نتیجه گیری——————————————————————-

۱۴۶

 

فهرست منابع——————————————————————

۱۴۸

 

پیشنهادها———————————————————————

۱۵۲

 

 

د
چکیده
سعدی از زبان سعدی
به وسیله ی :
منوچهر صالحی
آن چه در این پایان نامه بحث و بررسی شده است، به صورت مختصر شامل بررسی احوال و زندگانی سعدی از خلال آثار اوست. به کمک آن چه خود در آثارش بیان کرده، زندگی، خانواده، احوال، معاصران، سفرها و ویژگی های جسمی شاعر، مورد مطالعه قرار گرفته است.
سفرهای سعدی را می توان از بارزترین خطوط زندگانی شاعر دانست که در آثارش، به بیان آن ها پرداخته است. در یکی از همین سفرهاست که ازدواج او در حلب، مرگ فرزند، گرفتاری در بند فرنگ را به تصویر کشیده است.
این پژوهش، ویژگی های اجتماعی و سیاسی زمان شاعر را به تصویر می کشد. حاکمان و معاصران او را معرفی می نماید، و از قدرت عشق در کلام شاعر و آگاهی او نسبت به ارزشمندی سخنش، خبر می دهد.
واژه های کلیدی: سعدی، زندگانی، خانواده، سفرها، عشق، اساتید، معاصران.
مقدّمه
بی شک ، آدمی از دیر باز از ادبیّات و گونه های آن لذّت می برده است و اگر این لذّت و قدرت تأثیر ادبیّات در بشر نبود چه بسا این هنر یا به وجود نمی آمد و یا به زودی از بین می رفت. در این بین بسیاری از افراد یک جامعه از ادبیّات لذّت می برند؛ ولی همه ی آن ها قادر به خلق آثار ادبی نیستند و تنها عده ی معدودی دارای قدرت نوآوری و خلق آثار ادبی هستند. در میان کسانی که آثار ادبی را خلق می کنند، آثار عده ای طرفداران بیش تری دارد و مسلّماً خوانندگان و علاقه مندان این آثار، می خواهند که در باره ی صاحب اثر، مطالبی بدانند.
این نیاز، عده ای را بر آن داشت که در باره ی صاحبان آثار ادبی به تحقیق و بررسی بپردازند و اطّلاعات به دست آمده را ثبت کنند و در اختیار دیگران قرار دهند. پیشینه ی این کار تا جایی که نویسنده ی این سطور می داند، مشخص نیست؛ امّا شاید بتوان گفت که سابقه ای به قدمت انسان دارد و در هر دوره ای تحت تأثیر شرایط زمانی و نیازهای اجتماعی به انجام آن مبادرت می نمودند. نخستین کسانی که به این کار اشتغال ورزیدند مورّخان بودند.
مورّخان اغلب در دربار شاهان به سر می برده و مشغول کتابت تاریخ ایشان بوده اند. در اثنای ثبت تاریخ شاهان، چه بسا به زندگی دیگران و ثبت اطّلاعاتی درباره ی آنها پرداخته اند. در میان این اشخاص ادبا به دلیل سخنان زیبا و دل انگیزشان اولویّت بیش تری داشتند و سخنان آنان را گاه به صورت تمثیل مطرح و اطّلاعاتی در باره ی آن ها ارائه می کرده اند.
اگر چه این اطّلاعات بسیار اندک است؛ امّا گاهی تنها اطّلاع از شاعر یا نویسنده ای، همان اشاره ی کوتاه مورخی است که درباره ی شاعر بیان نموده یا قسمتی از اثر او را ثبت کرده است.
اگر با دقّت بیش تری آثار ادبی بررسی شوند، بی شک، رد پایی از زندگی یا شخصیّت یا عواطف صاحب اثر پیدا می شود. امروزه روانشناسان با بهره گرفتن از آثار یک نویسنده یا شاعر به تحلیل شخصیّت وی می پردازند و گاه وی را همان گونه که هست معرفی می کنند؛ امّا منظور این نیست که همگان مانند روانشناسان به تحلیل شخصیّت صاحب اثر بپردازند چون به دو دلیل این کار میسّر نیست؛ دلیل اول آن که، همگان اطّلاع و توان کافی، درباره ی تحلیل های روان شناسی اثر ندارند و دیگر آن که همیشه نیاز به این تحلیل ها نیست چون گاه خود شاعر یا نویسنده، خواسته یا نا خواسته اطّلاعاتی را درباره ی خود به خواننده می دهد که گاه می تواند بهترین و قابل اعتماد ترین اطّلاعات در باره ی صاحب اثر باشد. اگر چه این فرضیّه همیشه درست نیست و گاه در اثر شاعر یا نویسنده ای، هیچ نشانی از او نیست یا اطّلاعات موجود واقعیّت ندارند؛ امّا بهتر آن است، زمانی که در باره ی صحّت یا کذب این اطّلاعات آگاهی نداریم، فرض را بر صحّت آن ها قرار دهیم و اطّلاعات موجود را بپذیریم.
