از این روند برخی به عنوان “خودگردانی مخاطب” نام می برند که در آن، متن با بستر قابل تغییر به بستری تکنولوژیک تبدیل می شود و در تمام مراحل مصرف رسانه ای، مخاطب روی متن تسلط دارد. البته برخی دیگر معتقدند این خود گردانی مخاطب به نوعی به هم ریختن همه چیز است که مسلما منظورشان همان جریان دروازه بانی و ساختار سنتی ارتباط دارد.
« وینتون سرف^[۱۸۴] » که از او در محافل جهانی با عنوان « پدر وب» یاد می کنند، تحول وب از نسل ۱ به ۲ را نتیجه ی مستقیم تغییر رفتار کاربران وب دانسته است. امروزه دنیای وب و خدمات مبتنی بر آن در مسیر هویت بخشی به مخاطب و نزدیکی هر چه بیشتر فضای مجازی با زندگی انسان ها در فضای واقعی یا فیزیکی است.
با پیدایش رسانه های نوین و رسانه های تعاملی، فرایند ارتباطی مانند ارتباطات جمعی ( فرد به توده ) نیست، بلکه رسانه ها اکنون ارتباطات میان فعالان را ( هم به صورت « یک به یک » و هم « چند به چند») آسان ساخته اند و زمینه ی چنین ارتباطاتی را فراهم کرده اند.
آنچه در مجموع باید عنوان کرد این است که با پیدایش رسانه های جدید و مطرح شدن مفهومی با نام کاربر، نظم سابق رسانه های کلاسیک و مفهوم مخاطب کاملا برهم خورده است. کاربران رسانه های اجتماعی، عناصری بسیار فعال در فرایند ارتباطی هستند که در آن واحد که محتوایی را تولید می کنند، درهمان لحظه مصرف کننده ی محتوایی نیز هستند.
به عبارتی ما در رسانه های اجتماعی و بالاخص شبکه های اجتماعی مجازی، با کاربرانی مواجه ایم که در آن واحد هم تولید کننده و هم مصرف کننده ی محتوای ارتباطی هستند. این شبکه ها به کاربران خود این امکان را می دهند که خودشان وارد عرصه اطلاع رسانی شوند و خبرهای تازه بدهند و یا از خبرهای موجود، روایت دیگری را عرضه کنند. در این شبکه ها ما دیگر مانند ساختار رسانه های کلاسیک شاهد سلسله مراتب عمودی در روند تولید پیام ها نیستیم. تمرکز تولید محتوا از دست عده ای از افراد خاص، خارج و سرعت و پیوستگی در فرایند ارتباطات ایجاد شده است. اگر در رسانه های کلاسیک در مراحل سلسله های مختلف، دروازه بان های متعددی وجود داشت، اکنون هیچ دروازه بانی جر کاربر در تولید محتوا وجود ندارد و می توان گفت مفهوم دروازه بانی جز کاربرد در تولید محتوا وجود ندارد و می توان گفت مفهوم دروازه بانی خبری که کورت لوین برای نخستین بار مطرح و وایت از آن استفاده کرد ، در رسانه های اجتماعی از بین رفته است. کاربر خود هم تولید کننده است هم دروازه بان خبر و هم مصرف کننده.

