رودخانه گاوه رود :
رودخانه گاورود در شمال شهر سنقر از شرق به غرب جریان دارد که طول آن درحدود ۷۰ کیلومتر و عرض آن ۳۰ متر می باشد عمق آب این رودخانه درحال نوسان است و نمی توان بطور دقیق عمق آنرا مشخص نمود .
از ارتفاعات روستای هزار خانی علیا سرچشمه گرفته با اتصال سر شاخه های اصلی فرعی د درطرفین از جمله ۱ ـ رودخانه گردکانه (کلک) ، رودخانه سالار آباد ۲ ـ چم زاغان از ارتفاعات روستای کرکر ۳ ـ چشمه آسیاب (چم تاسی باو) که از بلندیهای بدور و پدریشان روستای چرمله .
۴ ـ چم میخواران بعد از روستای باوله
۵ ـ شعبه ای از سردره قبادی
۶ ـ سراب چشمه بری ( که کینی بری ) از بلندیهای لانه کلاغان ( غالا لان ) در روستای چها ملان ( جوار ملان )
۷ ـ رود دملم سان از ارتفاعات اکبر آباد و دو شعبه نیز از سایه که چفته رود ویژه از ارتفاعات سرسخت نهایتا این رود خانه پس از عبور از نواحی کلیائی در غرب ترین نقطه شهرستان روستای
تپه اسماعیل خارج می شود و وارد استان کردستان می گردد و همراه رود قشلاق کردستان رود خانه سیروان را بوجود می آورد .
ایستگاه های موجود برروی سر شاخ های گاوه رود توسط سازمان آب منطقه ای غرب تهیه شده ایستگاه ها مزبور شامل ایستگاه یوسفجرد . ایستگاه کله پا . ایستگاه گردکانه و ایستگاه میخوران بالا می باشد دبی متوسط ماهانه درا زمدت رودخانه در محل روستای سلیمانشاه می باشد .
آب رود گاوه رود زهکشی به سیروان می پیوندد که در نهایت به عراق می رود . آمار چند ساله دبی آب نشان می دهد که گاوه رود بیشتر حالت سیلابی دارد .
در خرداد ماه که تقریبا کلیه زارعتهای منطقه احتیاج به آب دارند ، فقط ۳/۴ درصد آب سالیانه رودخانه گاوه رود در مقطع سلیمانشاه جریان دارد. د رحالی که در فروردین ماه که میزان بارندگی به ۶/۷۶ میلیمتر می رسد و هوا خنک است ۹۰/۴۰ درصد حجم آب سالیانه آن از مقطع عبور می کند، این موضوع لزوم صرفه جوی در آب و جلوگیری از تلفات آنرا کاملا به اثبات می رساند . همین موضوع باعث شده تا مسئولین محترم استان و شهرستان را آگاه کند تا بزرگترین سو شهرستان سنقر بر روی این رودخانه ایجاد کنند با پشت کار بسیار عالی بانیان این طرح به اجرا درآمد و هم اکنون دردست بهره برداری می باشد تمام زمینهای منطقه مزبور را آبیاری می کند .
