جدول ۴- ۴۱ آلفای جنسن پورتفوی ۱۲ ماهه ۱۴۰
فهرست اشکال
صفحه
عنوان
شکل ۱-۱ مدل تحقیق ۴
شکل ۲-۱ حوزه تفضیلی هوش مصنوعی ۲۷
شکل ۲-۲ مفهوم سیستم خبره مبتنی بر دانش ۲۹
شکل ۲-۳ ساختار یک سیستم خبره مبتنی بر قاعده ۳۰
شکل۲-۴ یک سیستم خبره فازی ۳۵
شکل۲-۵ بازار بدون روند ۶۳
شکل ۲-۶ بازار روند دار ۶۴
شکل۲-۷ مفهوم حمایت و مقاومت ۶۶
شکل ۴-۱ پایگاه قواعده سیستم خبره فازی ۱۱۱
شکل ۴-۲ تحلیل حساسیت در پایگاه قواعد ۱۱۲
شکل ۴-۳ نمایی از متغیر های ورودی ۱۱۶
فصل اول
کلیات طرح
۱-۱ بیان مسئله
یکی از راه­های سرمایه گذاری و تشکیل سبدی از دارایی­ ها، سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار می باشد. در کشورهای پیشرفته بخش عمده­ای از سرمایه گذاری­ها از طریق بازارهای مالی (بورس­ها) انجام می­پذیرد. انتخاب و گزینش سهام شرکت­های حاضر در بورس اوراق بهادار و تشکیل پرتفوی سهام بهینه بستگی به عوامل متعددی دارد که تصمیم ­گیری را برای تحلیل­گران و کارشناسان پیچیده می­نماید. تحقیقات و مطالعات بسیاری در حوزۀ تعیین اولویت معیارهای انتخاب سهم و تشکیل پرتفوی بهینه با توجه به معیارهای مختلف و استفاده از مدل­های مدرن در تعامل با یکدیگر انجام گرفته است. با این وجود مدل­های کمی همزمان رویکردهای بنیادی و تکنیکال را برای ساخت پرتفوی درنظر می­گیرند. مسألۀ اصلی این تحقیق ارزیابی سهام و ساخت پرتفوی با بهره گرفتن از یک سیستم خبره است که هر دو رویکرد را مد نظر قرار می­دهد. حال سؤال این است که آیا می­توان با بهره گرفتن از این سیستم و ورودی های انتخاب شده پرتفویی انتخاب کرد که پر بازده­ترین سبد سهام باشد و آیا این تصمیم ­گیری با سرعت و دقت بیش­تری نسبت به مدل­های کلاسیک انتخاب پرتفوی انجام خواهد شد؟

۱-۲ هدف­های تحقیق
هدف اصلی این مطالعه ساخت پرتفوی بهینۀ سهام با بهره گرفتن از سیستم خبرۀ فازی مبتنی بر قاعده می باشد. اهداف دیگر عبارتند از: بررسی عملکرد مدل در انتخاب پرتفوی، تعامل بین تصمیم گیرندگان و سیستم در سطح بالا، حمایت از مدیران پرتفوی در تصمیم­های سرمایه ­گذاری.
۱-۳ اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن
الف) سرمایه ­گذاری بهینه علاوه بر این که باعث افزایش ثروت سهامداران می­ شود در دیدگاه کلان باعث رشد اقتصادی هر کشور نیز می­گردد.
ب) استفاده از مدل­های جدید و دقیق­تر می ­تواند بازدهی سرمایه ­گذاری را بیش­تر کند و همچنین منجر به تخصیص بهینۀ سرمایه شوند.
ج) ورود به بازار سرمایه و استفاده از ابزارهای جدید به منظور کسب بازدهی بیش­تر گامی در راستای کاراتر شدن بازار است.
۱-۴ فرضیه ­های تحقیق
فرضیه اول) پرتفوی ساخته شده توسط سیستم خبره، بازده بالاتر از متوسط بازدهی بازار دارد.
فرضیه دوم) سیستم خبرۀ پیشنهادی عملکرد بهتری برای سرمایه ­گذاران ریسک گریز دارد.
فرضیه سوم) سیستم خبرۀ پیشنهادی عملکرد بهتری در میان مدت دارد.
۱-۵ مدل تحقیق
۱-۶ تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه­ های کلیدی
شکل ۱-۱ فرایند انجام کار
سیستم خبره: یک سیستم کامپیوتری شامل یک بدنۀ دانش که به خوبی سازماندهی شده­است، می­باشد که مهارت­ های حل مسئلۀ خبرگان را در یک دامنۀ محدود مهارت تقلید می­ کند (Bahrammirzaee,2010). در برخی بخش­ها مفهوم سیستم خبره فقط به سیستم­های دانش پایه اشاره دارد (Rada, 2008).
سیستم خبرۀ مبتنی بر قاعده: یک برنامۀ کامپیوتری است که قادر به استفاده از اطلاعات پایه دانش به وسیلۀ مجموعه ­ای از رویه­های استنباطی برای حل مسائلی که به قدر کافی مشکل هستند که نیاز به مهارت قابل توجه انسان برای حلشان دارند، می­باشد (Harmon P, 1985).
تحلیل بنیادی: تحلیل مبنایی (یا بنیادین یا پایه‌ای) یکی از روش­های تحلیل بازار سرمایه و پیش بینی قیمت­ها است. تحلیل بنیادین یک شرکت شامل تحلیل گزارشات مالی و سلامت مالی شرکت، مدیریت و امتیازات رقابتی، رقبا و بازارهای مربوطه‌است.
تحلیل تکنیکال: روشی برای پیش ­بینی قیمت­ها در بازار از طریق مطالعۀ وضعیت گذشتۀ بازار است. در این تحلیل از طریق بررسی تغییرات و نوسان­های قیمت­ها و حجم معاملات و عرضه و تقاضا می توان وضعیت قیمت­ها در آینده را پیش ­بینی کرد. این روش تحلیل در بازارهای خارجی، بازارهای بورس اوراق بهادار، بازار طلا و دیگر فلزات گران بها کاربرد گسترده­ای دارد. مهم­ترین اصل تحلیل تکنیکال این است که قیمت منعکس کنندۀ همه چیز دربارۀ یک سهم است (لطفی، درویش، ۱۳۸۵، ۱).
شاخص تکینکال: یک شاخص تکنیکال ابزاری است که از طریق آن می­توان رفتار قیمت را تحلیل کرد (همان منبع، ۱۳۸۵، ۱۵).
۱-۷ روش تحقیق
روش تحقیق این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است. برای جمع آوری ادبیات علمی و بررسی پیشینه از روش کتابخانه­ای استفاده می­گردد. همچنین پژوهش حاضر در چارچوب مبانی مدلسازی و استفاده از سیستم­های اطلاعاتی در حوزۀ مدیریت مالی صورت می­گیرد.
۱-۸ قلمرو تحقیق
الف) قلمرو مکانی: کلیۀ شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار
ب) قلمرو زمانی</stron g>: بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹
ج) قلمرو موضوعی: در حوزۀ مدیریت مالی و بازار سرمایه
۱-۹ جامعه و حجم نمونه
جامعۀ آماری این تحقیق شامل شرکت­های فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی سال­های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ است.
از بین جامعۀ آماری و بر اساس معیارهای زیر ۱۰۶ شرکت­ به عنوان نمونه انتخاب شدند:
شرکت­ها تا پایان اسفند ۱۳۸۳ در بورس پذیرفته شده باشند و تا سال ۱۳۸۹ از بورس خارج نشده باشند.
سال مالی همۀ شرکت­ها پایان اسفند ماه باشد.