزهایی که دست کم دارای یک صفت مشترک باشند، جامعه گفته می شود (هومن، ۱۰:۱۳۸۵). جامعه آماری تحقیق حاضر زوجین شهرستان آران و بیدگل را تشکیل میدهند که در مجموع ۸۱۴۵۹ نفر میباشند (مرکز آمار ایران، ۱۳۹۲).
۴- ۵- حجم نمونه و روش نمونه گیری
در پیمایش جمعیت جامعه را مد نظر قرار داده و سپس درصدی از آن را به عنوان نمونه انتخاب میکنیم. جمعیت نمونه باید معرف جامعه مورد نظر باشد (لهسایی زاده، ۴۶:۱۳۸۵). نمونه باید معرف جامعه آماری باشد تا بتوان پارامتر جامعه را از طریق ارزش نمونه ای برآورد کرد (ساعی، ۲۷:۱۳۸۶).
تعداد افراد مورد نظر در این تحقیق، بر اساس فرمول کوکران (رفیع پور، ۳۸۳:۱۳۸۳)، برابر با ۳۸۲ نفر شده است.
شکل ۴-۱: فرمول کوکران جهت تخمین حجم نمونه
طبق نتیجه بدست آمده از به کارگیری فرمول کوکران حجم نمونه در این تحقیق حدود ۳۸۲ نفر است.
۴- ۶- ابزار جمع آوری داده ها
جمعآوری اطلاعات در این تحقیق از طریق مراجعه مستقیم پژوهشگر به پاسخگویان و تکمیل پرسشنامه انجام میگیرد. در علوم اجتماعی از دو نوع پرسشنامه استفاده می شود. بعضی از پرسشنامهها دارای مجموعه ای از سؤالات استاندارد شده یا بسته هستند که فقط یک دسته پاسخهای معینی به آنها میتوان داد و بعضی دیگر از پرسشنامه ها دارای سؤالات باز میباشند که به پاسخگویان فرصت میدهد که نظرات خود را با عبارات خودشان بیان کنند (گیدنز، ۲۷۴:۱۳۸۷-۲۷۱).
پرسشنامه از تعدادی پرسش یا سؤال تشکیل می شود که ماهیت و ویژگی سؤالات می تواند متفاوت باشد. گاهی محتوای سؤال درباره اطلاع فرد در مورد مطلبی است، یعنی میخواهد بداند آیا فرد مورد بررسی راجع به فنون موضوع اطلاعی دارد یا نه؛ مثلا نظر شما در مورد این جمله چیست؟ زمانی نیز سؤال در پی بدست آوردن اطلاعات شما درباره کارها یا رفتاری است که فرد انجام میدهد. طیف لیکرت، یک مقیاس تجمعی متشکل از یک رشته گویه است. پاسخگویان موافقت یا مخالفت خود را با هر گویه بر روی مقیاس فشرده مشخص می کنند. تکنیک لیکرت مقیاس ترتیبی به بار می آورد که عموما مستلزم آمار غیر پارامتری است. این مقیاس هنگامی که به ترتیب خاصی از مردم سؤال می شود پایایی بالایی دارد. نمره مقیاس شامل اندازه گیری شدت نگرش ابراز شده در تمام گویههاست (میلر، ۲۰۸:۱۳۸۰).
۴- ۷- روش تجزیه و تحلیل داده ها
پس از تکمیل پرسشنامه و گردآوری داده ها، مرحله تازهای از تحقیق تحت عنوان استخراج و تحلیل داده ها آغاز می شود. داده های پراکنده باید در مجموعههای معنادار گرد هم آیند، تا کار تحلیل تسهیل شود. در مرحله بعد کد گذاری داده ها را آغاز می شود و بدین وسیله کار ما در استفاده از پاسخها از طریق جمعآوری پاسخهای مشابه و از نظر محتوی یکسان در گروه های کوچکتر برای تحلیل ساده می شود (ساروخانی، ۱۳۸۱).
انتخاب روش تحلیل به پیچیدگی مسئله تحقیق وابسته است. اگر تحقیق فقط شامل یک متغیر باشد از روش تحلیل مناسب، تحلیل یک متغیره استفاده می شود و اگر شامل دو متغیر است از روش تحلیل دو متغیره و… و در هر سطحی از تحلیل دامنهای از روشهای تحلیل موجود ست و در انتخاب این روشها تا حدی سطح سنجش متغیرها (اسمی-ترتیبی-فاصلهای-نسبی) تعیینکننده است. پارهای از روشهای تحلیل فقط برای متغیرهایی با سطح سنجش خاص (مثلاً فاصلهای) مناسباند، بعد از تعیین روش تحلیل مناسب، انتخاب آمارههایی برای آن روش خاص هم از خود روش تحلیل تاثیر میگیرد (دواس، ۱۳۶:۱۳۸۱).