حجم کل آبدهی رودخانه گاورود ۱۴۶ میلیون متر مکعب آبدهی متوسط آن ۲/۱۰ متر مکعب در ثانیه است برابر با ۱۰۶ * ۳۲۱ متر مکعب در سال می باشد .
طرح مذکور ۴۷۵۵ هکتار از زمینهای آبی دشت سنقر و حوضه گاورود و همچنین ۱۳۳۶۶ هکتار از اراضی دیم و آیش مناطق فوق را پوشش می دهد.(الفتی، ۱۳۷۷، ۴ و ۲۳)
رودخانه جامیشان ( سنقر چای ) :
رودخانه سنقر چای یا جامیشان از روستای های ده الیاس ، ده حمزه و تپه ؟ سرچشمه گرفته است یکی از سر شاخه های مهم جامیشان رودخانه فصلی سنقر چای می باشد که از کوههای جنوب و جنوب شرقی سنقر سر چشمه می گیرد رودخانه جامیشان پس از مسافت طولانی از جنوب شهرستان سنقر نهایتا به مسیل شورآباد می پیوند و مسیل دیگری بنام مسیل چمرگاه در مشرق دشت سنقر قرار دارد از ارتفاعات میان کوه سرچشمه می گیرد این مسیل در مکانی نزدیک به محل تقاطع رودخانه سنقر چای و سراب گزنهله به رود خانه چامیشان وارد می شود .
رودخانه شاگدار در واقع از بهم پیوستن رودخانه سنقر چای و سراب گزنهله مسیل چمرگاه و مسیل شور آباد بوجود میابد .
مسیر رودخانه جامیشان ( سنقر چای ) شرقی غربی است که پس از عبور از جنوب شهر سنقر تغییر مسیر داده جهت حرکت آن شمالی جنوبی می شود و رودخانه شاهگدار در محلی بنام گنداب بالا از منطقه سنقر و خارج وارد دشت جامیشان می شود و به رودخانه جامیشان موسوم میگردد و پس از طی مسافتی یخبندان زیاد وارد رودخانه دینور می شود و در نهایت به گاما سیاب و کرخه می پیوندد.
ایستگاههای موجود برروی سر شاخه های رودخانه جامیشان که توسط سازمان آب منطقه غرب تهیه شده ایستگاه های مزبور شامل ایستگاه امامزاده بر جعلی ( نجف آباد )، و ایستگاه پیر سلیمان ( گنداب بالا) می باشد رودخانه جامیشان ( سنقر چای ) در محل خروجی از سنقر در ایستگاه پیر سلیمان ( گنداب بالا) ۵/۷۹ میلیون متر مکعب است. و اضافه جریان آن نیست به ایستگاه هیدرومتری نجف آباد ( ۸ کیلومتر بالاتر از گنداب بالا بالغ بر ۶/۱۵- میلیون مترمکعب می باشد .
حجم کل آبدهی جامیشان ۳۹۰ میلیون متر مکعب و متوسط آبدهی ۱۴/۲ متر مکعب در ثانیه بر آورد گردیده است. میزان اراضی کشاورزی تحت نفوذ برای آبیاری دررودخانه جامیشان ۴ چهار هزار هکتار می باشد . حداقل ۲۰ لیتر در ثانیه حداکثر ۴۶ متر مکعب در ثانیه به سیلاب منجر می شود.