ترم سوم کارشناسی ارشد، زمانی که در فکر انتخاب موضوع پایان نامه ی کارشناسی ارشد خود بودم، در فکر نوشتن رساله ای بودم که هم جنبه نوآوری در تحقیق را داشته و هم درباره ی یکی از شعرای صاحب سبک و پر آوازه ی ایران زمین باشد. پس از مدّت ها تفکّر درباره ی موضوعات مختلف و مشورت با آقای دکتر جلیل نظری، روزی آقای دکتر نظری، موضوعی ناب را به بنده معرّفی نمود و آن بررسی زندگی، شخصیّت و عواطف سعدی در آثار سعدی بود. پس از انتخاب موضوع، عنوان رساله را ((سعدی از زبان سعدی)) گذاشتیم و درباره ی آن شروع به بررسی کردم.
اگر چه عنوان تحقیق ((سعدی از زبان سعدی)) بود؛ امّا نمی شد که سعدی را در آینه ی دیگران نگاه نکرد. پس نخست به بررسی زندگی و شخصیت سعدی در آثار دیگران پرداخته می شود.
قدیمی ترین مأخذی که از سعدی سخن به میان آورده، کتاب تلخیص مجمع الآداب فی مجمع الالقاب از ابن فوطی (م۷۲۳ هـ.) است که معاصر با سعدی است و با وی مکاتبه داشته است و به قول خود او در سال ۶۶۰ هجری با فرستادن نامه ای به استاد، بعضی از اشعار عربی او را خواسته بود.
جامی درباره ی او می گوید: (( از اَفاضل صوفیّه بوده و از مجاوران بقعه ی شریف شیخ ابوعبداللّه خفیف، قدّس اللّه تعالی سره. از علوم بهره ای تمام داشته و از آداب نصیبی کامل. سفر بسیار کرده است و اقالیم را گشته و بارها به سفر حج پیاده رفته و به بتخانه ی سومنات در آمده بود و بت بزرگ تر ایشان را شکسته، و از مشایخ کبار بسیاری را دریافته و به صحبت شیخ شهاب الدّین رسیده و با وی در یک کشتی سفر دریا کرده.))(جامی، ۱۳۷۵، ۵۹۸)
حسن انوری درباره ی او گفته است: (( بی تردید سعدی شاعر جهانی است و جهان او را به عنوان شاعری بزرگ می شناسد. شهرتش عالم گیر است و حتَی در زمان خود او، آوازه اش به دورترین سرزمین های شرق عالم رسیده بود. به گفته ی ابن بطوطه، جهانگرد نامدار عرب، که چند سالی پس از مرگ سعدی به چین رفته بود، شعر سعدی در آن سرزمین به صورت ترانه و همراه با ساز خوانده می شده است.)) (انوری، ۱۳۸۴ ، ۸۱)
آن چه در این رساله مورد بررسی قرار گرفت بررسی احوال و زندگانی سعدی از خلال آثارش می باشد. در آغاز کار، آثار شاعر مورد مطالعه قرار گرفت و آن چه درباره ی زندگی و خصوصیّات فردی و اجتماعی سعدی، در آثارش وجود داشت استخراج و فیش برداری شد. سپس تمامی فیش ها با توجّه به عناوین، به دسته های مختلف تقسیم و مرتب شد.
در این رساله، فصلی تحت عنوان جایگاه سعدی در ادبیّات فارسی و جهان آمده است که در آن نظرات بزرگان زبان فارسی و ادبیّات جهان درباره ی سعدی و آثارش بیان شده است. در فصلی با عنوان سعدی از زبان سعدی، به مطالبی اشاره می شود که شاعر در آثارش درباره ی خود، خانواده، زندگانی، سفرها، استادان، ممدوحان، مذهب، تحصیلات و دیگر شرایط زندگانی، بیان کرده است.
مسائل اساسی مورد بررسی در این رساله به شرح زیر است :
فصل اول : کلیّات، شامل هدف پژوهش، ضرورت، پیشینه و روش تحقیق.
فصل دوم : جایگاه سعدی و آثارش در ادبیّات فارسی و جهان.
فصل سوم : سعدی از زبان سعدی، شامل ویژگی های فردی، خانواده، آثار، سخن، سفرها، ممدوحان، عشق و شاهد بازی سعدی.
فصل چهارم : نتیجه گیری و پیشنهاد ها.
فصل اوّل
کلیّات
۱-کلیّات
۱-۱- اهداف تحقیق
هدف از تبیین این موضوع، شناخت بیش تر سعدی با بهره گرفتن از آثار شاعر، و جمع آوری اطّلاعاتی درباره ی او، از خلال کلام و اشعارش است. آشنایی با آثار سعدی و پژوهش هایی که تاکنون، درباره ی این شاعر نامی صورت گرفته است از دیگر اهداف این پژوهش می باشد.
۱-۲- ضرورت تحقیق
چیزی که بیش از پیش به این تحقیق ضرورت می بخشد، این است که با وجود جایگاه و مقام رفیع سعدی در ادب فارسی، در شرح احوال و زندگی این شاعر بزرگ ابهامات فراوانی وجود دارد. بیش تر کسانی که به این مهم پرداخته اند از آثار شیخ اجل استفاده ای ننموده، به نقل از دیگران پرداخته اند. لذا ما بر آن شدیم تا زندگی سعدی، بزرگ مرد ادب ایران زمین را از خلال آثارش برای طالبان فرهنگ و علم استخراج و به رشته تحریر در آوریم.