بازخورد در این رسانه ها آنی است. به محض تولید محتوایی توسط کاربر، دوستان و افراد حاضر در لیست با ارائه ی نظرات خود در قالب کامنت های مختلف، بازخورد سریعی به پیام تولید شده شان می دهند. الگوی ارتباطی در رسانه های جدید، افقی است و دولت و مقررات حقوقی نمی توانند مانند رسانه های کلاسیک آن را کنترل و مقررات گذاری کند. در مقایسه با رسانه های قدیم، کاربران در مقایسه با مخاطبان، فرصت های برابری برای دسترسی به رسانه های جدید به عنوان فرستنده، دریافت کنند، تماشاگر یا مشارکت کننده در فرایند ارتباطات دارند.
پیدایش این حوزه ی جدید، چالشی به نام « مخاطبان متغیر » را ایجاد می کند و این سوال اساسی در حقیقت مطرح می شود که با ورود عنصری تا این حد فعال که همزمان فرستنده و گیرنده ی پیام است، آیا مدل های ارتباطی گذشته را دستخوش تغییر می کند؟ آیا پژوهشگران مخاطبان در رسانه های تعاملی باید سنت ها و شیوه های جدیدی را برای شناخت کاربران اتخاذ کنند؟ آیا پیدایش و رشد سریع این مفهوم، سبب مهجور شدن مفهوم مخاطب می شود و باید چرخ پژوهش ارتباطات و رسانه ها را مجددا اختراع کنند؟
۲-۷ پیشینه تحقیق
همانطور که از عنوان تحقیق بر می آید، رویکرد های نوین رسانه ای در زمان معاصر مورد بررسی است، لذا به علت معاصریت این امر منابع مکتوب در این زمینه در دسترس نبوده و یا در محدوده ی مقالاتی پراکنده و نقد هایی کوتاه می باشد. بنابراین مطالب ارائه شده ای که از منابع مکتوب و کتب مرجع استخراج شده اند، بسیار محدود و با جستجوی بسیار صورت گرفته اند. بدیهی است که اینگونه تحقیقات با این دسته عناوین که حاکی از رویکرد های معاصر هستند، فاقد پیشینه ی وسیع بوده و همانطور که از واژه ی معاصر بر می آید ریشه ای در تاریخ و یا مطالعاتی با گستره ی وسیع نداشته و انجام تحقیقاتی همچون رساله ی پیش رو، در جهت پر کردن فضاهای خالی در رابطه با این موضوعات می باشد. باشد که توسط این تحقیق، برگی به این تاریخچه ی در دست تدوین، افزوده شود.
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
مقدمه
از نیمه دوم قرن بیستم که استفاده های غیر تجاری از رسانه های تصویری روبه افزایش گذاشت، هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی به کشف امکانات جدیدی رسیدند. از ابزار هایی برای بیان ایده های خود استفاده کردند که تا آن زمان مرسوم نبود اما به رغم گسترش تکنولوژی در حال فراگیر شدن و جایگزینی بود. این ابزارهای جدید که همان رسانه های نوین امروزی هستند و ابزاری کاملا مناسب بودند برای هنر های مفهومی که به تازگی در حال پا گرفتن بود عبارتند از: هنر ویدئو^[۱۸۵]، هنر اجرا یا پرفرمنس^[۱۸۶]، هنر چیدمان یا اینستالیشن^[۱۸۷]، هنر زمینی یا لند آرت^[۱۸۸] ، هنر اینترنتی^[۱۸۹] و… و گاه تلفیقی از این رسانه ها.
کم نیستند زنانی که در این عرصه درخشیدند و جایگاهی غنی تر برای این عرصه به وجود آوردند. در سرزمین ما ایران نیز شاهد هنرمندان زن معاصری هستیم که چه در زمینه ی ملی و چه بین المللی جای خود را یافته اند. شمار این عزیزان کم نیست اما در حجم این رساله تنها می توان به بررسی تنی چند از این هنرمندان پرداخت. سرکار خانم ها، رزیتا شرف جهان، ندا رضوی پور، بیتا فیاضی.
بررسی آثار این عزیزان مقایسه ای نبوده و به دنبال یافتن شخصی ارجح بر دیگران نیست. تنها با بررسی نوع برخورد این عزیزان با آفرینش آثارشان میتوان به نتایجی مفید و ارزنده دست یافت. این اطلاعات، چگونگی موضع گیری هنرمند زن ایرانی را در روند خلق اثر و همچنین ارتباطی که با رسانه های نوین برقرار کرده اند را مو شکافی می کند.
۳-۱ روش تحقیق
بنابر عنوان و موضوع انتخاب شده که مبنی بر رویکرد های نوین رسانه ای تنی چند از هنرمندان معاصر زن ایرانی است، لذا لازم دیده می شود که علاوه بر مطالعه ی مکتوبات، نقد ها و شرح و توصیفاتی که در رابطه با این هنرمندان، در گذشته صورت گرفته است، به انجام مصاحبه هایی حضوری و مستقیم با این هنرمندان نیز پرداخته شود. این مصاحبه ها و گفتگو ها با همکاری این هنرمندان صورت گرفته و در ارائه ی مطالبی هر چه موثق تر و نزدیکتر به واقعیت به این رساله یاری رسانده اند.
۳-۲ زندگینامه ها
رزیتا شرف جهان
کارشناسی ارشد پژوهش هنر از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران ۱۳۷۴، کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران۱۳۷۰، دیپلم مجسمه سازی از هنرستان هنرهای زیبا دختران تهران۱۳۶۰، عضو انجمن نقاشان ایران، مدرس دانشگاه، موسس و مدیر نگارخانه طراحان آزاد
” نقاشی برای من از چهارده پانزده سالگی و از زمانی آغاز شد که در کلاس های آزاد هنرستان هنرهای تجسمی به مرور خیلی جدی تر شد . انگیزه اصلی ام برای ثبت نام و تحصیل در هنرستان بیش از هر چیز دیگری فرار از نظام خیلی خشک و قاعده مند مدرسه بود . یعنی از زمان کودکی و از همان اولین سال های تحصیلی نفرت عجیبی از درس و کلاس و مدرسه داشتم و به هنرستان به عنوان یک مقر نگاه می کردم. مقری که خیلی سخت نیز فراهم شد. جامعه پذیرا نبود، همه فکر می کردند برای فرار از درس و به خاطر تنبلی به هنرستان رفته ای و تلاش برای آن که ثابت کنی این طور نیست . نه به خاطر تنبلی بلکه به دلیل تنفر از نظام بسته مدرسه ترجیحاً به هنرستان رفته ام و برای من این گونه شروع شد و بعد نیز همین طور ادامه پیدا کرده است. حالا برای خودم موضوع را این گونه جمع بندی می کنم که عکس العمل من در برابر مدرسه یک احساس نیاز به اعتراض و شکستن قوانین حاکمی است که می خواهد تو را تحت سلطه بگیرد. این میل برای من تاکنون قوی تر از چیزهای دیگر بوده و هست . در هنر نیز هر چیزی که به این میل نزدیک تر باشد بیشتر جذبم می کند. اگر قرار باشد که بین چنین گرایش هایی در هنر با هنر صرف و یا هر آنچه به زعم من در آن به جنبه دکوراتیو و یا صرفاً زیبایی توجه شده باشد ارزش گذاری کنم من برای هنر معترض ارزش بیشتری قائل هستم .”
رزیتا سال ۱۳۵۶ در رشته مجسمه سازی هنرستان دختران پذیرفته می شود. تفاوت هایی میان فضای هنرستان با دبیرستان هست. حداقل این که در هنرستان فراگیری نه از طریق حفظ کردن مفاهیم و به خاطر سپردن اطلاعات، بلکه در فضای نسبتاً آزاد تری و غالباً به شکل عملی و با کمک دست و ذهن اتفاق می افتد. بعد به مرور تو یاد می گیری در این عمل هر چه بیشتر ذهنیت خود را حضور دهی، ابداع کنی و به تولید اثری بپردازی که تعلق مادی و معنوی اش از آن تو هست و شرط اول چنین رویدادی نیز آزادی است. آزادی اندیشیدن و جست و جو کردن برای یافتن به جای دیکته، راه حل ابهام پیچیدگی و رمز و راز به جای آشکاری و صراحت چیزی که به طور خودآگاه و یا ناخودآگاه وی در پی آن بود و خواسته یا ناخواسته آن را در هنر یافت .
به این شکل ایام تحصیلی در هنرستان آغاز شد و این هم زمان بود با دورانی که جامعه از پی سال ها تحمل فشار اختناق و سرکوب مانند آتشی زیر خاکستر کم کم داشت زبانه می کشید و لاجرم آزادی مهم ترین خواسته شد. خواسته ای که رژیم ناتوان در سرکوب آن عاقبت در مقابلش عقب نشست و به زودی فضای آزادی شکل گرفت و فرصتی پیش آمد تا اقشار گوناگون خود را در برابر یا در درون آن محک بزنند .
در طی چهار سال تحصیلی در هنرستان منوچهر معتبر موثرترین معلم شرف جهان می شود. ” کسی که خیلی مدیون و تحت تأثیر او هستم و هنوز این تأثیر ادامه دارد . او که تازه از امریکا به ایران آمده بود روحیه بسیار صلح جویی داشت و همه اش سعی می کرد توجه ما را به اصل هنر جلب کند اما من که معتقد به هنر متعهد بودم همیشه با او مخالفت کرده و با او چالش داشتم . اما او به من محبت داشت و مرا جزو شاگردان خوب خود می دانست. اکنون هر چه بیشتر از آن سال ها دور می شوم ارزش او را بهتر فهمیده و بیشتر مدیونش می شوم.” شیلا صفوی در کلاس طراحی دستیار معتبر بود و در آن شرایط بحرانی به لحاط سنی که رزیتا در آن قرار داشت او نیز راهنمای خوبی برای وی شد.
در سال ۱۳۶۰ دوران تحصیلی شرف جهان در هنرستان به پایان می رسد. چهار سالی که به تحصیل در هنرستان گذشت سال های پرتلاطم بحرانی و بسیار تأثیرگذاری است و بیشترین انرژی و توان وی نیز صرف گذراندن این تلاطم و بحران شد. با اوج گیری انقلاب در سال ۱۳۵۷ و آشکار شدن فعالیت گروهای سیاسی این گروه آزادانه به تبلیغ و ترویج شعارها و آرمان های خود پرداختند.
سال ۱۳۵۷ برای او فرصت حضور در فعالیتهای انقلابی و هم گام شدن برای از میان برداشتن موانع آزادی است. انقلاب که پیروز شد نیز تلاش او در حفظ این دستاوردهاست. بعد از انقلاب یکپارچگی و وحدت شکل گرفته در روزهای انقلاب خیلی زود با گسترش چند دستگی ها از میان رفت رزیتا در همه این سال ها بسیار نزدیک و درگیر با همه این تلاطم ها و تحولات زندگی می کرد.
“دوران هنرستان و ترس ها و آن روزهای طولانی که گذشت فکر می کنم در کار همه ما بسیار تعیین کننده بود. یعنی آن قدر که نسل ما هر چه تلاش کند از تبعات انقلاب و بعد از آن خلاصی ندارد این که چگونه خودمان را حفظ کنیم با ارزش های جامعه خودمان را تطبیق دهیم و بتوانیم بقای خود را ادامه دهیم. “
با فروکش کردن تحولات موجود در جامعه و تب انقلابی گری در بعد از سال ۱۳۶۰ سمت و سوی آرمان خواهی وی نیز بیشتر متوجه هنر شد و تلاش کرد از این طریق آنها را دنبال کند .
” زمانی که در هنرستان بودم، تصورم این بود که روش تدریس و نحوه تفکر آقای معتبر، آمریکایی است، در حالی که من به هنر سوسیال رئالیستی شوروی (روسیه) خیلی علاقه داشتم. به همین دلیل، بعد از این که دیپلم گرفتم، برای دنبال کردن نقاشی ابتدا به سراغ شهاب موسوی زاده و سپس پرویز حبیب پور رفتم و سعی کردم تا چهار سال آموزش منوچهر معتبر را (به تصور خودم)، تصحیح کنم. این کارم خیلی اشتباه بود و حداقل تا چهار سال مرا عقب انداخت.”
وی در سال ۱۳۶۴ موفق به ورود در دانشکده هنرهای زیبا می شود. در نبود رشته مجسمه سازی، او رشته نقاشی را انتخاب می کند.” این سال ها اصلاً سال های خوبی نبود و غیر از رویین پاکباز، استاد دیگری که بتوان از او چیزی فرا گرفت، وجود نداشت. فضای خیلی بدی در دانشکده حاکم بود. در این فضا روحیه ما بسیار افسرده می شد. نمی توانستیم حرفی بزنیم و اصلاً آن سال ها با هنرهای زیبای فعلی قابل قیاس نیست… .”
در عین حال در دانشکده، کتاب خانه خوبی وجود داشت و علاوه بر آن، حضور دانشجویان مشتاقی بود که از هم بسیار فرا می گرفتند. از جمله هم کلاسی های او در این زمان جمشید حقیقت شناس، خسرو خسروی، رضا لواسانی، مریم شکوایی، افشین سبوکی، حمیدرضا نوری سرشت و… را می توان نام برد. به علاوه، دانشجویان سال بالایی که حضور مؤثری داشتند.