در تحقیق حاضر از نرمافزار بسته آماری برای علوم اجتماعی[۲۱] برای تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده خواهیم نمود. در قسمت آمار توصیفی هدف، خلاصه کردن پاسخها و کشف الگوها و فرآیندها است و در قسمت آمار استنباطی به دنبال بیان این مطلب خواهیم بود که آیا الگوهای کشف شده در نمونه، در جمعیت هم کاربرد دارد یا خیر.
۴- ۷- ۱- آمار توصیفی[۲۲]
طبق تعاریف فوق در این قسمت محقق به دنبال کشف الگوها و فرایندهای حاکم بر پاسخهای افراد مورد مطالعه میباشد، قبل از اینکه محقق به سراغ تجزیه و تحلیلهای آماری نظیر رگرسیون، مقایسه میانگینها و… برود مفیدتر آن است که توصیف جامعی از ویژگیهای جمعیت مورد مطالعه نظیر سن، میزان تحصیلات، درآمد، شغل و… را ارائه دهد و از یک سری آماره های توصیفی نظیر توزیع فراوانی، انحراف معیار[۲۳]، میانگین[۲۴] برای این کار استفاده گردد. در حقیقت توزیع فراوانی داده های کمی، خلاصه انبوه بزرگی از مشاهدات است (میلر، ۹۳:۱۳۸۰).
در قسمت توصیفی این تحقیق، به کمک جداولی که در برگیرنده فراوانی، میانگین برخی صفات است سعی بر آن شده است که تا حد امکان بتوانیم توصیفی عمیقتر، روشنتر و قابل فهمتر از تمامی متغیرهای تحقیق به عمل آوریم، برای این کار با توجه به نوع متغیرها (اسمی، ترتیبی، فاصلهای، نسبی) از آماره های متفاوتی استفاده شده است.
۴- ۷- ۲- آمار استنباطی[۲۵]
آمار استنباطی برای استنتاج الگوهای جمعیت از الگوهای نمونه ای است که از آن جمعیت بر گرفته شده است (دواس،۱۵۳:۱۳۸۱). همانطور که گفته شد در آمار استنباطی بر پایه احتمالات، ویژگیهای یک جامعه آماری از روی ویژگیهای نمونه آماری استنباط می شود. به عبارت دیگر به کمک آمار استنباطی به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که آیا میتوانیم با اطمینان، نتایج به دست آمده از نمونه آماری را به کل جامعه آماری تعمیم دهیم یا خیر؟ پس کار آمار استنباطی نتیجه گیری از شواهد و تعمیم دادن اطلاعات است (گودرزی، ۱۸:۱۳۸۸).
در واقع هدف تحقیق پیمایشی، رسیدن به استنباط علّی از طریق مقایسه دقیق ویژگیهای مختلف متغیرهای مورد مطالعه است. در این تحقیق نیز برای سنجش متغیرها و تایید یا رد فرضیات موجود با توجه به نوع متغیرها از آمارههایی همچون تکنیکهای مرتبط با بررسی تفاوت میانگینها و تکنیکهای بررسی رابطه و همبستگی، استفاده به عمل آمده که در ذیل به آنها میپردازیم.
۴- ۸- تکنیکهای بررسی رابطه بین متغیرها
در پژوهش حاضر برای بررسی رابطه بین متغیرها از یکسری تکنیکهای آماری نظیر رگرسیون[۲۶]، ضریب همبستگی پیرسون[۲۷] استفاده شده است. برای پی بردن و کشف رابطه میان متغیرها علاوه بر این دو مورد از یکسری تکنیکهای دیگری نیز استفاده می شود مانند کشف رابطه بین دو متغیر (همبستگی)، پیش بینی نمرات برای یک متغیر بر اساس نمرات متغیر دیگر (رگرسیون دو متغیره) و پیش بینی نمرات متغیر وابسته بر حسب نمرات تعدادی از متغیرهای مستقل مثل رگرسیون چند متغیره قابل استفادهاند. برای استفاده از هر کدام از این تکنیکها بایستی شرایطی موجود باشد، به طور مثال زمانی از تحلیل یکطرفه واریانس استفاده میکنیم که متغیر وابسته ما فاصلهای و متغیر مستقل ما از نوع اسمی یا ترتیبی چند طبقهای باشد. در مورد استفاده از رگرسیون خطی باید بیان کرد که در این جا هم متغیر وابسته و هم متغیرهای مستقل بایستی فاصلهای باشند و در ضمن توزیع متغیرها نرمال بوده و رابطه بین متغیرها هم خطی باشد، در این مورد میتوان جایگاه افراد را بر روی یک نمودار نقطهگذاری شده مشخص نمودکه آن را نمودار پراکنش[۲۸] مینامند، در ذیل به یکسری از این تکنیکهای آماری میپردازیم.