رودخانه خاله سر :
این رود خانه از کوههای اکبر آباد با ارتفاع متر در شرق کوه امروله باارتفاع ۲۹۸۷ متر واقع در جنوب شرق منطقه سنقر سر چشمه می گیرد پس از دریافت شعبا کوچکی از کوه گاکوش در شمال به ارتفاع ۲۱۰۰ متروکوه نخود چال با ارتفاع ۳۰۹۷ متر در جنوب بطرف غرب حرکت می کند. رودخانه خاله سرد در حوالی روستای ده آسیاب شعبه دیگری را که درشمال کوه کاکوش با جهت شرقی غربی جریان می یابد . درحوالی روستای فارسیج به جنوب منحرف می گردد، از آن خود می سازد. با فاصله گرفتن از روستای ده آسیاب آبهای جاری دامنه های شرقی کوه دالاخانی نیز به آن می پیوندد. و پس از خروج از منطقه سنقر و طی مسافتی در یک مسیر تنگ از میان کوههای زرد و کلم کبود به رود دینور ملحق می شود.(تیموری، ۱۳۸۴، ۳۴)
سد سلیمان شاه :
موقعیت جغرافیایی :
این سد در ۱۰۲ کیلومتری شهرکرمانشاه ۱۵ کیلومتری سنقر ۲ کیلومتری روستای سلیمان شاه و ۳۲ ، ۴۷ طول شرقی و ۲۰ ، ۵۲ ، ۳۴ عرض شمالی برروی گاوه رود واقع شده است در دی ماه ۱۳۶۸ مطالعات مرحله شناسایی آغاز و درسال ۱۳۷۴ مطالعات اولیه به پایان رسیده است. ومطالعات مرحله دوم در سال ۱۳۷۸ آغاز شده، و در شهریور ۱۳۸۰ به تصویب رسیده است درسال ۱۳۸۲ قابل بهره برداری بوده است .
مشخصات حوضه ی آبریز :
مساحت حوضه ی آبریز گاورود تا محل سد ۸۵۸ کیلومتر مربع و میزان متوسط ریزشهای جوی سالانه در این حوزه ۴۷۶ میلیمتر میباشد .همچنین میزان بارندگی سالانه برای دوره بازگشت ۲۰ ، ۱۰۰ سالیانه به ترتیب ۷۲۷ ، ۹۱۳ میلیمتر بوده و جریان متوسط سالیانه ورودی به مخزن سد سلیمان شاه ۹/۳ متر مکعب در ثانیه و حداکثر آن ۸/۱۲ متر مکعب در ثانیه می باشد .
سیلابهای طراحی برای دوره های برگشت ۲۰/۱۰۰ ، ۱۰۰۰ ، ۱۰۰۰۰ ساله به ترتیب برابر با ۱۱۳ ، ۲۰۱ ، ۳۸۷ ، ۷۶۴ متر مکعب در ثانیه و سیلاب حداکثر محتمل ۱۲۵۰ مترمکعب درثانیه می باشد . آب رودخانه از لحاظ شرب در رده خوب قرار دارد .
حجم رسوبات تخمین زده ورودی به مخزن طی ۵۰ سال حدود ۱۲ میلیون متر مکعب تعیین شده است.
اهداف کلی طرح سد سلیمان شاه