” در دوران دانشجویی بعد از مدتی به این نتیجه رسیدم که، هنر سوسیال رئالیسم و کلاً تعهدی که در آن برای هنر قائل می باشد، تا حد عجیب و غریبی دست و پاگیر است. بنابراین، از آن به بعد تلاش زیادی کردم تا ارزش ها و قواعد هنر مدرن را بفهمم. برای این منظور می بایست آن تمایلی را که به طور ذاتی در وجودم بود، تغییر می دادم. این تلاش تا چند سال بعد از دانشجویی نیز ادامه یافت، و این برای من در نهایت اصلاً خوب نشد. برای من چیزی اجباری و از بیرون بود و عاقبت هم ناچار شدم به همان گرایش و علاقه گذشته خود، یعنی توجه و تأکید به معنا و مفهوم در اثر، باز گردم.”
رویین پاکباز مؤثرترین معلم برای بسیاری از هم کلاسی ها و هم دوره ای های شرف جهان بود، با وجود این، حضورش در دانشکده چندان نپایید (۱۳۶۷) و بعد از آن برخی از این دانشجویان، تلاش کردند حتی المقدور در خارج از دانشکده ارتباط خود را با او حفظ کنند. پس از چندی کلاسی شکل گرفت (ابتدا در آموزشگاهی متعلق به جلال متولی و سپس در محل سابق تالار ایران در میدان آرژانتین) و پاکباز در آن تدریس و برخی دانشجویان (از جمله معصومه بختیاری، فرح سید ابوالقاسم، افشین سیوکی،…) تحصیل خود را دنبال کردند.
شرف جهان در سال ۱۳۶۹ تحصیل خود را در دانشکده هنرهای زیبا به پایان رساند. او که در سال های قبل از دانشجویی ازدواج کرده بود (با محسن نبی زاده در ۱۳۶۲) در آخرین سال دانشجویی نیز نخستین فرزندش (رزمین) متولد می شود.
” بعد از پایان دوران دانشجویی، قدم به دوران سخت نقاشی گذاشتم. از این پس باید که خودم ادامه می دادم. در حالی که هنوز تناقض هایی از قبل برای من حل نشده بود. از یک سو، سعی می کردم مدرنیسم را فهمیده و به آن پای بند باشم و آن دید منفی را، که در نوجوانی به دلیل گرایش های انقلابی، نسبت به مدرنیسم داشتم، در خود تصفیه کنم. از طرفی، هم باید که مسیر کار و گرایش اصلی ام را یافته و محور و موضوع کارهایم را مشخص می کردم.”
رزیتا شرف جهان در سال ۱۳۷۱ به ادامه تحصیل در رشته پژوهش هنر می پردازد. در همین ایام نیز دومین فرزند وی (رویین) در سال ۱۳۷۱ متولد می شود.
شرایط جدیدی که به واسطه ازدواج برای وی به وجود آمد و بعد تولد فرزندان و درگیری های مربوط به آن و همچنین تحصیل در دانکشده، سبب دوری او از نقاشی و کم رنگی آن در زندگی اش شد.
” نقاشی برای من با یک بالا و پایین خیلی عجیبی پیش رفت؛ یعنی تقریباً با یک توقف در آن مواجه شدم. خود ماجرا سخت بود و به یک بن بست خورده بودم؛ مثلاً می خواستم خودم را از قید طراحی رها کنم و نمی توانستم. این یکی از مشکلات من بود. شاید به این دلیل که چهار سال با معتبر کارکرده بودم و شاید هم گرایش فردی خودم این بود. در هر حال، این برای من معضلی بود. از طرفی نیز در زندگی شخصی ام مسائل جدیدی مطرح شده بود. دو فرزند کوچک داشتم و بعد از تولد فرزند دوم، خودم نیز سرطان گرفتم. سعی می کردم با همه این مسائل به گونه ای مواجه شوم تا بقیه از آن لطمه ای نخورند. بیماری من سه یا چهار سالی طول کشید و بعد بلافاصله مادرم به این بیماری مبتلا شد و از بیماری نیز متأسفانه در گذشت. این ماجراها تا سال ۱۳۷۷ ادامه یافت. زمانی که نقاشی را شروع کردم، دیدم همه آنچه تا کنون بر من گذشته، در کارهایم می آید. آن فاصله سختی که تا آن زمان طی کرده بودم، مانند خلأ یا ذره ای گشوده، میان اکنون، با تجربه های پیشین فاصله می انداخت. دیگر نمی توانستم از جایی که قبلاً بودم، استارت بزنم. در این شرایط تنها کسی که به من بسیار روحیه می داد جمشید حقیقت شناس بود."” در آن سال ها ما خیلی هنر کردیم تا خودمان را حفظ کنیم. خیلی از هم دوره ای ها و هم کلاسی های من به سراغ کارهای دیگری رفتند. خیلی از دخترها بعد از ازدواج اصلاً نقاشی را به فراموشی سپردند. بسیاری از پسرها برای امرار معاش به کارهای گرافیکی یا به شغل های دیگری پرداختند. دوستان زیادی، که اغلب بچه های توانایی هم بودند، ماندن در اینجا را تاب نیاورده و ترجیح دادند پناهنده کشورهای دیگری شوند. انگار که در این روزهای طولانی ما فقط وظیفه داشتیم تنها خودمان را حفظ کنیم. حداقل ده سال از عمر ما بدین گونه گذشت . بعد هم به ما خرده می گیرند که شما چرا این قدر دیر شروع کردید؟ چرا تعداد فعالیت نمایشگاهی شما کم است؟ …. البته، مجموع اینها تجربه است. هر چند نمی توانم بگویم تجربه های بدی نبودند بلکه خیلی هم بد بودند. تفاوت هایی که نسل ما با بچه های الان و با هنرمندان موفق قبل از انقلاب دارند، نتیجه همین تجربه هاست که به خوبی در نقاشی های ما نیز ظاهر می شوند. چیزهایی که خصیصه مهم آثار نقاشان هم نسل من هست، یک جور سنگینی و یک فشار خیلی زیاد که واقعاً برای مخاطب امروز نه تنها جالب نیست، بلکه اصلاً تحمل ناپذیر است. در حالی که شاید برای خود ما ارزش باشد.”
رزیتا از سال ۱۳۷۷ به بعد جدی و پیگیر فعالیت هنری خود را دنبال می کند. این سال و تا مدتی شاهد گشایش نسبتاً مساعدی در فضای فرهنگی و هنری کشور هستیم. گسترش کمی و کیفی گالری ها و فعالیت آنها، فعال شدن موزه هنرهای معاصر تهران و برپایی نمایشگاه از آثار هنرمندان خارجی و نمایشگاه هنرهای مفهومی (هنر جدید) در آن، تشکیل انجمن های هنری متعدد و ارتباطی که به واسطه این انجمن ها میان هنرمندان شکل گرفت، حضور فعال هنرمندان ایرانی در عرصه های بین المللی و برپایی نمایشگاه های متعدد در خارج از کشور، تعداد روز افزون هنرمندان جوان و …. مجموع این شرایط، نوعی تحرک فرهنگی و هنری را در جامعه به دنبال داشت. در چنین شرایطی نیز وی به اتفاق همسر خود اقدام به تأسیس گالری طراحان آزاد می کنند (۱۳۷۸).
” در زمان آقای خاتمی، خیلی راحت مجوز تأسیس گالری داده می شد. ایده اولیه برای من این بود که جمع شویم، کار ببینیم، حرف بزنیم و ارتباط ها برقرار شود. به محض ایجاد این فضا، نمایشگاه گذاشتیم. خیلی خوب پاسخ گرفتیم و از آن پس رفت و آمدها شروع شد. این سال ها ایام پر جنب و جوشی بود و به خصوص هنرمندان جوان و نوجوی زیادی فعالیت خودشان را تازه آغاز کرده بودند. ما هم ترجیح دادیم انرژی خود را بیشتر روی جوان ترها، تجربه های جدیدتر و کارهایی که ممکن بود توسط گالری های دیگر به دلیل ملاحظات اقتصادی نمایش داده نشود متمرکز کنیم.” این روند همچنان ادامه داشته و فعالیت های او را شکل می دهد.
ندا رضوی پور
ندا رضوی پور متولد ۱۳۴۷ در تهران، در مقطع کارشناسی در رشته‎ی هنر از دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه سربن پاریس و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته فضاسازی صحنه از مدرسه عالی هنرهای تزئینی پاریس (ENSAD) فارغ التحصیل شده است. این هنرمند در زمینه‎های مختلف هنری از جمله هنرهای محیطی، پرفورمنس، عکاسی، طراحی صحنه و لباس، ویدئو آرت و چیدمان فعالیت می‎کند. وی از آغاز دهه ۸۰ نمایشگاه‎های موفقی در داخل و خارج ایران برپا کرده است.
رضوی‎پور از بنیان‎گذاران «گروه تئاتر لیو»، «گروه هنرمحیطی موازی» و «آتلیه جمعی ژاله» نیز بوده است. در اینجا به یکی از نمایشگاه های او با عنوان ” اختلالات ” می پردازیم که به صورت مصاحبه ای با شخص ایشان صورت گرفته است^[۱۹۰].
اختلالات ندا رضوی پور چیست؟
” اختلالات ندا رضوی پور زیاد است، در یک مصاحبه جا نمی‎شود و ممکن است کل زمان را پر کند.”
خب شما تا یک حدی را بگویید؟
” هر روزی یک جوری می‎شود و درحال حاضر اختلالات من آلودگی هوای تهران است و دقیقا” به شکلی به این نقاشی‎ها هم ربط پیدا می‎کند. مثل جبری که بر ما تحمیل می‎شود. جبری که نه لزوما” فیزیولوژیک است و ما در مقابلش هیچ کاری نمی‎توانیم انجام بدهیم و یا حیطه کاری که توانش را داریم تا در برابرش انجام دهیم کم است و تنها باید تحملش کنیم و زندگیمان را ادامه دهیم. به شکلی در نهایت این فشارها در زندگی زیاد است و تمامی ندارند.”
دلیل علاقه و جذب شدن شما به این شخصیت‎ها چه بود؟ این نقاشی ها از کجا می‎آیند؟
” فکر می‎کنم اینکه من احساس نزدیکی به این طرح ها کردم این است که من و این آدمها به نوعی شبیه هم هستیم. این افراد همه دچار اختلالات نورولوژیک هستند. اعصابشان دچار اختلال و بخشی از مغزشان شاید در حد چند سلول مشکل دارد و این باعث می‎شود کنترل برخی از اجزای بدنشان یا ماهیچه‎هایشان را از دست بدهند و تیک‎های عصبی بگیرند. اینکه من چرا این‎ها برایم جالب شدند بی‎دلیل نیست، واقعا” بخاطر اینکه من احساس می‎کنم شاید هنوز ما تیک عصبی نداریم یا مشکلی در مثلا” دست‎های خود حس نمی‎کنیم ولی بر ما هم چیزهای زیادی تحمیل می‎شود و شاید ما هم روزی به این مسئله دچار شدیم و نمود بیرونی پیدا کردیم مثل این افراد.”
شما در زمینه‎های مختلف هنری فعالیت کردید، مانند پرفورمنس، ویدئو آرت، چیدمان و..، حال چرا ترجیح دادید برای نشان دادن این اختلالات که شما می‎گویید تمامی ندارند و نمود عینی دارند نقاشی را به عنوان اولین گزینه برگزیدید؟
” شاید بعدا” این کار را بکنم. من هنر عمومی خواندم و تئوری در دانشگاه و به طور تخصصی طراحی صحنه و فضا. خیلی اوقات در کارهای من چندتا اِلمان متفاوت در کنار هم هستند و در جایی به هم نزدیک می‎شوند. من خیلی وقت بود که دلم می‎خواست نقاشی بکنم و دغدغه این کار را داشتم. از اینکه پشت مانیتور بنشینم برای مونتاژ خسته بودم و نقاشی را انتخاب کردم چون خیلی وقت بود به دنبال چیزی بودم که قضیه آبستره نشود. تا اینکه به یک کتاب نورولوژیک رسیدم و طرح‎ها برایم جذاب بودند و حس کردم که اگر شکل و فرم درستی داشته باشد طرح مخصوصی است و رو آوردم به بوم و رنگ و طرح تا به نوعی به آدم‎های کتاب، زندگی بدهم. کارهای من همیشه به این شکل بوده است. مثل طرح‎هایی که از روی روزنامه‎ها جمع کردم. من چهار سال است که در بعضی از روزها نه هر روز، یک تیتر یا عکسی که برایم جذابیت داشته باشد، طرحشان را در تقویمم یادداشت می‎کنم به همان فرمی که هست و هر روزه همه می‎بینند، این نمایشگاه و آثار هم چیزی است که هست و می‎بینیم.”
نکته‎ی مهم این است که شما بیشتر از اینکه دغدغه‎ی خلق را داشته باشین، دغدغه نمایش این آثار را دارید به همان صورتی که هستند.
” بله، من فقط می‎خواستم آدم‎ها دوباره ببینندشان. مگر چند نفراین کتاب را می‎خوانند، در مورد دختری که در حرکت دست‎هایش با مشکل مواجه هست. اینکه فکر کنند این آدم چه ربطی به من دارد، ولی این آدم به من ارتباط دارد. من لذت زیادی از کشیدن این نقاشی‎ها بردم و خیلی تجربه‎ی خوبی برایم بود.”
شما هم معتقد هستید که نقاشی برون ریزترین هنر است؟

