ظهور و بروز انواع مفاسد اخلاقی، اعتقادی، اقتصادی و آلوده شدن به آنها از آسیب‌های دیگر فرهنگ انتظار است.
رسول اکرم می‌فرماید: « ظهور مهدی هنگامی خواهد بود که دنیا آشفته و آکنده از هرج و مرج گردد و گروهی به گروه دیگر یورش برند، نه بزرگ به کوچک رحم کند و نه نیرومند به ضعیف ترحم نماید. در چنین هنگامی خداوند به او اجازه قیام می‌دهد.
شیعه دارای عقاید خاصی است و می‌تواند آنها را با استناد به متون صحیح و معتبر اثبات نماید، ولی همان عقاید محکم ممکن است گاهی مورد تحریف قرار گیرد، آسیب‌های کتب مهدویت به این شرح می‌باشد: ۱-اظهار ارادت به امام بدون داشتن توان علمی؛ ۲- سطحی نگری و قشری‌گری؛ ۳- تصاویر منتشر شده منسوب به صاحب الزمان (عج)؛ ۴- طرح مطالب سست، واهی و بی‌اساس.
گروهی از نویسندگان، سخنرانان، گردانندگان محافل و مجالس مذهبی برای جلب توجه عوام و جذب هر چه بیشتر آنها به موضوع مهدویت با به فراموشی سپردن فلسفه واقعی انتظار و کارکردهای اجتماعی آن مردم را صرفاً به نقل خواب و رویا و حکایت‌های ضعیف و بی‌اساس مشغول داشته و برداشت‌های سطحی خود از روایات را ملاک تحلیل و بررسی پدیده ظهور قرار داده‌اند و گروه دیگری از نویسندگان و سخنرانان که همه جهان پیرامون خود را با عینک مدرنیسم می‌بینند، به ارائه برداشت‌های روشنفکرانه از قیام و انقلاب مهدی پرداخته‌اند.

با آسیب شناسی مسجد مقدس جمکران به این آسیب‌ها می‌رسیم: ۱- نمادگرایی افراطی: بسیاری از مشتاقان به اسم حضرت عازم مسجد جمکران می‌شوند امّا جنبه نماد بودن مسجد بر جنبه حقیقت و واقعیت آن غلبه دارد.
نمونه‌هایی از نمادگرایی: ۱-اصل شدن حضور در جمکران، ۲- عدم توجه به وظایف خود، ۳- غلبه زیبا سازی نماد بر محتوا و … است.
دومین آسیب در حیطه رفتارهای مهدی باوران در مسجد جمکران استفاده ابزاری از نام و یاد حضرت برای منافع دنیوی است.
فردگرایی، گرایش به چاه عریضه و عدم بهره‌مندی صحیح از آن مکان شریف از آسیب‌های قشری‌گری مسجد جمکران است همچنین ارتباط گسسته و مقطعی با امام زمان، روابط اجتماعی ناسالم مهدی باوران و تقدس زدایی از آسیب‌های مهم در مورد مسجد جمکران است.
جشن‌های نیمه شعبان به عنوان نماد فرهنگ انتظار نیز دچار آسیب‌های جدی شده است.
در سال‌های اخیر بسیاری از جشن‌های نیمه شعبان کارکرد اصلی خود را از دست داده و به مجالس خنثی و بی‌محتوا و گاه ضد انتظار و مروّج سکون و رکود تبدیل شده‌اند، در این جشن‌ها اعمالی صورت می‌گیرد که خلاف شرع آشکار و خواسته حضرت مهدی است. اعمالی چون پخش موسیقی مبتذل، اختلاط زن و مرد، اسراف و تبذیر اجرای نمایش‌های سخیف، نگاه‌های مسموم و …
اهمیت تحقیق در موضوع آسیب شناسی فرهنگ انتظار و سینمای غرب را می‌توان از وحشتی که به این وسیله در دل مستکبران عالم ایجاد می‌شود فهمید؛ اهداف آنها در مجموعه فیلم‌هایی که ساخته‌اند به وضوح دیده می‌شود، پیام این گونه فیلم‌ها این است که آمریکا، تنها سیستمی است که جهان را از خطراتی که در آینده رخ می‌دهد حفظ می‌کند.