۱-۳- پیشینه ی تحقیق
درباره ی شیخ اجل، کتاب ها و مقالات بسیاری نوشته شده است. در همه ی روزگار ، سعدی پژوهان بسیاری به تألیف کتاب های ارزشمندی درباره ی شیخ اجل پرداخته اند. مطالعه ی هر کتاب راهنمای ما به سوی منبعی دیگر بود. با این که درباره ی سعدی کتاب ها و مقالات متعدّدی نوشته شده است، در این جا به معرفی و توضیح مختصری درباره ی برخی از این آثار می پردازیم.
محمّد علی کاتوزیان در کتاب شاعر عشق و زندگی سعدی (۱۳۸۵ ) ضمن بیان دو جدل سعدی در بوستان وگلستان، افسردگی شاعر، فرار سعدی از مدرسه در دمشق، سفرهای سعدی، تحصیل در نظامیّه ی بغداد، اشاره ای به امیران و وزیران زمان شاعر می نماید. سپس درباره ی غزل های شاعر، سخن گفته است. در پایان کتاب نیز فصلی با عنوان یاد داشت هایی در سعدی شناسی دارد و سعدی را یکی از بزرگ ترین سخنوران کلاسیک فارسی می داند. وی عقیده دارد که سعدی تنها شاعر ایرانی است که در همه ی زمینه ها سخن رانده است و هیچ شاعر فارسی زبانی به اندازه ی سعدی در زمان حیات خود شهرت نیافت تا آن جا که آوازه اش از مرزهای ایران زمین و حتّی قلمرو زبان فارسی گذشت.
ضیاء موحد در کتاب سعدی (۱۳۸۸ ) ابتدا به بیان پاره ای از عقاید سعدی با توجه به اشعارش می پردازد، سپس افصح المتکلّمین نامیدن او را نتیجه ی هنر شاعری سعدی دانسته اند و سعی می کند، پاره ای از ابهامات درباره ی تاریخ تولّد و وفات شاعر را بر طرف نماید. نویسنده، روزگار سعدی را یکی از بدترین دوران تاریخی ایران زمین دانسته است. وی در فصلی سعدی را ناصح و در فصلی دیگر عاشق خوانده است. تنوّع نصایح سعدی را در پند و اندرز گویی، چنان می داند که خواننده متوجّه نمی شود این همان مضمونی است که بارها از سعدی شنیده است. سعدی را شاعری قطعه سرا می داند و در پایان سعدی را تکرار مجعزه ی ظهور فردوسی می داند و اعتقاد دارد که با ظهور شاعر، دوباره زبان فارسی حیات تازه ای یافت.