۱۶- رشد صنعت و نوآوری تکنولوژی
۱۷- تنوع محصولات
۱۸- اهداف و استراتژی ها
- ویژگی های روش دوم
این روش بر عکس روش اول توجه بیشتری به محیط صنعتی نموده و پارامترهای کلان محیطی را کمتر مورد بررسی قرار می دهد. در این روش عواملی همچون رقباء، مشتریان، عرضه کنندگان، کالاهای جانشین و رقبای جدید با دقت بسیار مورد بررسی قرار می گیرد. از آنجایی که عوامل در محیط صنعتی نسبت به عوامل کلان محیطی از ثیات کمتری برخوردار می باشد در بررسی عوامل در این روش عمدتاً دیدگاهی میان مدت معمولاً بین ۱ تا ۴ سال مورد توجه می باشد. در مواردی از این روش جهت شناخت محیط استفاده می گردد که توجه مدیریت به قسمتی از محیط بوده که سازمان توان تأثیرپذیری بر آنها را داراست. عمدتاً به سازمان هایی که از حجم تجارت پایینی برخوردار بوده و از محیط صنعتی بسیار بیشتر از محیط عمومی تحت تأثیر قرار می گیرند، استفاده از این روش جهت شناخت محیط توصیه می گردد. جمع آوری اطلاعات در این روش نسبت به روش قبل از محدودیت بیشتری برخوردار بوده و جمع آوری آمارهای مدون در این روش محدودیت بیشتری دارد.
- روش سوم
در این روش عواملی که محیط خارجی را تشکیل می دهند به دو زیر گروه به هم مرتبط که در شکل( ۴-۲ ) نشان داده شده، تقسیم می گردند. این دو گروه عبارتند از :
الف- محیط دور دست
ب- محیط عملیاتی ]۱۷[.
شکل ۲-۴: محیط خارجی موسسه. ]۱۷[.
الف- محیط دوردست
محیط دوردست از مجموعه ای از مولفه هایی تشکیل می شود که فراتر و معمولاً قطع نظر از وضعیت عملیاتی موسسات پدید می آیند. این نیروها عبارتند از نیروهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فن شناختی و عوامل صنعتی که در مورد آنها در روش اول به تفضیل صحبت شد. این نیروها، فرصت ها ، تهدیدات و محدودیت هایی برای موسسه ایجاد می نمایند. در حالی که موسسه به ندرت می تواند تأثیر متقابل بر آنها داشته باشد]۱۷[.