آنان می‌خواهند چهره فردی که مظهر رحمت واسعه الهی است را خشن و خونریز جلوه می‌دهند تا مردم از آن بزرگوار فاصله بگیرند و زمینه ظهور فراهم نشود.
صدا و سیمای ایران در گذشته، با پخش نکردن برنامه‌های مربوط به مهدویت و یا پخش برنامه‌های فقط احساسی آسیبی در فرهنگ انتظار ایجاد کرده است. صدا و سیما به جای پر رنگ کردن مباحث احساسی باید تلاش کنند سهم مباحث عقلی و اعتقادی را بالاتر ببرند و حتی این مباحث را با توجه به مدل آیینی با مخاطبان به چالش بکشند تا موضوع مهدویت از حالت نمادین، سنتی و احساسی صرف خارج شود و مخاطبان در زمینه انتظار واقعی به باور و اعتقاد مشترکی رسیده، انتظار واقعی‌ای که سبب شود مخاطبان در همه ارکان زندگی خویش وجود امام را شاهد و ناظر اعمال خود ببینند به نحوی که این باور و انتظار اصیل در همگی شئون اجتماعی، سیاسی و … تجلی یابد.
راهکارهایی که می‌توان ارائه داد در دو سطح کلان و خرده فرهنگ‌ها مطرح می‌شود.
در سطح کلان بر اندیشمندان و فرهیختگان است که با تعیین استراتژی انتظار کار فرهنگی بسیار مهمی انجام دهند. استراتژی یعنی هنر توزیع و به کارگیری همه افراد و امکانات موجود برای نیل به هدفی کلان.
نکات مهمی که در طراحی استراتژی کلان انتظار مطرح است؛ نظر به آینده، تعیین هدف، پرهیز از طرح‌های منفعلانه می‌باشد. اصول استراتژی انتظار؛ شناسایی وضع موجود انسان معاصر، تصویر صحیح از وضع مطلوب و مدیریت و برنامه ریزی برای گذر از وضع موجود به وضعیت مطلوب می‌باشد.
توسعه فرهنگ انتظار در سطح خرده فرهنگ‌ها عبارت است از فراگیر شدن تمام ابعاد انتظار به تمامی قلمروهای فردی و اجتماعی به صورت معطوف شدن بینش، سکوت، رفتار، کنش و منش مردم و دولت به سوی مطلوبیت‌ها و آموزه‌های انتظار متناسب با مقتضیات زمان، مکان و شرایط جهانی که به دو صورت راهکار علمی و عملی قابل اجرا است.
راهکارهای علمی از قبیل: تفکر و اندیشه در فواید و نتایج انتظار، مطالعه و دقت در سختی‌ها و مشکلات عصر غیبت، تأمّل در فواید عصر غیبت، تقویت مثبت اندیشی و روحیه‌ امیدواری، شناخت انواع انتظار و تعریف صحیح و سازنده از آن، شناخت مهدی واقعی از مهدی نماها، تحکیم اصول عقاید، کاربردی ساختن آموزه‌های آخرالزمانی اسلام و … می‌باشد.
فرهنگ سازی عملی تحت تأثیر عوامل و زمینه‌های متعددی شکل می‌گیرد که شناخت و تبیین آن پدیده‌ها مستلزم درک هر یک از عوامل به طور مجزا و همچنین شناخت تأثیرات کلی و جمعی آنها که هر یک دارای زیر مجموعه‌ها و انشعابات قابل تفکیکی هستند از جمله: حاکمیت؛ مجموعه حکومت و دولت، وزارتخانه‌ها، صدا و سیما و رسانه‌ها، سازمانها و نهادهای دینی، دولتی یا حکومتی و مجموعه مردم مشتمل بر حوزه‌های علمیه و سازمان روحانیت، نهادهای دینی مستقل نظیر مسجد، سازمان‌ها و نهادهای غیر دولتی، نخبگان و روشنفکران دینی دانشگاهی و توده مردم.
راهکارهایی در قالب وظایف برای هر یک از نهادها و سازمان‌ها و اشخاص ارائه می‌گردد وظایف حاکمان و فرماندهان؛ عدالت، شقفت، شناسایی و ردیابی استراتژی غرب برای مقابله با اسلام در حوزه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی انتظار و … است.
