۷ : حق آزادی اندیشه
۸ : حق آزادی وجدان
۹ : حق آزادی مذهب
۱۰ : حق احترام به زندگی خانوادگی
۱۱ : احترام به کرامت و حیثیت انسانی افراد دستگیر شده و زندانیان ( ۶۳ ) .
بشر فی نفسه دارای احترام بوده و به صرف انسان بودن ، هر کس مستحق احترام و تکریم است ، بدین جهت حتی چنان چه انسانی مرتکب جرم شود و موجبات توقیف قانونی خودش را فراهم آورد و زندانی گردد ، نباید مورد هتک حرمت قرار گیرد ، چون همان طور که در متون مختلف ، مانند ( تعالیم دینی ، اعلامیه حقوق بشر ) تاکید شده که بشر فی نفسه مورد احترام است و هرکس نیز مرتکب تخلف و بزهی شد ؛ فقط مجازات همان جرم را باید بر او بار آورد و نه بیشتر از آن ، این است که اصل ماده ۲۹ قانون اساسی در این مورد مقرر می دارد : (( هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر ، بازداشت ، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است )) ( ۶۳ ) .
۲ – ۱۴ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان
مجلس شورای اسلامی در حمایت از کودکان و نوجوانان قانونی را تصویب نمود که بر اساس آن کلیه اشخاص زیر ۱۸ سال از حمایت های قانونی برخوردار می گردند . به پاره ای از موارد اشاره می شود .
ماده ۱ – کلیه افرادی که به سن ۱۸ سال تمام هجری شمسی نرسیده اند از حمایت های قانونی مذکور در این قانون بهره مند می شوند .
ماده ۲ – هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد ممنوع است .
ماده ۴ – هرگونه صدمه و اذیت وآزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون ( ۰۰۰ ، ۰۰۰ ، ۱۰ ) ریال جزای نقدی محکوم می گردد .
ماده ۶ – کلیه افراد و موسسات و مراکزی که به نحوی مسئولیت نگاهداری و سرپرستی کودکان را برعهده دارند مکلفند به محض مشاهده ی موارد کودک آزاری ، مراتب را جهت پیگیری قانونی مرتکب و اتخاذ تصمیم مقتضی به مقامات صالح قضایی اعلام نمایند . تخلف از این تکلیف موجب حبس تا شش ماه یا جزای نقدی تا پنج میلیون (۰۰۰،۰۰۰،۵ ) ریال خواهد بود ( ۶۴ ) .
۲ – ۱۵ آیین‌نامه اجرایی کانون اصلاح و تربیت^[۵۲]‌
فصل اول ـ سازمان کانون اصلاح و تربیت‌
ماده ۱ ـ کانون اصلاح و تربیت مرکزی است که نگاهداری ‌ ، تهذیب و تربیت اطفالی را که‌ برحسب ‌مقررات ‌قانون ‌دادگاه ‌اطفال ‌بزهکار مصوب ‌۱۳۳۸ به آن سپرده می‌شود برعهده خواهد داشت‌.
ماده ۲ ـ کانون اصلاح و تربیت دارای سه قسمت است‌ :
الف ـ قسمت نگهداری موقت
ب ـ قسمت اصلاح و تربیت‌
ج ـ زندان‌
هر یک از قسمتهای مذکور از یکدیگر مجزا بوده و در هر قسمت اطفال برحسب سن با رعایت ‌تبصره ذیل ماده ۲۳ قانون دادگاه اطفال و سابقه ارتکاب جرم و حتی‌ الامکان از نظر نوع جرم و درجه ‌تربیت‌ پذیری طبقه ‌بندی خواهند شد. به علاوه قسمتی که دختران در آن نگاهداری می‌شوند از پسران ‌مجزا خواهد بود.
ماده ۳ ـ قسمت نگهداری موقت اختصاص به اطفالی خواهد داشت که از طرف دادگاه هنوز درباره‌ آنها اخذ تصمیم به عمل نیامده است‌ .
اطفالی که طبق ماده ۲۰ قانون دادگاه اطفال بزهکار به این قسمت از کانون اعزام خواهند شد تا زمانی‌ که اعلام رفع توقیف از طرف دادگاه به عمل نیامده است در آنجا خواهند ماند.
در مورد اطفالی که دادگاه برای جلوگیری از تبانی و یا سایر جهات قانونی نگهداری انفرادی آنها را لازم می‌داند در این قسمت تا دستور ثانوی دادگاه ‌ ، به طور انفرادی نگهداری خواهند شد .