ب- محیط عملیاتی
محیط عملیاتی موجود در وضعیت بلافصل رقابتی را در بر می گیرد که بسیاری از چالش های فرا راه موسسه در جذب و بدست آوردن منابع لازم با تلاش برای فروش سودآور کالا ها و خدمات از آن ناشی می شوند. نمونه های بارز این عوامل عبارتند از موضع رقابتی موسسه، وضعیت مشتریان، وضعیت تأمین کنندگان و بستانکاران این عوامل در روش دوم به صورت مفصلی مورد بررسی قرار گرفتند. محیط عملیاتی از این بابت با محیط دوردست متفاوت است که بیشتر تحت تأثیر با کنترل موسسه قرار دارد و امکان بر هم کنش سازمان بر آنها وجود دارد. بنابراین در برنامه ریزی استراتژیک، هنگامی که وضعیت محیط عملیاتی را در نظر می گیرند موسسات بیشتر می توانندآینده ساز باشد، تا هنگامی که با عوامل دوردست سر و کار دارند]۱۷[.
- ویژگی های روش سوم
این روش علاوه بر آنکه از مزایای دو روش گذشته برخوردار بوده نقاط ضعف این دو روش را نیز تحت پوشش داده و شیوه های مناسب و همه گیر در شناخت محیط به حساب می آید. در این روش هم عوامل کلان محیطی از دیدگاه های مختلف ارزیابی شده و هم مولفه های محیط صنعتی مورد بررسی قرار می گیرد. از آنجایی که در این روش محیط را از دو بعد عمومی و صنعتی مورد ارزیابی قرار داده و با توجه به جامعیت آن استفاده از آن به اکثر سازمان ها توصیه می گردد. نتایج بررسی در این هم نمایی روشن از وضعیت عمومی محیط از قبیل عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در سال های آینده ارائه داده و هم مولفه های محیط صنعتی مانند رقبا، مشتریان، عرضه کنندگان و کالاهای جانشین را با دید تفصیلی بررسی می نماید. تنها نقطه ضعف این روش این است که در محیط هایی با شدت رقابتی بسیار ، مطالعات بیشتری را می طلبد.
۲-۱۲-۴-۲ بررسی محیط داخلی
هر سازمان در قلمرو واحدهای وظیفه ای خود دارای نقاط قوت و ضعف است. در هیچ شرکتی نقاط قوت و ضعف همه دوایر و واحد ها یکسان نیست. استراتژیست ها به هنگام تعیین هدف های بلند مدت و استراتژی های سازمان می کوشند از نقاط قوت داخلی سود جویند (آنها را تقویت کنند) و نقاط ضعف را از بین ببرند]۳[.
۲-۱۲-۴-۲-۱ بررسی عوامل داخلی
عوامل داخلی عواملی هستند که مربوط به درون شرکت یا سازمان هستند و بر خلاف عوامل خارجی در کنترل مدیریت سازمان می باشند و سازمان آنها را به شیوه ای بسیار عالی یا بسیار ضعیف انجام می دهند. فرایند بررسی عوامل درونی سازمان درست موازی فرایند بررسی عوامل خارجی می باشد. برای بررسی عوامل درونی سازمان باید درباره مدیریت، بازاریابی، امورمالی/ حسابداری، تولید/ عملیات، سیستم اطلاعات رایانه و تحقیق و توسعه اطلاعاتی را گردآوری و دسته بندی نمود البته در شیوه ای دیگر در تقسیم بندی سازمانی می توان از چارچوبی به نام زنجیره ارزش نیز بهره برد. فرایند بررسی عوامل داخلی سازمان(در مقایسه با بررسی عوامل خارجی سازمان) برای کارکنان فرصت بیشتری به وجود می آورد تا بتوانند رابطه شغل، دایره و واحد خود را با کل سازمان بهتر درک کنند]۳[.
روش های مختلف در شناخت این عوامل وجود دارد که در زیر دو روش از مهم ترین روش های موجود در ادبیات برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک ارائه گردیده است.
- روش اول
این روش در بسیاری از سازمان ها بکار گرفته شده و در آن عوامل استراتژیک داخلی سازمان از بخش های مختلف آن تشکیل می گردد. بخش هایی همچون مدیریت، بازاریابی، مالی/ حسابداری، تولید/ عملیات، تحقیق و توسعه، سیستم اطلاعات رایانه ای]۳[.
الف- مدیریت
مدیریت دارای پنج وظیفه اصلی است: برنامه ریزی، سازماندهی، ایجاد انگیزه، تأمین نیروی انسانی و اعمال کنترل. عملکرد مدیریت بر اساس وظایف آن بررسی می شود تا قوت ها و ضعف های آن در داخل سازمان شناسایی شود]۱۵[.
ب- بازاریابی
می توان بازاریابی را بدین گونه توصیف نمود: فرآیندی برای شناسایی، پیش بینی، ایجاد و تأمین نیازها و خواست هایی که مشتریان برای محصولات و خدمات دارند. بازاریابی شامل نه وظیفه اصلی است]۳[:
شناسایی نیاز های مشتری
خریدن ملزومات یا تجهیزات
فروختن محصولات یا خدمات
برنامه ریزی محصول و خدمت
قیمت گذاری
توزیع
تحقیقات بازاریابی
تجزیه و تحلیل فرصت ها
مسئولیت اجتماعی
ج- مالی/ حسابداری
شرایط مالی یک سازمان معمولاً بعنوان بهترین عامل برای اندازه گیری وضعیت رقابتی آن سازمان و میزان جذابیت آن سازمان برای سرمایه گذاری به حساب می آید و شناخت صحیح ضعف های مالی سازمان در انتخاب صحیح استراتژی های آن سازمان تأثیر مستقیم و به سزایی می گذارد. بررسی نسبت های مالی می تواند بعضی از گزینه ها را بعنوان استراتژی های مناسب انتخاب نموده و یا حتی بعضی از آنان را حذف نماید. معمولاً در بررسی های مالی یک سازمان نسبت هایی از قبیل نسبت سود به فروش، نسبت سود به سرمایه، نسبت سرمایه جاری به بدهی، نسبت مجموع بدهی به مجموع سرمایه، نسبت فروش به موجودی و نسبت فروش به مجموع دارایی مورد بررسی قرار می گیرد]۲۶[.
د- تولید/ عملیات
منظور از تولید/ عملیات در یک سازمان مجموعه فعالیت هایی است که ورودی های سازمان را به کالا و خدمات تبدیل می کند. اغلب فعالیت های واحد تولید / عملیات در برگیرنده بیشترین بخش دارایی های سرمایه ای و انسانی سازمان است. عملیات تولیدی با بهره گرفتن از نیروی کار، سرمایه، ماشین آلات و تشکیلات، مواد اولیه را به کالاهای ساخته شده و خدمات تبدیل می کنند. از جمله وظایف اصلی مدیر این بخش نیز فرایند، ظرفیت، موجودی کالا، نیروی کار و کیفیت می باشد]۳[.
ه- تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه پنجمین عاملی است که برای تعیین نقاط قوت و ضعف درونی سازمان باید مورد بررسی قرار گیرد. شرکت هایی که استراتژی توسعه محصول را به اجرا در می آورند به دایره تحقیق و توسعه اهمیت زیادی می دهند و آن را بیش از دوایر دیگر تقویت می کنند]۳[.
ی- سیستم اطلاعات رایانه ای
هدف سیستم اطلاعات رایانه ای این است که از طریق بهبود کیفیت تصمیمات مدیریت، عملکرد سازمان را بهبود بخشد. یک سیستم اطلاعات رایانه^[۴۵] در مجرای ارزیابی های داخلی و خارجی یک سازمان مواد اولیه را به دست می آورد. جریان مواد در سیستم اطلاعات رایانه تابع یک منطق است و بر این اساس داده ها، به عنوان اقلام ورودی، وارد سیستم می شوند و به ستاده یا اقلام خروجی تبدیل می گردند. یک سیستم اثر بخش اطلاعات رایانه ای از نرم افزار، سخت افزار، الگوهای تجزیه و تحلیل و پایگاه داده ها استفاده می کند. این سیستم داده ها را به شیوه ای در هم آمیخته و یکپارچه می کند که بتوانند بستر تصمیم گیری های مدیریت را فراهم آورند]۳[.
- ویژگی های روش اول
در این روش وضعیت داخلی سازمان مورد مطالعه قرار گرفته و مولفه های اصلی آن شناسایی می گردد. معمولاً مولفه های اصلی در این روش همان بخش های اصلی سازمان اند. در این روش شناسایی هر مولفه به صورت مجرد و یکپارچه کایر بسیار سخت و در بعضی موارد نا ممکن است. از این رو پس از شناسایی مولفه های اصلی آنها را به زیر بخش های کوچکتر و قابل مطالعه تبدیل نموده و از طریق جمع بندی نتایج مربوط به مطالعه زیر بخش ها، وضعیت داخلی در سطح مورد مطالعه مورد شناسایی قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت آن مشخص می گردد. از آنجایی که مولفه های اصلی در این مطالعه همان بخش های اصلی مرتبط با چارت سازمانی موسسات می باشد، از مزایای این روش می توان به سادگی آن اشاره نمود و نتایج مربوط به این روش مشخص می نماید که دقیقاً سازمان در چه بخش هایی دارای نقاط قوت بوده و آن نقاط قوت چه می باشد و در چه بخش هایی دارای نقاط ضعف بوده و آن نقاط ضعف چه مواردی هستند. از طرف دیگر این نوع مطالعه وضعیت داخلی به دلیل این که معمولاً سازمان را به صورت بخش بخش مورد مطالعه قرار داده و در مجموع ارتباط میان بخش های مختلف سازمان را مورد توجه قرار نداده و هم افزایی ایجاد شده در اثر همکاری موثر بخش ها و یا احیاناً ضعف ناشی از عدم همکاری مناسب بخش ها را در خود نمی بیند از نقاط منفی نیز برخوردار است. فرایند بررسی عوامل داخلی سازمان ( در مقایسه با عوامل خارجی سازمان) برای کارکنان فرصت بیشتری را به وجود می آورد تا بتوانند رابطه شغل، دایره و واحد خود را با کل سازمان بهتر درک کنند]۳[.
- روش دوم
بررسی سازمان بر حسب مولفه های جداگانه همچنانکه در روش اول شرح داده شد یک راه تقسیم سازمان برای شناخت و تحلیل داخلی می باشد. شیوه دیگر در تقسیم بندی سازمان استفاده از چارچوبی به نام زنجیره ارزش می باشد. زنجیره ارزش، مجموعه ای بهم پیوسته از فعالیت های ارزش ساز است که از خریداری مواد اولیه اصلی از عرضه کنندگان شروع می شود، با مجموعه ای از فعالیت های دارای ارزش افزوده برای تولید و بازاریابی یک محصول یا یک خدمت ادامه می یابد و به توزیع کالاها میان مشتریان نهایی خاتمه می یابد.
هر شرکت زنجیره ارزش فعالیت های داخلی خاص خود را دارد. پورتر^[۴۶] معتقد است که فعالیت های اصلی یک شرکت تولیدی معمولاً با عملیات لجستیک داخلی(انبارداری و نگهداری مواد خام) شروع می شود، با انجام یک فرایند عملیات که طی آن محصولی تولید می شود جلو می رود، با لجستیک خارجی(انبارداری و توزیع)، بازاریابی و فروش ادامه می یابد و سرانجام به ارائه خدمت خاتمه می یابد]۱[.
- فعالیت های اصلی
این فعالیت شامل لجستیک ورودی ها (داخلی)، عملیات (فرایند عملیات)، لجستیک خروجی ها(خارجی)، بازاریابی و فروش و خدمات می گردد که در ادامه در خصوص هر یک از آنان توضیحات لازم ارائه شده است]۱۶[.
شکل ۲-۵: زنجیره ارزش. ]۱۶[.
الف- لجستیک ورودی ها
منظور از لجستیک ورودی ها، فعالیت های مربوط به دریافت، انبار کردن و توزیع ورودی ها به محصول می باشد. فعالیت هایی همچون حمل و نقل مواد، کنترل موجودی و غیره در این دسته قرار می گیرند.
ب- عملیات
منظور از عملیات کلیه فعالیت های صورت گرفته جهت تبدیل ورودی ها به محصولات نهایی می باشد.