از جمله وظایفی که می‌توان برای وزارتخانه آموزش و پرورش برشمرد: هفته‌ای یک بار دعوت از سخنران جهت آشنایی بچه‌ها با حضرت مهدی، قصه گفتن در کلاس‌ها در مورد مهدویت، خواندن دعای فرج در صبحگاه‌ها، گنجاندن مباحث مهدویت در کتب درسی و …
صدا و سیما با اختصاص دادن یک شبکه تلویزیونی به نام امام عصر، برگزاری پرسش و پاسخ و میزگردها ارائه برنامه کودک و نوجوان با محوریت مهدویت، جذاب کردن برنامه‌های مهدوی، پخش برنامه‌های پژوهشی و جذاب و … می‌تواند در احیای فرهنگ انتظار مؤثر باشد.
نویسندگان و مطبوعات حداقل بخشی از توان و امکانات خویش را به موضوعات مربوط به امام عصر اختصاص دهند.
مسؤلین و روحانیون کاروان‌های حج و سازمان حج و زیارت می‌توانند در شکل‌گیری فرهنگ دعا برای امام عصر در ایام حج و به جای آوردن اعمال به نیابت از آن حضرت توسط حجّاج مؤثر باشند.
وظایفی که سازمان تبلیغات دارد در قالب؛ بالا بردن سطح آگاهی مداحان، واعظان و سخنرانان، برگزاری نمایشگاه‌های مهدویت، کنفرانس‌ها و مباحث غرب شناسی و مهدویت و … می‌باشد.
در هر جامعه‌ای مبلغان و علما مسؤلیت سنگینی را به دوش می‌کشند، مبلغی که می‌خواهد اشاعه فرهنگ مهدویت را در سطح جامعه داشته باشد باید روحیه اطاعت پذیری را در خود پرورش داده و یک منتظر حقیقی باشد. ابتکار و خلاقیت در به کارگیری روش‌ها داشته باشد، صلاحیت‌های عاطفی، شناختی و عملکردی داشته باشد، از مطرح ساختن خواب و رؤیاهایی که پایه و اساس محکم و متقنی ندارد پرهیز کند و …
مداحان و هیئات مذهبی با بستن بیعت‌های دست جمعی با امام زمان، اعمال را به نیابت از آقا انجام دادن، تهیه کتابخانه‌ها و نوارخانه‌های مذهبی پرمحتوا و … در گسترش فرهنگ انتظار مؤثر می‌باشند.
از جمله مسئولان و نهادها که قشر زیادی از مردم زیر پوشش خود دارد و می‌تواند مؤثر واقع گردد شهرداری‌ها و فرهنگسراها هستند که وظایف آنان که می‌توان برشمرد: چراغانی و پخش شیرینی، تشکیل کانون‌های انتظار، برگزاری دوره‌های آموزشی حضوری و غیر حضوری معارف مهدویت برای مقاطع مختلف سنی و تحصیلی و …
مسئولان مسجد جمکران باید فضای غالب در مسجد جمکران را فضای دعا برای ظهور و کسب معارف مهدوی سازند.
دانشجویان و طلاب علوم دینی به عنوان قشر فرهیخته جامعه باید با تلاش در راه علم اندوزی، رغبت در کسب علم به شناخت فرقه‌های انحرافی پرداخته و فرهنگ انتظار را احیا نمایند.
هر کس با هر مرتبه و مقام اجتماعی و یا هر سطح سواد و هر شغل و حرفه‌ای می‌تواند نام و یاد حضرت را زنده کند و دیگران را به مسیر مهرورزی به امام و ارتباط با آن حضرت بکشاند.

منابع و مأخذ

*قرآن کریم
* نهج البلاغه، ترجمه محمد شتی، انتشارات الهادی، چاپ بیست و نهم، ۱۳۸۵٫
آرمان، فریده، طاووس بهشتیان، ج۱،۲ ،۳، چاپخانه احمدی، چاپ اول، زمستان ۱۳۷۰٫
ابوالقاسمی، محمد جواد، به سوی توسعه فرهنگ دینی در جامعه ایران، چاپ دوم، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی- هنری عرش پژوه، ۱۳۸۴٫