۴- ۹- واحد تحلیل
موضوعی که متغیرهای تحقیق صفت آن باشد واحد تحلیل را معین می کند. واحد تحلیل تابع مسئله و فرضیه های تحقیق است. واحد تحلیل ممکن است فرد، خانواده، کشور، استانهای کشور، دوره های تاریخی، گزاره و جز آن باشد (ساعی، ۹۳:۱۳۸۶). در اکثر تحقیقات پرسشنامهای، واحد تحلیل فرد پاسخگو میباشد. در این پژوهش، هر کدام از زوجین شهرستان آران و بیدگل، واحد تحلیل آماری در جامعه مورد بررسی محسوب میشوند.
۴- ۱۰- اعتبار[۲۹]
اعتبار با این سؤال که “آیا واقعا، فرد چیزی را که فکر می کند اندازه میگیرد، اندازه گیری می کند یا نه؟” سروکار دارد. برخلاف پایایی، که عمدتا یک مسئله کمی و قابل اندازه گیری است، اعتبار یا روایی مسئلهای عمدتا کیفی است. یکی از شیوه هایی که به منظور سنجش اعتبار به کار میرود، اعتبار محتوا[۳۰] میباشد. اعتبار محتوا روشی برای سنجش میزان اعتبار اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازهگیری میباشد که معمولا توسط افراد متخصص در موضوع مورد مطالعه انجام میگیرد. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد. وفاق داوران در مورد بررسی شاخص ها، دلیلی بر اعتبار آنها است (ساروخانی ۱۳۹:۱۳۸۱). زمانی آزمون دارای روایی محتواست که سؤالات آزمون، محتوای آزمون، محتوای کامل صفتی را که آزمون برای اندازه گیری آن ساخته شده است در برگیرد، یعنی همان مفهومی را که قصد سنجش آن را داریم، بسنجد. در تایید اعتبار محتوایی (ظاهری) ابزار اندازهگیری این پژوهش باید گفت که در طراحی سوالات پرسشنامه، جهت سنجش متغیرها، از نظر کارشناسان و متخصصان استفاده شده و مورد تایید استاد راهنمای تحقیق قرار گرفته است.
۴- ۱۱- پایایی[۳۱]
منظور از پایایی آزمون، دقت اندازه گیری و ثبات آن میباشد. پایایی مسئلهای کمی و تکنیکی است و بیشتر ناظر به این سؤال است که ابزار اندازه گیری با چه دقت و صحتی پدیده یا صفت مورد نظر را اندازه گیری می کند. از این رو، شاخصی است دال بر این که تا چه حد سنجه[۳۲] (وسیله اندازه گیری) دارای خطاهای تغییر پذیری[۳۳] است. منظور از خطاهای اندازه گیری این است که وسیله اندازه گیری نتواند به درستی واقعیتی را در زمانهای مختلف و واقعیات مشابه را در یک زمان به درستی بشناسد و دگرگونیهای آن را اندازه گیری کند (ساروخانی، ۱۴۷:۱۳۸۱). به منظور سنجش سازگاری درونی گویه ها میتوان از ضریب آلفای کرونباخ[۳۴] استفاده کرد. هر اندازه مقدار ضریب آلفا به یک نزدیکتر باشد، حاکی از آن است که گویه ها انسجام درونی بیشتری باهم دارند. هرچه این مقدار به یک نزدیکتر باشد، قابلیت اعتبار مقیاس هم بیشتر است. آلفای کرونباخ باید حداقل ۷۰/۰ باشد (البته برخی هم این مقدار را ۵۰/۰ گفتهاند) تا قابلیت اعتماد گویه ها کافی باشد (گودرزی، ۳۳:۱۳۸۸). در ادامه آزمون آلفای کرانباخ برای گویه ها و متغیرهای تحقیق ارائه می شود.
جدول ۴-۱: ضرایب آلفای کرونباخ شاخص ها
شاخص | تعداد گویه | ضریب آلفای کرونباخ |
میزان برابری در تصمیم گیری زوجین | ۴ | ۶۰۶/۰ |
ارزشهای دینی | ۳ | ۷۰۱/۰ |
نگرش نسبت به داشتن فرزند | ۴ | ۷۰۳/۰ |
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1400-08-13] [ 06:19:00 ب.ظ ]
|