فصل سوّم
حوزۀ تحقیق
۳-شرح احوال و آثار شاعران برجسته
در این پژوهش، به بررسی اهمّیّت موضوع فال و استخاره در اشعاربرخی از شاعران قرون مختلف پرداخته شده است. امّا قصد ما در این فصل، آشنایی بیشتر با زندگی شاعران قرون مختلف است، سعی شده­است ؛ از هرقرن، شاعرانی برجسته و شناخته شده و صاحب سبک انتخاب شود. تا با مطالعه زندگی واشعارشان به اهمّیّت موضوع مورد نظر پی برده­شود. که موضوع اهمّیّت فال و استخاره چه میزان در باور و اعتقادات مردم جای داشته و وارد شعر آنها شده است. و هم اینک بازتاب آن در اشعار شاعران معاصر هم دیده می شود. شاعرانی از قرن سوم تا معاصر از جمله: رودکی، فردوسی ، نظامی، خاقانی ، مولوی ، بیدل دهلوی ، قآآنی ، محتشم کاشانی ، ملک الشعرای بهار، وحشی بافقی، حافظ ، سعدی، نزاری قُهستانی، جامی، شهریار، فریدون مشیری و نادر نادرپور .
۳- ۱- رودکی سمرقندی
رودکی، پدر شعر پارسی، استاد شاعران و نخستین شاعر پارسی­گوی، که به کثرت شعر معروف است. جعفر بن محمّد، شاعر توانا و پر آوازۀ ایران، گویادر سال­های ۲۵۰ – ۲۶۰(ه.ق) در روستای پنج از ناحیۀ رودکِ سمرقند، شهری در ازبکستان کنونی چشم به جهان­گشود. در کودکی بسیار تیزهوش بود و حافظه­ای سرشار داشت. در هشت سالگی قرآن را حفظ کرد. رودکی در سن ۴۰ تا ۵۰ سالگی گویا در میان مردم و به دوراز دربار و شاید هم از راه نوازندگی و خوانندگی امرارمعاش می­کرده است. دردورۀ کهولت به بخارا آمده و به دربار سامانی راه یافته است و شاعردربار نصربن­احمدشد. امّا به هنگام پیری، زندگی ناگوار و رقّت باری داشته است.پژوهشگران دربارۀ نابینایی ­رودکی، اختلاف نظر دارند؛ آیا کورمادرزاد بوده ؟یا به سبب ضعف و پیری یا عارضه­ای دیگر نابینا شده­است؛ یا آن که کورَش کرده بودند. بیشترِ محققان برآنند که کورمادرزاد نبوده ودر آخر عمر نابینا شده­است.
رودکی شیعی، وبه احتمال قوی، اسماعیلی بوده است؛ امّا مانند برخی از پیروان مذهب­ِ اسماعیلی، مثل ناصرخسرو، متعبّد نبوده و اندیشۀ آزاد و فلسفی داشته است.(رودکی، ۱۳۸۰ :۵) رودکی در رودک به سال ۳۲۹ ه .ق در گذشته است. مقبرۀ او در قریۀ پنجِ رودک است.
۳-۱-۱- سبک رودکی
اساس شعر رودکی، بر سادگی معنی و روانی لفظ، استواراست. سخن اودر قوّت تشبیه ونزدیکی معانی به طبیعت و وصف، کم نظیراست. در وصف و تشبیه اغراق نمی­کند. درمدح نیز تا حد امکان، ازمبالغۀ نامعقول می­پرهیزد، چون او طبعی قوی دارد، شعر او در عین سادگی و روانی، معانی لطیف و تازه­ای را شامل می­ شود. «گاهی دراشعار خود به شیوۀ شاعران تازی­گوی در وصف شراب و غنیمت شمردن عمر شعر می­گوید و گاهی هم اشعار با مفاهیم اخلاقی فراوان است. مانند دوبیت زیر :
چـهار چـیز مـر آزاده رازغـم بـخـــرد تن درست و خوی نیک ونام نیک وخــرد
هرآن که ایزدش این هر چهار روزی کرد سزد که شاد زیــد جاودان و غـم نخــورد
این دوبیت، بسیاری از ویژگی­های سبک ترکستانی مانند: سادگی معنی، روانی لفظ، استفاده از واژه­ های اصیل پارسی، پرهیز از به کار بردن واژه های تازی، به کار گرفتن حرف زاید (مر) پیش از مفعول، مساوات و برابری در لفظ و معنی؛ مشهود و آشکار است.» (دلیری، ۱۳۸۱: ۲۱) همچنین، «شعر رودکی نمونۀکامل شعر سبک خراسانی قرن چهارم یعنی شعر عهد سامانی است. روح حماسی که از مختصّات مهّم سبک خراسانی است، برای نخستین بار به صورت کامل در شعر اودیده می شود.»( شمیسا، ۱۳۷۳: ۲۲)