1. 1. جهت استفاده بهینه ازآب سرشاخه های گاورود درمحل روستای سلیمان شاه

1. 1. تامین آب کشاورزی اراضی دشت سنقربه وسعت ۵ هزارهکتار

1. 1. تامین آب شرب شهرستان سنقربه میزان ۵ میلیون مترمکعب

1. 1. ایجادتاسیسات تفریحی رفاهی برای اهالی منطقه

1. 1. فراهم آمدن زمینه اشتغال نیروی انسانی موجود درمنطقه وجلوگیری از مهاجرت روستاِِئیان

۳ ـ ۵ ـ ۲ آبهای زیر زمینی شهرستان سنقر کلیائی :
۳ ـ ۵ ـ ۲ ـ ۱ چشمه های موجود درشهرستان سنقر کلیائی :
براساس آمار سازمان آب منطقه ای غرب در شهرستان سنقر درسال ۱۳۸۵ تعداد ۹۰ چشمه با تخلیه سالیانه ۹۲۶/۳۱ میلیون متر مکعب وجود دارد . میزان اراضی تحت نفود اراضی تحت نفوذ چشمه های سنقر ۱۲ هزار هکتار و برآورده شده است .(برنامه کشاورزی سنقر، ۱۳۸۴، ۲)
۳ ـ ۵ ـ ۲ ـ ۲ سرابهای موجود در شهرستان سنقر کلیائی :
مهمترین سراب شهرستان سنقر سراب گز نهله است که در ۷ km جنوب سنقر، و منشاء آن آبهای فرو رو کوهستانی دالاخانی می باشد. آب این سراب در مهرماه بادبی ۳۱۹ لیتر در ثانیه، در فرودین ماه برابر ۶۰۵/۳ مترمکعب درثانیه، دبی متوسط آن ۶۴۳ لیتر در ثانیه می باشد . آب سراب گز نهله از محل بیرون زدگیهای آهکی دگرگون شده (مرمر ) مربوط به دوره ژوراسیک ظاهر می شود دریاچه ای متوسط درجلوی آب سراب به وجود آمده است که دارای چشم انداز طبیعی زیبایی است برای فصل تابستان که همواره مردم به آنجا می روند و از آن برای شنا کردن استفاده می کنند آب آن در تابستان سرد و در زمستان گرم می باشد .(اداره امور آب شهرستان سنقر، ۱۳۸۶)
سراب گلویچ یکی دیگر از سرابهای مهم سنقر می باشد که درروستای گلویچ که درمهر ماه با دبی ۸۳ لیتر در ثانیه و در فرودین ماه با ۳۲۵ لیتر درثانیه می باشد میانگین دبی این سراب ۸۵ لیتر در ثانیه می باشد .
دیگر سرابها همچون ، سراب چرمله ، سراب چشمه پری که در کوههای بدور یشان می باشد، که و جز مناطق حفاظت شده حیات وحش سنقر است، و از مناظر طبیعی وبکر خاصی برخوردار می باشد . سراب کافی سفر ، سراب کنگر شاه ( سیرجان ) ، سراب برنیل خیاران ، سراب پیر سلیمان .
۳ ـ ۵ ـ ۲ ـ ۳ چاه های موجود در شهرستان سنقر کلیائی :
تعداد ۹۰۰ حلقه چاه که بصورت شرب ، کشاورزی و صنعتی با آبدهی ۵۰ میلیون متر مکعب در سال است که ازاین تعداد چاه ۸۰۰ حلقه آن متعلق به بخش کشاورزی است، با میزان آبدهی ۴۳ میلیون مترمکعب در سال و چاه های شرب ۳۵ حلقه روستایی شهری با میزان آبدهی ۷ میلیون متر مکعب در سال و چاه های صنعتی ۴۳ حلقه با میزان آبدهی ۴% میلیون متر مکعب در شهرستان سنقر کلیائی وجود دارد از تعداد ۸۰۰ حلقه چه متعلق به بخش کشاورزی که اکثرا نیمه عمیق می باشند با ۸۰۰ دستگاه موتور پمپ با مساحت آبخور ۶ هزار هکتار می باشد .
از مقدار آب حاصل از نزولات جوی دشتهای منطقه سنقر حدود ۵۷ درصد بمصرف تبخیر و تعرق ( تبخیر از سطح زمین و مصرف گیاهان ) می رسد از ۴۳ در صد باقیمانده حدود ۱۴ درصد تشکیل جریانهای سطحی را می دهد و بالاخره ۲۹ درصد باقی مانده به سفره های زیر زمینی نفوذ می نماید.
شهرستان سنقر ازنظر آبهای زیر زمینی فقیر می باشد و کارشناسان علت آن را کم بودن ضخامت سفره و کوچکی حجم آبخوران را علت اصلی این فقر آبهای زیر زمینی در شهرستان سنقر می دانند. و به همین علت برای ثابت نگهداشتن میزان آبدهی سفره های زیر زمینی مجوز احداث هر گونه چاه را در محدود شهرستان سنقر ممنوع اعلام نموده اند. (برنامه کشاورزی سنقر،۶)
۳ ـ ۵ ـ ۲ ـ ۴ قنوات موجود در شهرستان سنقر :
در آمار دشتهای سنقر آمده است، که درشهرستان سنقر ۱۸۱ رشته قتات فعال با ۴/۸ میلیون متر مکعب خروجی آب و مساحت آبخوری در حدود ۲۲/۴۰۹۵ هکتار وجود دارد قنانهای سنقر بعد از بندها مهمترین مبناع آب زراعی سنقر است، که در حدود ۷ ماه از سال آب آن هرز می رود . عدم توجه به کاریزها از طرف اهالی روستاها و دولت سبب مخروبه شدن قنوات این منطقه شده است(اداره امور آب شهرستان سنقر،۱۳۸۶)
۳ ـ ۶ وضعیت خاکها :