پلی(اتر-اکسازول)

در مطالعهای که توسط شنگ^[۱۲] و همکارانش انجام شد آرامیدهای فلوئوردار که از مونومرنامتقارن ۲-(۴-تری فلوئورو متیل فنوکسی)ترفتالوئیل کلرید ودیآمینهای آروماتیک مختلف شکل(۱-۵)بدست آمده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. آرامیدهای حاصله آمورف بودند و بهراحتی در حلالهای قطبی دپروتونه حل میشدند و حل پذیری کمی در THF در دمای بالا نشان دادند. فیلمهای ایجاد شده انعطافپذیر و محکم بودند و دارای پایداری مکانیکی بالایی از جمله استحکام کششیMPA 8/82- 3/107 و مدول کششیGPA 26/2 و ۹۵/۳ بودند ]۸۸[.
شکل۱ -۵-آرامید سنتز شده و گروه های آروماتیک آن
در کاری مشابه یانگ وهمکاران پلیآمیدهای فلوئور داری را سنتز کردند که ازمونومر
۴,۴- بیس(۴-آمینو-۲-تری فلوئورو متیل فنوکسی)بای فنیل (شکل ۱-۶) بدست آمدند. خواص اصلی این پلیمرها حلالیت بالا و رفتار گرمایی و خواص مکانیکی خوب آنها بود. این پلیمرها در THF حل شدند وP118f و P118e حتی در دیاکسان انحلالپذیر بودند و دارای استحکام کششی MPa87-120 و مدول کششی GPa3/2-5/2 و T_gs بین˚C 251 و ۲۸۹ بود و مقدار ˚C T_d10s491 در جو نیتروژن گزارش شد ]۱۰۲[.

شکل۱-۶- پلیآمیدهای فلوئوردار و گروه های آروماتیک آنها
در مطالعهای دیگرHsiao و همکاران پلیآمیدهای فلوئور داری را سنتز کردند که از دیآمین ۱،۴– بیس(۴-آمینو-۲-تری فلوئورو متیل فنوکسی)نفتالن (شکل۱-۷) بدست آمده بودند. مونومر در طی واکنش جانشینی نوکلئوفیلی۲- کلرو-۵-نیترو بنزو تری فلوئورید با ۱،۴- دای هیدروکسی نفتالن در حضور کربنات پتاسیم در حلال دیمتیل سولفوکسید و سپس احیا توسط هیدرازین درpd/c در حلال اتانول بدست آمد. تمامی پلیآمیدهای حاصله در حلال THF حل شدند. فیلمهای بدست آمده از استحکام و انعطافپذیری خوبی برخوردار بودند و دارای استحکام کششی MPa 63-88 و مدول کششی GPa 5/1-2/2 بودند. مقدار T_gs بین ˚C228 و ۲۵۶ گزارش شد و مقدار T_d10s بالاتر از˚C400 در جو نیتروژن گزارش شد ]۲۸[.
شکل۱-۷- پلیآمید وگروههای آروماتیک آن
Hsiao و chang دو نوع پلیآمیدهای شامل اتصالات اتری انعطافپذیر که از دو مونومر ۵´,۲´- بیس(۴-آمینو فنوکسی)- ]۱،´۱; ۴´،[۱´´ ترفنیل و ۵´,۲´- بیس(۴-آمینو-۲-تری فلوئورو- متیل فنوکسی)-]۱،´۱; ۴´،[۱´´ ترفنیل سنتز شدهاند را معرفی کردند. این پلیمرها در حلالهای قطبی بدون پروتون حل شدند و پلیآمیدهای مشتق شده از دیآمینها با دو گروه تری فلوئورو متیل حتی درTHF هم حل شدند فیلمهای انعطافپذیر و مقاوم ایجاد شده دارای استحکام کششی بین MPa85-106 و مدول درونیGPa 82/1-96/2 بودند. این پلیآمیدها دارایT_g بین ˚C206 و ۲۶۳ و T_d10% دارای مقدار بالای ˚C400 در جو خنثی و اکسنده بودند ]۲۷[. (شکل۱-۸)
شکل۱-۸- پلیآمید شامل اتصالات اتری و گروه های آروماتیک آن
۱-۵- عوامل موثر بردمای تبدیل شیشه ای(t_g )
T_g به عواملی مثل وزن مولکولی، شاخه های زنجیر، ناخالصی (مثلاً حضور مونومرهای باقیمانده) یا افزایندههایی مثل نرم کنندهها، انعطاف پذیریِ زنجیر پلیمری، ساختار مولکولی (آثار فضایی) و شبکهای شدن بستگی دارد. در پلیمرهای متقارن، طبیعت شیمیایی زنجیر پلیمری یک فاکتور مهم درکاهش انعطاف پذیری زنجیر پلیمری و افزایش T_g است. هر چه انعطاف پذیری بیشتر باشد یعنی پیچش و تحرک زنجیرها راحتتر باشد، T_gپایینتر است مثلاً پلی(دی متیل سیلوکسان)، T_g پایینتری نسبت به پلی اتیلن و یا پلی اتیلن اکساید دارد، زیرا پیوندهای Si-O، توانایی تحرک پیچشی بیشتری دارند. زنجیرهای خطی نسبت به زنجیرهای شاخه‏دار درصد بلوری شدن بیشتری دارند و به همین دلیل T_g آنها بالاتر می‏باشد. هر چه تعداد گروه‏های عاملی قطبی نیز بیشتر باشد، T_g بیشتر می‏شود. به عنوان مثال پلی آمیدها دارای پیوند دوگانه‏ی قطبی هستند که در پلی اترها وجود ندارد و به همین دلیل T_g پلی آمیدها از پلی اترها بالاتر می‏باشد [۱].
شکل۱-۹- انعطاف پذیری پلی(دی متیل سیلوکسان ) که باعث کاهش مقدار عددی t_g می شود
اغلب میتوان با وارد کردن گروههایی که باعث سختی زنجیر و عدم تحرک آن میشوند، T_g را بالا برد مثلاً زنجیری که شامل حلقه های پارا- فنیلنی است با نام پلی (پارا- فنیلن)، ساختاری صلب دارد که باعث افزایش T_g میشود. پس پلی (فنیلن اکساید)، T_g بالاتری نسبت به پلی (اتیلن اکساید) دارد و پلی (پارا- زایلیلن) نیز T_g بالاتری از پلی اتیلن دارد [۴۵,۷۶]. تعداد مناطق بلوری در پلیمرهای متفاوت، فرق میکند. هر چه تعداد مناطق بلوری بیشتر باشد، T_g بالاتر است. تقارن هم بر روی T_g تأثیر میگذارد و افزایش تقارن موجب افزایش T_g میشود. در پلی (متیل متا کریلات)، T_g برای سه آرایش ممکن ایزوتاکتیک^[۱۳]، اتاکتیک^[۱۴] و سیندیو تاکتیک^[۱۵]، به ترتیب ۴۵، ۱۰۵ و°C145 است. شبکهای شدن نیز تحرک مولکولی را محدود کرده و T_g را افزایش میدهد [۷,۸,۲۷].