«مدح وتوصیف، مهمترین مضمون در اشعار رودکی بوده است. مضامین­غزلی، تغزل­های لطیف و برخوردار از سادگی ودر عین حال ایجاز، مضامین خمری، زهد وپند، وسروده­های حسب­حالی نیز در دیوان رودکی جایگاه خاصی دارد، وی به« شعر رثاء» هم علاقه خاصی داشته است. گفته می شود؛ که رودکی نخستین شاعری است که اشعاری در مرثیۀ اشخاص از او باقی است».( امامی، ۱۳۷۸: ۹-۸۴)
۳-۱-۲- آثار رودکی:
۱-دربارۀ شمار اشعار رودکی نیز سخن بسیارگفته اند: برخی آن را متجاوز از یک میلیون بیت می­دانند و برخی دیگر برآن اند، که ۷۰۰ هزاربیت بوده ؛ آنچه مسلّم است، رودکی پر شعر بوده است، امّا مقدار اندکی از سروده های او را، که از هزار بیت نمی گذرد، دردست داریم .
۲- قصاید ومقطعات: ۵۶۱ بیت
۳- رباعیات: ۶۶ بیت
۴- ابیات پراکنده از قصاید ومقطعات وغزلیات: ۱۳۳ بیت
۵- ابیات پراکنده از مثنوی ها : ۲۰۰ بیت
۶-کلیله­ودمنۀاوازشهرتی­خاص­برخوردار است. او از روی ترجمۀ فارسی بلعمی آن را به نظم درآورد.
۷ - مثنوی دیگر رودکی اثری است، به نام سند بادنامه، این کتاب ترجمۀ منظومی از داستان سند باد در هزارو یک شب است. (صفا، ۱۳۷۸، ج۱ : ۳۷۶ -۳۷۸)
۳-۲- فردوسی طوسی
نام اورا اغلب ابوالقاسم و شهرت شاعری­اش را «فردوسی» می­دانند. وی با همین نام به شهرتی عالم­گیر رسیده است. گویا در سال ۳۳۰ (ه. ق)درروستای (باژ ) از ناحیه (طابران ) توس به دنیا آمده است. پدرش از دهقانان میهن­پرست و آزادۀ آن ناحیه بوده ­است. همسر فردوسی، چون زبان پهلوی می­دانسته، اولین مشوّق اودر سرودن اثر جاودانۀ اوست. وی شاعری وطن پرست بود. از ۳۵ سالگی؛ یعنی در سال ۳۶۵ (ه. ق) سرودن این اثر جاودانه را با عشق به وطن آغاز نمود. او همۀ ثروت شخصی خود را بر سر سرودن شاهنامه، ازدست داده و با فقر، پیری و امراض گوناگون دست به گریبان بود. اوچون نمی­خواست اثر جاودانه­اش، پس از مرگش، پایمال شود و حاصل رنج ۳۵ ساله اش نابود شود، برخلاف میل خود، بنا به پیشنهاد همشهری والا مقام خود؛ یعنی خواجه ابوالعباس فضل بن احمد اسفراینی که وزارت محمود غزنوی را برعهده داشت خواست که او آن کتاب را به نام شاه فاتح غزنوی که درآن زمان در اوج عظمت و شکوه بود؛ درآورد، به این امید که از امکاناتِ درباری او جهت تکثیر شاهکار عظیم خود بهره ­برداری­کند و احیاناً از صلۀ آن برای تنها دخترش جهیزیه و برای سالهای پایانِ­عمرخود، خرجی فراهم نماید. لیکن شاه ترک نژاد و متعصب غزنوی که اطرافش را گروهی از شاعران مداح وچاپلوس فراگرفته بودند؛ حاضرنبود به چیزی جز مدح وثنای ازخود گوش فرا دهد. لذا به شاهکار سخنور نامدار توس توجهی نکرد وشاعر آزاده را از خود رنجانید. او همچنین، پسر ۳۷ ساله­اش رادر سن ۶۵ سالگی، از دست داده بود و او به ناچار درمانده و نا امید به دیار خود برگشت. و باقی عمر خویش را در فقر وتنگدستی، بسربرد. فردوسی، سرانجام درسن ۸۱یا ۸۶ سالگی درخانه خود در توس درگذشت. چون فردوسی سُنی بود، شیخ محله، اجازه تدفین اودر قبرستان عمومی را نداد، وبه ناچار او را در باغ خویش به خاک سپردند. ( فردوسی، ۱۳۷۸: ۸-۱۴)
۳-۲-۱- سبک فردوسی­در شاهنامه
او یکی از استادان بزرگ سبک خراسانی است. اشعارش از سادگی و روانی و صراحت برخوردار است. در اشعارش تنوّع تعبیرات و ابداع معانی مناسب و آرایه­های ادبی و آوردن توصیف­ها و تشبیهات طبیعی فراوان است. یکی دیگر از ویژگی­های اشعار فردوسی، پند واندرزهای عبرت آموزی است، که در پایان زندگی شگفت انگیز قهرمانان داستان های او، وجود دارد. ( شمیسا، ۱۳۷۵: ۳۸۹)
وی، در این اثر حماسی­بزرگ، تاریخ ایران از آغاز تمدن نژاد ایرانی، تا انقراض سلسلۀ ساسانیان به دست اعراب را، به نظم درآورد. تعداد ابیّات۶۰ هزاربیت است. که شامل سه دورۀ متفاوت است:۱- دورۀاساطیری ۲- دورۀ پهلوانی ۳- دورۀ تاریخی.
«از ویژگی­های لفظی شاهنامه: فصاحت و بلاغت است. شیوۀ بیان در شاهنامه، در عین سادگی، روانی و صراحت و روشنی فراوان دارد. او درهمان حال که افکار خود را به سادگی بیان می­ کند، به صنایع لفظی و معنوی بی­توجه نیست. همچنین، او برای حفظ واژه­ های زیبای کهن پارسی، و جلوگیری از نابودی آنها بسیاری از این واژه ­ها را در کلامش جای داده است.» (دلیری، ۱۳۷۶: ۱۰۷-۸)
۳- ۲-۲- تاثیر کواکب، دراندیشۀفردوسی
حرکت اختران­فلک و طلوع و غروب خورشید، نظرگذشتگان رابه آسمان و ستارگان درآن جلب نمود و فردوسی، را برآن داشت تابه نقش آنان برآیندۀ آدمیان بپردازد، وبه وسیلۀ شخصیّت داستان­هایش آینده را بازگو کند، چراکه، این نوع نگرش، ریشه درگذشته داشته، تا جایی که «پیشینیان افلاک را درپدیدآمدن، رشد و مرگ آدمی و نیز تیره­بختی و خوشبختی ­او و هرآنچه به او مرتبط می­شده، موثرمی­دانستند.»(حلبی،۱۳۷۸: ۱۲)فردوسی، با درک درست از سابقۀ و علاقۀ ایرانیان، به مباحث ستاره­شناسی دریکایک داستانها، جریان کل حوادث را قبل از وقوع، درمتن داستان از قول ستاره­شناسان با ما، درمیان می­ گذارد.