ماده ۴ ـ در مدت توقیف طفل در قسمت نگاهداری موقت از نظر اجرای ماده ۷ قانون تشکیل دادگاه ‌اطفال بزهکار به وسیله مددکاران اجتماعی کانون درباره سوابق خانوادگی ‌ ، اجتماعی و خصوصیات ‌اخلاقی طفل تحقیقات لازم به عمل خواهد آمد و از نظر وضع جسمانی‌ ، روانی‌ ، میزان قوه درسی واستعداد حرفه ‌ای به وسیله متخصصین کانون مورد معاینه قرار خواهند گرفت مجموعه سوابق ‌جمع ‌آوری شده در شورایی با حضور مدیر کانون و متخصصینی که از طفل معاینه به عمل آورده‌اند بررسی خواهد شد و گزارش نهایی که متضمن خصوصیات واقعی شخصیت طفل و تدابیر پیشنهادی درباره وی خواهد بود در دو نسخه تنظیم می‌گردد که یک نسخه از آن به دادگاه اطفال ‌ارسال خواهد شد و نسخه دیگر در پرونده وی در کانون باقی خواهد ماند. در این پرونده تصمیمات ‌دادگاه و گزارشهای واصله مربوط به طفل و نتیجه تحقیقات و معایناتی که از طرف مددکاران‌ اجتماعی و متخصصین تهیه می‌شود نگاهداری خواهد شد پرونده مزبور شامل دو قسمت قضایی و اجتماعی خواهد بود.
ماده ۵ ـ در قسمت اصلاح و تربیت‌ ، اطفالی نگاهداری خواهند شد که از طرف دادگاه به موجب بند۲ ماده ۱۷ و بند ۳ ماده ۱۸ اعزام شده و یا به موجب ماده ۲۶ قانون ۱۳۳۸ دستور مجدد انتقال آنها به قسمت اصلاح و تربیت داده شده باشد
ماده ۶ ـ در قسمت زندان‌ ، اطفالی نگاهداری می‌شوند که از طرف دادگاه طبق بند ۴ ماده ۱۸ تصمیم‌ اعزام به آن قسمت درباره آنها اتخاذ شده باشد.
ماده ۷ ـ در هر یک از قسمت ‌های مذکور در ماده ۲ این آیین ‌نامه اطفال برحسب استعداد ، سن‌ ، درجه‌ معلومات طبق برنامه‌ای که با رعایت مواد ۱۵ و ۱۶ این آیین ‌نامه تنظیم می‌شود مورد تعلیم و تربیت ‌قرار خواهند گرفت‌. برنامه آموزش حرفه‌ای به
نحوی باید اجرا شود که حتی ‌الامکان خللی به‌ تحصیلات عادی اطفال وارد نیاید .
ماده ۸ ـ ترتیب نگاهداری اطفال در قسمت زندان از لحاظ صرف غذا ، خواب‌ ، تعلیمات اخلاقی وحرفه‌ای به طوری است که در قسمت اصلاح و تربیت به عمل می‌آید ولی مدیر کانون می‌تواند برحسب روحیه اطفال و نوع بزه ارتکابی‌ ، آنان را از لحاظ صرف غذا یا خواب یا تعلیمات اخلاقی و حرفه‌ای و اجرا تدابیر تربیتی و تهذیبی به دسته ‌هایی تقسیم نموده و معاشرت هر دسته را با دسته‌ دیگر ممنوع بدارد .
ماده ۹ ـ روز و ساعت ورود و خروج اطفال در دفتر کانون و پرونده آنها ثبت و منعکس خواهد شد و در بدو ورود اشیایی را که اطفال همراه خواهند داشت به بایگانی که برای نگاهداری آنها اختصاص ‌داده شده ضمن ثبت مشخصات اشیای مزبور سپرده پس از پایان دوره توقف هنگام خروج از کانون ‌به آنها مسترد و یا در مقابل اخذ رسید به والدین آنها داده خواهد شد .
ماده ۱۰ ـ اطفالی که به کانون اصلاح و تربیت اعزام می‌شوند موظف هستند که طبق برنامه کانون درهفته ۳۶ ساعت در کلاسهای درسی یا در کارگاه‌های فنی و حرفه‌ای به تحصیل یا کارآموزی اشتغال ‌داشته باشند و روزی یک ساعت ورزش نمایند .
فصل دوم ـ وظایف مسئولین کانون اصلاح و تربیت‌
ماده ۱۱ ـ کانون اصلاح و تربیت در هر حوزه دارای یک نفر مدیر و برای هر یک از قسمتهای ‌آموزش‌ ، نگاهداری موقت و اصلاح و تربیت و زندان‌ ، دارای یک نفر مسئول خواهد بود و تعدادکافی پزشک‌ ، روان ‌پزشک‌ ، روان‌ شناس متخصص‌ ، مددکار اجتماعی‌ ، مربی‌ ، آموزگار و آموزگار تعلیمات حرفه‌ای‌ ، کارمند دفتری‌ ، پزشکیار و مراقب تربیتی و انتظامی در اختیار خواهد داشت‌ .
تبصره ـ مدیر مسئول کانون اصلاح و تربیت در صورت نیاز می‌تواند با تصویب وزارت‌ دادگستری تا سه نفر معاون داشته باشد .