۱-۶- عوامل مؤثر بر دمای ذوب (T_m )
عوامل ترمودینامیکی تأثیر زیادی بر روی T_m میگذارند. در دمای ذوب (T_m)، تغییرات انرژی آزاد صفر است. مشخص شده است که T_m بالا، ناشی از تغییرات آنتالپی زیاد و یا تغییرات آنتروپی کم میباشد [۶۹]. تقارن، پیوندهای بین مولکولی، شاخهدار شدن و وزن مولکولی زیاد سبب افزایش T_m میشوند. هر چه تعداد مناطق بلوری در زنجیر یا شبکهی پلیمری بیشتر باشد، تغییرات آنتروپی کمتر و T_m بالاتر است. مولکولهای خطیِ متقارن مثل پلی اتیلن، تفلون و مولکولهای با زنجیرهای پیچیدهتر شامل گروه های-O- ،-COO- و-CONH- (پلی اترها، پلی استرها و پلیآمیدها) بسیار متقارن هستند و T_m بالایی دارند [۱۰۴]. پلیآمیدها، پیوندهای هیدروژنی بین مولکولی تشکیل میدهند که این عامل باعث افزایشT_m میشود ]۲۰[.
شکل۱–۱۰- پیوند هیدروژنی بین زنجیره های مجاور در پلی آمیدها، پیوند هیدروژنی بین زنجیره های نایلون-۶،۶
۱-۷-ارتباط بین T_g و T_m
T_m یک انتقال مرتبهی اول است در حالیکه T_g یک انتقال مرتبهی دوم میباشد. بنابراین پیدا کردن یک ارتباط بین این دو مشکل است، ولی اگر دما برحسب کلوین باشد، نسبت T_g/T_m اغلب بین ۶۷/۰- ۵/۰ است که این نسبت در شکل ۱-۱۱ نشان داده شده است. برای پلیمرهای متقارن این نسبت نزدیک ۵/۰ است، ولی برای پلیمرهای نامتقارن، این نسبت نزدیک ۷۵/۰ میباشد. این نسبت را میتوان به این صورت توضیح داد که در زنجیرهای نامتقارن ،آثار فضایی مانع از چرخش زنجیر پلیمری شده و به همین دلیل، T_g افزایش مییابد و برعکس، با افزایش تقارن، T_gکاهش پیدا میکند [۸].
شکل۱-۱۱- نمودار ارتباط بین T_g و T_m
۱-۸- آنالیزهای حرارتی
تکنیکهای آنالیز حرارتی عبارتند از ترموگراویمتری^[۱۶](TGA)، آنالیز گرمایی دیفرانسیلی^[۱۷] (DTA)، کالریمتری روبشی دیفرانسیلی^[۱۸](DSC)، ترمومکانومتری^[۱۹](آنالیز گرمایی مکانیکی) (TMA)، آنالیزگرمایی دینامیکی (DMA) و ترموپتومتری^[۲۰] (TOA). اخیراً، اندازهگیریهای همزمان ترکیبی از تکنیکهای مختلف استفاده میشوند [۷,۸,۶۶[. آنالیز گرماوزنی و گرماسنجی روبشی دیفرانسیلی به دلیل اهمیت آن ها تا حدودی بیشتر بررسی می شود.
در روش ترموگراویمتری^[۲۱] ((TGA تغییرات جرمی یک نمونه را به صورت تابعی از دما در یک مد روبشی و یا به صورت تابعی از زمان در یک مد همدما آزمایش میکند.
اطلاعاتی که با بهره گرفتن از نمودار TG میتوان بدست آورد عبارتند از:
۱- دماهای تجزیه شدن (T_di,T_d,T_de)
۲- دمای پیک نمودارهای مشتق شده از TGA
۳- جرم باقیمانده دریک دما ودرمحدودهی دمایی °K870-720 (m_T)
۴- جرم از دست رفته در اثر تبخیر مواد با وزن مولکولی کم
۵- انرژی فعالسازی تجزیه شدن و سرعت تجزیه شدن
دو نوع دستگاه کالریمتری روبشی دیفرانسیلی (DSC) وجود دارد: نوع تصحیح توان (PC-DSC) و نوع شار گرما. درPC-DSC ، هدف اصلی این است که دمای نمونه و مرجع درسرتاسر برنامهی دمایی یکسان نگه داشته شود. اگر یک اختلاف دما بین نمونه و مرجع که به علت تغییر فاز در نمونه است، وجود داشته باشد، انرژی ذخیره میشود تا اختلاف دما کمتر از یک حد آستانه شود. در نوع شار گرما، اختلاف دما بین نمونه و مرجع برحسب دما یا زمان، تحت شرایط دمایی کنترل شده اندازه گیری میشود و اختلاف دما با تغییرات گرما همزمان است [۱۳].
از جمله کاربردهای DSC که میتوان با دستگاه های مختلفِ آن، اندازه گیری نمود عبارتند از: تعیین دماهای انتقال فاز مرتبهی اول، دمای ذوب (T_m)، دمای انتقال از حالت کریستال به مایع (T_LC-L)، انتقال کریستال به کریستال، دمای کریستاله شدن (T_C)، دمای کریستاله شدن سرمایی (T_CC)، دمای کریستاله شدن شبه ذوب (T_pmc)، دمای کریستاله شدن مایع به مایع (T_L-LC)، دمای انتقال شیشهای (T_g)، اختلاف ظرفیت گرمایی در T_g (C_p∆)، دمای تجزیه شدن (T_d) ، انرژی فعالسازی، آنتروپی انتقال و غیره [۱۳].
۱-۹-پلیآمیدهای تجاری
پلیآمیدهای کاملا آروماتیک پلیآمیدهای سنتز شدهای هستند که حداقل ۸۵% از گروه های آمیدی به طور مستقیم به دو حلقه آروماتیک مقید میشوند [۸۰]. پلیآمیدهای آروماتیک به سبب ویژگیهای مکانیکی و حرارتی برترشان به عنوان پلیمرهای با عملکرد بالا در نظر گرفته شدهاند، که آنها را برای فناوریهای پیشرفته مناسب و مفید میسازد. از آنها به عنوان جایگزینهای سودمند برای فلزات یا سرامیکها در کالاهایی که در حال حاضر بکار میروند یا حتی به عنوان موادی در کاربرد تکنولوژی های جدید میتوان استفاده کرد [۸۰,۸۳].
بهعنوان نمونه پلیآمیدهای گرمانرم مانند پلیε– کاپرولاکتام (نایلون ۶) و پلیهگزامتیلن آدیپامید (نایون ۶,۶) از جمله پلیمرهای مهندسی هستند که دارای استحکام کششی و قابلیت مفتولشدن بالا، مقاومت شیمیایی خوب، ضریب اصطحکاک کم، عایق الکتریکی خوب و ویژگی فراورش آسان میباشند. البته، این پلیمرها معایبی مانند، جذب رطوبت بالا، پایداری ابعادی کم، دمای شکست حرارتی کم و به خصوص آتشگیری آسان را دارند [۱۸,۹۵].
پلی(پارا- فنیلن ترفتالامید) (PPPT) و پلی(متا- فنیلن ایزوفتالامید) (PMPI) ابتداییترین، سادهترین و شناخته شدهترین آرامیدهای تجاری هستند (شکل ۱-۱۲). بخاطر پایداری دمایی بالا، استحکام مکانیکی عالی و مقاومت شیمیایی خوبشان در زمرهی پلیمرهای با عملکرد بالا میباشند. این دو میتوانند به الیاف سنتزی با استحکام بالا تغییر شکل یابند. مواد تغییر شکل داده شده کاربردهایی در پارچهها، پوششها و پرکنندههای پیشرفته به عنوان آمیزههای پیشرفته در صنایع جنگ افزارها و صنایع فضایی به عنوان جایگزینهایی برای پنبه نسوز، عایق سازی الکتریکی، زره پوش ضد گلوله، فیلترهای صنعتی، روپوش محافظ و لباس ورزشی دارند [۲۲]. دماهای گداز بسیار بالا در آرامیدهای تجاری که بالای دمای تجزیهشان واقع میشود و حلالیت پایین آنها در محلولهای آلی معمول باعث مشکلات فراورش شده و کاربردشان را محدود میکند. در نتیجه، تحقیقات پایهای و کاربردی اخیر بر روی بهبود فرآیندپذیری و حلالیت آنها تمرکز دارد به این منظور که حوزهی کاربردهای تکنولوژیکی این مواد را گسترش دهند.
اولین آرامید با جهتگیری پارا، پلیپارا- بنزآمید (PPBA) بود. در سال ۱۹۷۰ PPBA در بازار به وسیله PPPT تحت نام تجاری کولار^[۲۲] جایگزین شد. پلیتراکمیشدن این آرامیدها در محلولی از تریفتالوئیل دیکلراید (TPC) و پارا فنیلن دیآمین (PPD) در هگزا متیلفسفرتریآمید (HMPA) انجام میشود. اخیرا، حلال به طور موفق به وسیله سیستم N- متیل -۲- پیرولیدون (NMP) CaCl₂/ جایگزین شده است. حل پذیری PPPT نسبت به PPBA کمتر است [۲۲].
ویژگیهای عملکرد بالای PPPT به واسطهی ساختار شیمیایی آن است. ساختار کاملا آروماتیک با استخلاف های پارا، درشت مولکولهای شبه میلهای بسیار مطلوب، با استحکام بالا و تمایل بالا به تبلور به سبب پیوندهای هیدروژنی درون مولکولی ایجاد میکند. الیافهای PPPT میتوانند به مواد یا آمیزههایی با مقاومت مکانیکی و حرارتی بالا تبدیل شوند [۲۲]. پلیآمیدهای کاملا آروماتیک با جهتگیری متا در حلقه فنیلن از قبیل PMPI کمتر ساختارهای خطی دارند و به طور چشمگیری کاهش در انرژی چسبندگی و تمایل به تبلور دارند. بنابراین PMPI یک پلیمر با عملکرد بالا ، با مقاومت حرارتی و مکانیکی بالا است و یک جایگزین مناسب برای PPPT که تنها کمی مورد استفاده قرار میگیرد، میباشد. این پلیمر ابتدا توسط دوپانت^[۲۳] در سال ۱۹۶۱ معرفی شد و در سال ۱۹۶۷ تحت علامت تجاری نومکس^[۲۴] تجاری شد. علاوه بر این، واکنش پلیتراکمی شدن TPC با PPD و ۳،۴- دیآمینودیفنیل اتر(ODA) تولید پلیمرODA/PPPT با حلالیت نسبتا بالا میکند (شکل۱-۱۲). ODA/PPPT تحت علامت تجاری تکنورا^[۲۵] از سال ۱۹۸۷ تجاری شد. بیتقارنی مونومر ODA و کوپلیمریزاسیون موجب یک ماده با نظم و انرژی چسبندگی کمتر میشود .
شکل۱-۱۲- ساختاربرخی پلیمرهای تجاری
جدول ۱-۳- خلاصهای از ویژگیهای پلیمرهای کولار، نومکس و تکنورا