او درآغازین ابیّات اثرسِتُرگ خویش، با تصاویر و علومی که با کلام موجزَش درآن چون دُری خلق نموده ­است. کاروان حماسۀخویش را پس از نام خداوندجان و خرد با جولان منظومۀ شمسی به حرکت درآورده­است.(شهلایی­مقدم،۱۳۷۲: ۴۱)
بـــه نـام خـداوند جــان و خــرد کـــــزیـــن برتــــرانـــدیشه برنگذرد.
خداوند نـــام وخـــداوند جـــای خـــداونـــــد روزی دِهِ رهـــنــمـــای
خداونـــدِکیـوان و گــردان سپهر فروزنـــــــــدۀ مـــاه و ناهید و مهـــر
( فردوسی، ۱۳۷۸، ج۱: ۲۴)
هدف فردوسی، از بیان منظومۀ آتش وکواکب آن،درحقیقت، تاکید دخالت افلاک بر سرنوشت زمینیان به ارادۀ خداونداست. سخن فردوسی، حاکی از تفکر و تذکّر درآسمان جنبندگان آن است؛ چراکه هیچ عاملی را نمی توان یافت، که توان نابودی این گنبد تیزرو پدیدار گشته با برج ها و افلاکش را داشته باشد. واین دیدگاه نشأت گرفته از اندیشۀ فلسفیِ متکی بر کیهان شناسی اوست .(کزازی، ۱۳۸۵: ۱۷)
نگه کن بدین گنبد تیز گـــرد که درمان ازاوی است وزوی است درد
نه گشت زمانه بفرسایـــــدش نه از رنج و تیمــــار، بـــــگزایدش
نه از جنبش آرام گیرد همــی نه چون ما تباهی پذیرد همــــــی
ازاو دان فزونی و زو همِ نِهـــار بـــدو نیک، نزدیک او آشکــــــــار
(فردوسی،۱۳۷۸، ج۱:۲۵)
۳-۲-۳ - ناصرخسرو قبادیانی
حکیم ابومُعین ناصر، فرزند خسرو قبادیانی ملقّب به حجت، معروف به ناصر خسرو علوی در سال ۳۹۴(ه .ق) در قبادیان بلخ به دنیا آمد. از دوران کودکی و جوانی او اطلاع دقیقی، دردست نیست. آنچه که از آثاراو برمی­آید این است که او علوم نقلی و عقلی زمان خود را فراگرفته و به فلسفه،کلام، قرآن، اخبار، احادیث وادب عربی وفارسی مسلّط بوده است. او پیش از سفر معروف خود، درنزد اقران شهرت بسزایی داشته وصاحب عزّت و احترام بوده ­است. دلیل سفر او هم، خوابی بود که در سن۴۰ سالگی می­بیند که موجب دگرگونی اومی­شود او به مَرو می­رود واز شغل دیوانی استعفا می­دهد. و عزم سفر می­ کند. این مدّت، سفرهفت سال، اثربسزایی در تکمیل نفس و پرورشِ روح او باقی­گذاشته­است. او در این­سفرها؛ عجایب وغرائب­عالم رامشاهده­کرد، باصاحبان ادیان مختلف ملاقات نمود. با دانشمندان وشاعران زیاد مصاحبت نمود، و زیر نظر اساتید مختلف درس گرفت. (ناصرخسرو،۱۳۷۲ : ۱۳-۱۵)
اودر ابتدا، مذهب حنفی داشت؛ و درمصر به طوررسمی اسماعیلی شد واز طرف خلیفۀ فاطمی­مصر، المنستنصر بالله لقّب حجّت­گرفت. اودر دیوان اشعارش، خود را حجّت خراسان، حجّت مستنصری، حجت فرزند رسول، حجــت نایــب پیغمبــر خوانـده است. اوبعد از این سفــر به بلــخ رفت و به صورت آشکــارا به تبلیغ عقاید
مذهب اسماعیلی پرداخت. وبه همین منظور با اعتراض فقهای متعصب سُنی روبه رو شد. واُمرای سلجوقی در صدد کشتن او برآمدند. (همان،۴۵)
او از شاعران بلند پایه و بسیار توانا وبزرگ ایران و از گویندگان درجۀ اول زبان فارسی است. و از مفاخر ایران، به شمار می­رود، مبلّغ مذهب بودن وی، باعث شده بود که آنچه راکه می­گوید و می­نویسد همان چیزی باشد که به آن ایمان و اعتقاددارد و این قسمت، او را از شاعران هم ردیف خود ممتاز می­سازد. او مفاسد و زشت­کاریهای اجتماع خود را به خوبی درک کرده بود. و به همین منظور اعتراض می­کردو نتوانست در شهرودیار خویش بماند. وی در پایان عمر با دلی پراندوه به «درۀ یمگان» پناهگاه گرفت. تا از مردم در امان باشد. ورفتن او به یمگان، فرصت مناسبی بود که او بتواند آثار گرانبهای خودرا به رشتۀ تحریر درآورد. وی در سال ۴۸۱ (ه. ق)چشم از جهان فروبست.
۳-۳-۱- سبک وشیوۀ سخن ناصرخسرو
«ناصرخسرو شاعری است متعهد، که ازشعر به عنوان وسیله­ای برای پیشبرد عقیده اش استفاده می­ کند، او که دردانش­های عقلی ونقلی از فلسفه و منطق وکلام وهندسه ونجوم وموسیقی وعلوم قرَآنی وملل ونحل، آگاهی وسیعی دارد، و همۀآنهارا در خدمت باورهای دینی خود بکار می­گیرد.»(دلیری، ۱۳۷۶: ۲۳۹) او نسبت به غزل ومضامین شاد وعاشقانه نظر منفی داشت. قصاید او به لحاظ اوزان سنگین وقوافی مشکل و لغات اصیل کهن و مضامین مذهبی و فلسفی و انتقادی متشخّص است و ازاین رو باید اورا صاحب سبک شخصی دانست. شعرهای او بیشتر جنبۀ عقلانی است نه احساسی. با این همه توضیح، گاهی دلش برای قصیده­پردازی به اُسلوب عموم شاعران که درآغاز قصاید خود، تشبیب می­آوردند، تنگ می­ شود. اوخود دردوران اولیّه عمرخود اهل تشبیب و وصف معشوق بود. شعر ناصر خسرو را می توان شعرمذهبی خواند. (شمیسا، ۱۳۷۳: ۷-۳۶) خاصیّت عمدۀ شعر ناصر خسرو، برمواعظ و حکم بسیار است. ناصرخسرو دراین امر قطعاً از کسائی، شاعر مروزی، پیروی کرده­است. اواخر عمر کسائی مصادف بود با اوایل عمر ناصر خسرو به همین سبب، ناصرخسرو چه از حیث افکار حکیمانه و زاهدانه و چه از حیث سبک و روش بیان، تحت تاثیر آنها قرار گرفته و بسیاری از قصائد او را جواب گفته وگاه قصائد خود را براشعار آن شاعر چیره دست برتری داده است. (صفا، ۱۳۷۸،ج۲: ۴۵۴)