ماده ۱۲ ـ مدیر کانون عهده‌دار اداره کلیه امور مربوط به کانون بوده و موظف است تصمیمات دادگاه ‌اطفال را به موقع اجرا گذاشته و نسبت به اجرای برنامه ‌های ورزشی‌ ، تربیت اخلاقی‌ ، آموزش‌ علمی‌ ، تعلیم حرفه به اطفال و وضع غذا ، بهداشت و خواب آنان مراقبت به عمل آورد .
ماده ۱۳ ـ مدیر کانون اصلاح و تربیت موظف است حداقل هر سه ماه یک بار گزارش کاملی از وضع ‌رفتار و اخلاق هر طفل و پیشرفت هایی که حاصل کرده است به رییس دادگاهی که طفل را به کانون ‌اعزام داشته است بدهد و رییس دادگاه در صورت تجدید نظر در تصمیمات قبلی اجرای تصمیمات ‌مجدد را به کانون اعلام خواهد داشت‌ .
تبصره ـ مدیر کانون می‌تواند قبل از مدت مذکور فوق هرگاه تغییرات محسوسی در وضع تربیتی ‌طفل ایجاد شده باشد مراتب را به دادگاه اطفال اعلام نماید.
ماده ۱۴ ـ در مواردی که براثر بیماری یا اختلال در وضع مزاجی یا روانی طفل نگاهداری و معالجه ‌وی در کانون اصلاح و تربیت میسر نباشد مدیر کانون مراتب را به قاضی دادگاه اطلاع خواهد داد و با موافقت او طفل را به یکی از موسسات پزشکی یا طبی ـ تربیتی اعزام خواهد داشت مدتی که طفل ‌در آن موسسه بستری خواهد بود جز مدت توقف وی در کانون محسوب خواهد شد .
ماده ۱۵ ـ آموزگاران و مربیان عهده ‌دار تدریس‌ ، تعلیم‌ ، تربیت و تهذیب اخلاقی اطفال هستند وطبق برنامه ‌ای که از طرف مدیر کانون با جلب نظر متخصصین مربوط و تایید اداره خدمات ‌اجتماعی و تصویب وزارت دادگستری تنظیم می‌شود عمل خواهند نمود .
تبصره ـ هر مربی‌ ، تربیت و راهنمایی یک گروه از اطفال را در کانون برعهده خواهد داشت و با معاونت و همکاری مراقبین تربیتی و انتظامی نسبت به اصلاح و تهذیب اخلاق آنان اقدام خواهد کرد و مراقبین تربیتی هر گروه موظفند هرگونه تغییر اخلاقی و یا دگرگونی در طرز رفتار اطفال را به ‌اطلاع مربی گروه برسانند .
ماده ۱۶ ـ آموزگاران تعلیمات حرفه‌ای عهده‌دار آموختن حرفه به اطفال و اداره کارگاه های کانون ‌بوده و طبق برنامه ‌ای که از طرف مدیر کانون به کمک متخصصین و پس از کسب نظر اداره خدمات ‌اجتماعی و تصمیم وزارت دادگستری تهیه می‌شود ، اقدام خواهند نمود .
ماده ۱۷ ـ به منظور حفظ نظم‌ ، اجرای اقدامات تربیتی‌ ، مراقبت و راهنمایی اطفال در کانون اصلاح ‌و تربیت مأمورین مخصوصی به نام مراقب تربیتی و انتظامی در هر یک از قسمتهای کانون انجام‌ وظیفه خواهند کرد .
مراقبت انتظامی داخل کانون به وسیله مراقبین تربیتی داخلی و مراقبت خارج آن به وسیله مراقبین‌ خارجی کانون به عمل خواهد آمد .
مراقبین تربیتی و انتظامی کانون اصلاح و تربیت به دو درجه تقسیم می‌شوند .
ـ مراقبین تربیتی و انتظامی درجه یک که حداقل تحصیلات آنان دارا بودن گواهی ‌نامه کامل متوسطه ‌(یا معادل آن‌) خواهد بود.
ـ مراقبین تربیتی و انتظامی که از بین دارندگان کارنامه قبولی سوم متوسطه و ششم ابتدایی (یا معادل ‌آنها) انتخاب خواهند شد. دارندگان کارنامه قبولی سوم متوسطه اولویت خواهند داشت‌ .
سن مراقبین تربیتی در هر حال در بدو استخدام نباید از ۲۰ سال کمتر باشد به علاوه باید متاهل بوده ‌و از نظر اخلاق و سلامتی جسمانی و روانی صلاحیت آنان محرز شده باشد .
برای مراقبت خارجی و حفاظت محوطه داخلی کانون اصلاح و تربیت و بدرقه اطفال و موارد دیگری که ضروری باشد ممکن است از افراد کادر پلیس عمومی استفاده شود که از حیث مسئولیت ‌و انجام وظیفه تابع این آیین ‌نامه خواهند بود .