پلیمر

خواص

ODA/PPPT

PPPT

PMPI

در عرفان شراب و واژه_­­های مرتبط با آن بسیار مشاهده می­ شود. «شراب به طور مطلق، کنایه از سکر، محبت و جذبۀ حق است. عشق و ذوق و سکر را به شراب تشبیه کرده ­اند»(سجادی، ۱۳۷۹: ۴۹۸).
همان طور که در لهوف آمده «فَلَمّا لَمْ یَبْقَ مَعَهُ إِلّا أَهْلُ بَیْتِهِ، خَرَج َعَلِیَّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیهِما السَّلام»(ابن طاووس، ۱۳۸۵: ۱۵۴). وقتی که اصحاب امام یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند و فقط اهل بیت خاندان پیامبر مانده بودند اولین کسی که جام بلا های راه عشق را سر کشید و به عزم جهاد قدم در پیش نهاد حضرت علی اکبر بود:

در عرفان، تعابیر عاشقانه گاه معنای حقیقی دارند و گاه بر معنای مجازی و رمزی دلالت می‌کنند. جام «در اصطلاح، دل عارف سالک است که مالا مال از معرفت است … عارف کامل از جام باده الهی نوشد و سر مست از توحید گردد»( سجادی، ۱۳۷۹ : ۲۸۰ ).
طلب و حصول عشق برای سالک اهمیت زیادی دارد نیّر در این باره، از زبان حال حضرت علی اصغر چنین بیان می دارد:

استفاده از تعابیر عاشقانه برای راه بردن به دریافت‌های عارفانه در جای‌جای کتاب عمان سامانی دیده می‌شود و آنچه در نزد عمان از انواع نگرش‌های عرفانی قابل اعتناست این است که وی به شدت به عرفان سکری (عاشقانه) معتقد است، در بیت:

که آن را از زبان حُرّبن‌یزید ریاحی بیان می‌کند با آوردن تعابیر مستان و می‌پرستان به جای لشکریان امام علیه‌السلام در پی بیان مفهوم عرفانی در مکتب عرفانی مورد نظر خود است.مست در عرفان «فروگرفتن تمام صفات درونی توسط عشق یعنی سکر است که عارفان کامل از باده هستی مطلق سرمست شده و محوالموهوم گشته و از خود بی خود شوند»(سجادی، ۱۳۷۹: ۷۳۱).
۳-۱-۴٫ نمود عناصر طبیعی و عاشقانه
شاعردر بیت زیردر نمایش عشق آنحضرت به خدا به یکی از قصه های عاشقانه مشهور اشاره می­ کند و وامق و عذرا که عشقهای مجازی و زمینی در ادبیات غنایی هستند را نام می­برد:

ترجمه
۱- ای خلیفه خداوندی خداوند پاداش تلاش تو را از اسلام و دین و حسب و نسب بدهد.
۲- تو چشم بصیرت را به سوی آسایش و راحتی بزرگ، باز نمودی پس دست یافتن به آن را ندیدی مگر بر پلی از سختی و رنج.
شاعر به خلیفه معتصم رو‌ می‌کند و از خداوند متعال‌ می‌خواهد که به او مهمترین پاداش به جهت نقش و جایگاهش در کارزار عطا کند. دعا با صیغه(جزا دهد) آمده است، تأثیرپذیری بیت دوم برای این آمده است تا اشاره کند که خلیفه خواهان راحتی و بهره مندی از خیرات کشورش در قصرش نیست بلکه او فقط خواهان آن نوع راحتی است که بعد از سختی حاصل‌ می‌شود و با این کار، دعا را به صفات ممدوح و فضایل او مرتبط‌ می‌سازد.

در مواردی نیز شاعران در شعر خود به بیان دعا برای پیروزی فرماندهان لشکری و کارگزاران حکومتی پرداخته‌اند و از آن جمله است دعای ابونواس( وفات ۱۹۸ هـ) برای پیروزی فضل بن ربیع بر دشمنان که‌ می‌گوید:

۱- فَا‌اللهُ یُعْطیکُ الشَبرْ
۲- وَ اللهُ مَنْ شاءَ نَصَرْ

وَ فـی أعـادیکَ الظَـفرْ
وَ اَنْتَ إنْ خِفْنا الحَصَرْ(ابونواس؛ ۱۴۰۷: ۳۳۶)

ترجمه
۱- خداوند متعال به تو فراخی و گسترش و خیر عطا کند و در مورد دشمنان به تو نصرت و پیروزی ببخشد.
۲- خداوند هر کسی را که بخواهد پیروز‌ می‌گرداند اگر ما بترسیم تو حصار و پشتیبان ما هستی.
شاعر به دو شیوه برای ممدوح خود دعا‌ می‌کند: یکی اینکه خداوند خیر و غنیمت جنگی نصیب او کند زیرا اغلب درآمدهای دولت از غنیمت‌ها یی است که در جنگها و پیروزیها آن را به دست‌ می‌آورند. (ضیف؛‌۲۰۰۶:‌۵۶-۴۴) دوم این که: خداوند پیروزی بر دشمنان را نصیبش کند
بحتری( وفات ۲۸۴ هـ) در مدح ابو سعید محمد‌بن‌یوسف‌ثغری طائی که از بزرگ فرماندهان معتصم بود‌ می‌گوید:

۱-أَحْسَنَ اللهُ فی ثَوابِکَ عَنْ ثَغـْ
۲-کانَ مُسَتْضْعِفا فَعَزَّ، وَ مَحْروُ

رِ مُضاعٍ أَحْسَنْتَ فِیه البَلاءَ
ماً فأَجَدی، و مُظلِماً فأََضاءَ(بحتری؛ ۱۹۷۲: ۱/۱۶)

ترجمه
۱- خداوند ثوابت را نیکو گرداند از دهانی ضایع کننده که بلا را در آن نیکو گردانیدی.
۲- فقیر و بیچاره بود پس عزت یافت و محروم بود حالش نیکو گشت و تاریک بود، پس نورانی گشت.
شاعر به بیان فضایل ممدوح‌ می‌پردازد و برای او دعا‌ می‌کند که خداوند ثوابش را نیکو گرداند، زیرا او توانسته است یکی از بندرهای اسلامی را باز پس گیرد و اعلام‌ می‌کند که ممدوح فردی مخلص و نجات دهنده‌ی امت اسلامی است، در سطر دوم به حالت مردم در این مکان اشاره‌ می‌کند قبل از آن که این فرمانده آن را به آغوش دولت اسلامی باز گرداند. قبل از آن که مستضعف و محروم و مظلوم بود بعد از باز گرداندنش، عزیز و نورانی شد کنایه از متحول شدن وضعیت به شکل نیکوست و با این کار شخصیت فرماندهی ممدوح را بیان‌ می‌کند که ‌ترس و وحشت را در قلب دشمنان و شادی را در قلب مسلمانان ایجاد کرده است، او به ممدوح حالتی از قداست‌ می‌بخشد تا در آن تأثیر‌گذار باشد و هدایای بیشتری از این راه کسب کند.
از جمله مکمل‌های دعا برای پیروزی، این است که شاعران برای کسانی که خبر پیروزی فرماندهان جنگی را برایشان‌ می‌آورند دعا‌ می‌کردند از آن جمله گفتار علی بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ)در مورد پیغام آوری بود که فتح ارمنستان را اعلام کرد.

۱- اَهْلا وَ سَهْلاً بّکَ مِن رَسُولٍ

جِئْتَ بِما یَشفی مِنَ الغَلیلِ
(علی بن جهم؛ ۱۹۵۹: ۱۷۴)