غزالی(بی تا) در کتاب کیمیای سعادت انسان‌ها را از لحاظ توانایی تغییر اخلاق به چهار درجه تقسیم می‌کند:
۱- انسان‌های ساده دل و بی خبری که توان تشخیص نیک و بد و حق و باطل را ندارند و هنوز خوی نیک و بد نپذیرفته‌اند این افراد نقش پذیر بوده و آمادگی برای تعلیم را دارند و به کسی نیاز دارند تا راه را به آن‌ها نشان دهد. کودکان همه چنین هستند و این پدر و مادرها هستند که راه ایشان را مشخص می‌کنند.

۲- افرادی که زشتی کار زشت را می‌داننـد اما از شهوت و غضب متابعت می‌کنند . کار این گروه
سخت‌تر است اما زود اصلاح می‌شوند و مربی باید ابتدا عادت بد را از آن ها دور کند و به اصلاح
آن‌ها بپردازد.
۳- افرادی که زشتی کار زشت را نمی‌دانند و خوی بد در نظر آن‌ها زیبا و نیک جلوه می‌کند به اصلاح و هدایت چنین افرادی به ندرت می‌توان امید داشت.
۴- افرادی که به کار زشت و ناروا دست می‌زنند و به آن مباهات می‌کنند به چنین افرادی امید، اصلاح نمی‌رود.
با توجه به مطالب یاد شده، مربی بایستی با ایجاد یک ارزشیابی تشخیصی و محک زدن متربیان، به شناخت توان فکری و عقیدتی آن‌ها اقدام نموده و نقطه‌ی شروع و گام آغازین آموزش خود را بر پایه‌ی این شناخت استوار نماید. و در صورت وجود زمینه‌های فکری و عقیدتی متفاوت، سعی در
یکسان سازی عقـاید و افکار نمـاید. و این‌کار جـز با اجرای مرحله‌ی بعد یعنی تزکیه قبل از تعلیـم
ممکن نیست.
ت .تزکیه قبل از تعلیم:
فایضی( ۱۳۷۸: ۱۶۸) اگرانسان ریشه‌های زاینده گناه خود را نرهاند، نمی‌تواند خود را تزکیه کند،
دل انسان حکم زمینی را دارد که کشاورز می‌خواهد آن را کشت کند. در ابتدا کشاورز زمین را از علف‌های هرزه و ریشه و مواد زائد که مانع رشد می‌شود خالی می‌کند.
خداوند در سوره‌ی جمعه آیه‌‌ی ۲ می‌فرماید:« هو الذی بعث فی الامیین رسولاً یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمۀ»
در ایـن آیـه خداوند «یزکیهم» به معـنای تهذیب و تـزکیه را قبل از «یعلمهم» بیـان فرمـوده‌اند ؛ لـذا
شایسته است که در امر تربیت، تزکیه مقدم بر تعلیم باشد.
غزالی همه‌ی صفات ناپسند دانشمندان را مسبوق به عدم تزکیه‌‌ی نفس و نیاموختن حکمت دینی می‌داند. وی، تعلیم بی تزکیه را فساد آور می‌داند.غزالی نه تنها بر لزوم تقدم تزکیه بر تعلیم باور دارد، بلکه اصولاً حصول علم حقیقی را جز از راه تزکیه نفس محال می‌داند و اشاره می‌دارد که جمع علم حقیقی و گناه با هم نمی‌سازد (رفیعی، ۱۳۸۸: ۱۵۳ و ۱۵۲).
مصباح یزدی( ۱۳۸۰) بر طبق فرمایش حضرت علی (ع) درنامه ۳۱ نهج البلاغه معتقد است که دل جوان چون زمین بکری است که هر بذری در آن بکارند سبز می‌شود؛ اما اگر علف‌های هرز در آن روییده شده یا از قبل بذری در آن کاشته شده باشد، کشت بذر جدید و رشد آن بسیار دشوار است. ملکات و صفات نفسانی مذموم و گناه و افکار غلطی که هنوز در قلب جوان ملکه نشده‌اند به راحتی و با کمترین زحمت قابل تغییر هستند؛ اما با گذشت زمان و در دوران بزرگسالی همین افکار نادرست بصورت ملکه در می‌آیند و همانند علف‌های هرز مانع از رشد مطلوب فرد می‌گردند. به گفته‌ی حضرت علی (ع) باید تلاش نمود تا قبل از آن‌که قلب فرد سخت شود و عقلش به امور دیگر مشغول شود به تربیت او اقدام کرد؛ لذا این نکته مهم را نباید فراموش کرد که اگر دل به افکار غلط و یا اخلاق ناپسند آلوده شود، اول باید با زحمات فراوان آن آلودگی را زدود تا آماده‌ی دریافت معارف صحیح و اخلاق پسندیده گردد؛ زیرا قلب آلوده ظرفیت پذیرش معارف صحیح و فضایل اخلاقی را ندارد.
پس پسندیده است که یک مربی ماهر قبل از شروع آموزش به متربی در جهت تزکیه‌ی نفس یاری
رساند تا بتواند با اصلاح معارف نادرست آموخته شده‌ گنجایش ظرف معرفتی او را افزایش داده و
سپس اقدام به آموزش نماید.
به گفته‌ی شرفی( ۱۳۷۴: ۹۵) بارزترین عوامل در تغییر رفتار، وجود خود آگاهی و به کارگیری نیروی اراده و ایجاد زمینه مناسب برای دگرگونی رفتار می‌باشد؛ لذا مهم‌ترین نقش مربی در این قسمت ایجاد خودآگاهی در متربی و کمک به تقویت اراده‌ی وی و همچنین ایجاد زمینه و محیطی مناسب جهت تغییر رفتار می‌باشد.
متربیان با سنین پایین که هـنوز آلـوده به رذایـل و صفات مذمـوم نمی‌باشند ، تزکـیه بسیـار آسـان
می‌باشد؛ اما در مورد متربیان با سنین بالاتر این کار نیاز به دقت و تأمل و صرف وقت بیشتری دارد. تصور تزکیه کامل در این مرحله امری دور از واقع است؛ اما واضح است که اگر حتی تزکیه به صورت کامل هم صورت نگیرد، حداقل قضیه این است که گام‌های بلندی در این جهت برداشته می‌شود و مربی با حذف موانع اساسی و اصلی راه، زمینه حرکت را فراهم و آماده می‌کند و تا حد زیادی راه را هموار می‌کند و ادامه‌ی این مسیر به صورت تدریجی و با گذشت زمان امکان پذیر و ممکن می‌شود. همچون جاده‌ی پر از سنگلاخ و ناهمواری که با برداشتن قلوه سنگ‌های بزرگ که مانع اصلی عبور از مسیر هستند، مسیر هموارتر می‌شود و پس از چندی به تدریج سنگ‌های کوچک و ریزتر در اثر حرکت مداوم اتومبیل‌ها به اطراف پرت شده و بسیاری هم خرد و نابود گشته و کم کم جاده هموار می‌شود و طی مسیر به راحتی صورت می‌گیرد. پس از طی مراحل فوق الذکر، تا حدود زیادی، متربی آماده‌ی ورود به مرحله‌ی تعلیم خواهد بود؛ اما بیان این نکته لازم است که نباید تصور نمود که دامنه‌ی آمادگی متربی جهت تعلیم تنها به همین حد محدود می‌شود. مربی بایستی آمادگی متربی را در زمینه‌های فطری، بدنی، روانی، فکری، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی (البته تا حد ممکن) بررسی نموده و محک زند و موانع احتمالی که سد راه آموزش خواهند بود را شناسایی و آن‌ها را با مهارت لازم مرتفع سازد.
یکی از روش‌های بسیار مؤثر در این راستا روش ابطال و اثبات است.
رستمی نسب( ۱۳۸۸: ۱۲۱ -۱۱۹) در این مورد چنین بیان می‌دارد که امام صادق (ع) در هدایت عقلانی شاگردان خود و یا کسانی که به دنبال پاسخ سئوالی در خصوص خداشناسی از ایشان هستند، ابتدا آن‌ها را به سوی مبانی هدایت می‌کند و سپس اطلاعات بی اساس با توجه به مبانی شناخته شده را با رهبری عقلش ابطال می کند، حال اطلاعات جدید و درست را جایگزین می‌کند. وی معتقد است که آموزش و تعلیم بایستی مناسب با ظرفیت معرفتی شاگرد صورت پذیرد. برای توفیق در این مهم معلم ابتدا سعی می‌کند تا این ظرفیت معرفتی شاگرد را (مرتبط با موضوع‌های تعلیم) شناسایی نماید و بر این مبنا فعالیت ابطال و اضافه‌ی اطلاعات شاگرد صورت پذیرد و آن چه در ظرف معرفتی شاگرد باقی می‌ماند تا حدودی تزکیه شده و اصلاح شده است حال می‌توان با پایه قرار دادن آن اطلاعات، ظرفیت معرفتی او را به درستی افزایش داد. در فرایند به کار گیری این روش، قدرت عقلانی شاگرد را به صورت دیالوگ کوتاه مقال نگه می‌دارد و بنابراین اجازه می‌دهد که خود شاگرد به نتیجه برسد.
ث.ایجادآگاهی نسبت به اصول اولیه مقوله ارزش ها:
-توضیح و تبیین ارزش و ضد ارزش:
در این مرحله مربی با تشریح کامل معنای ارزش و ضد ارزش و بیان مثال هایی در این رابطه،تا حدودی متربیان را با این مفاهیم و مرزها و حدود تقریبی آن ها آشنا می سازد و باتحریک آن ها به سمت دلیل جویی ومطالبه ی برهان برای انجام امور،و دوری از ساده لوحی و ساده اندیشی ،زمینه ی پرهیز متربیان از اعمال نادانسته و نا شناخته را فراهم می کند .
البته یادآوری این نکته لازم است که تلاش ها و فعالیت های مربی در این مرحله صرفاجهت هموار سازی مسیر برای شروع مرحله آموزش یا پایه گذاری صورت می گیرد.در این جا این نکته ضروری به نظر می‌رسد که عملیاتی کردن این قسمت از مرحله‌ی اول برای متربیانِ با سنین مختلف، متفاوت می‌باشد، بدین معنی که مربی مجبور است برای متربیان از درجاتِ مختلف توضیح وروشن سازی استفاده نماید. به طور مثال بهتر است در این قسمت برای متربیانِ با سنین پایین (کودکان)، تنها به تعریف بسیار ساده و قابل فهم از ارزش ها و ضد ارزش ها و بیان مثال‌های فراوان و ملموس از آن‌ها اکتفا نماید و بدین وسیله به مفهوم سازی ابتدایی در این زمینه بپردازد و کم کم در طی مراحل بعدی آن‌ها را به سمت بیان مفاهیم پیچیده‌تر سوق دهد؛ زیرا برای متربیانِ سنین پایین فهم مسائل بیش از این حد ،کمی دشوار به نظر می‌رسد؛ اما برای متربیان با سنین بالاتر (نوجوانان و جوانان) مربی می‌تواند مبحث این بخش را با وسعت بیشتری توضیح دهد، مسائلی از این قبیل که:
آیا ارزش ها برای تمامی انسان‌ها یکسانند؟ملاک واقعی ارزش ها برای انسان‌های مختلف چیست؟
آیا ارزش ها، همیشه و در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها، ارزشمند هستند یا این که در پاره‌ای مواقع رنگ می‌بازند؟ ماهیت ارزش ها کدام است ؟و….
۶-۳-۲٫مرحله دوم - مرحله آموزش: (مرحله پایه گذاری):
در این مرحله که دومین مرحله از روش پله کانی آموزش ارزش ها می باشد مربی از شیوه های ارائه شده در این مبحث جهت پایه گذاری ارزش ها در متربی استفاده می نماید. در این مرحله (مرحله دوم از روش آموزش پله کانی آموزش ارزش ها) مربی می تواند به صلاحدید خویش، یک یا چند روش، یا ترکیبی از چند روش را جهت آموزش ارزش ها به کار گیرد و در راستای پایه گذاری ارزش ها از آن ها استفاده نماید.
مربی بایستی با هوشیاری و درایت خویش راه و روشی را جستجو و انتخاب کند که از رهگذر آن، درس وی با بهترین و آسان ترین وجه ممکن ارائه و قابل فهم گردد.
-رو ش های مناسب جهت آموزش ارزش ها در مرحله آموزش یا پایه- گذاری:
۶-۳-۲-۱٫روش شعر :
افلاطون نخستین فیلسوفی است که به راز تأثیر شعر و موسیقی و به طور کلی هنرهای زیبا در پرورش منش آدمی پی برده است (نقیب‌زاده، ۴۶:۱۳۸۰).
انسـان‌ها با رنگ‌هاو نژادهای مختلف حرف‌هایی دارند که در قالب زبان معمولی نمی‌گنجد وطرح
آن‌ها به زبانی جز زبان شعر ممکن نیست که در اصل «آهنگ» و «احساس» در آن حاکم است و «قدرت تخیل» زیادی هم دارد.
اشتراک این سه ویژگی در شعر از یک سو و ویژگی‌های خاص کودک از سوی دیگر باعث شده که کودکان شعر را دوست داشته باشند و روان‌شناسان نیز شعر را برای تحریک تخیل اطفال مفید دانسته‌اند.
خواجـه نصیـرالدین طوسی به دلیـل تأثیر قـوی شعر در کودک و بـه جـهت تثبیـت و تـأکید معانی
اخلاقی توصیه به حفظ شعر توسط طفل کرده و در پی این مقصود، مربی را به ارائه اشعار حماسی (رجز) راهنمایی می‌کند.
شعر حماسی یا رجز در حقیقت عبارت است از شرح منظوم اعمال و رفتار و حوادث زندگی قهرمانان بـزرگ که با زور و ستم مبارزه و از ستمـدیدگان و ضعفا حمایت می‌کردنـد از جمله آن
می‌توان در یونان «اولیاد و اودیسه» و در ایران «شاهنامه» را نام برد(عطاران، ۱۳۷۵: ۱۲۶-۱۲۵).
آیین اسلام و سیره و سخنان اولیای دین گویای آن است که شعر متعهد و خدمتگزارِ تربیت دینی،
منزلتی رفیع دارد ولی اگر ابزاری در خدمت ضلالت و گمراهی باشد مورد نکوهش است. پیامبر اکرم(ص) با اشعاری که صرفاً تخیلی، غافل‌کننده آدمی و گسترش دهنده‌ی اکاذیب است مبارزه می‌کرد و از سوی دیگر اشعار نیکو را می‌ستود و برخی از شعرها را حکمت می‌نامید. قرآن نیز در آیه ۲۲۷-۲۲۴ سوره مبارکه شعراء این دو نوع شعر و شاعر را تفکیک نموده است. در مجمع‌البیان از زهری روایت شده که گفت: عبدالرحمان پسر کعب‌بن مالک برایم حدیث کرد که پدرش کعب‌بن مالک از رسول خدا(ص) پرسید: درباره شعرا چه می‌فرمایی؟ فرمود: مؤمن تنها با شمشیر جهاد نمی‌کند، زبان او نیز شمشیر است.
آن‌گاه مرحوم طبرسی اضافه می‌کند که: رسول خدا(ص) به حسان‌بن ثابت، شاعر مخصوص خود فرمود: «اهجهم» یا فرمود: «هاجهم و روح القدس معک» یعنی کنار را هجو کن که روح‌القدس با توست و تو را مدد می‌کند (ساجدی، ۱۳۸۴: ۱۰۶-۱۰۵) .
با توجه به مسائل عنوان شده می‌توان با اطمینان گفت: که شعر می‌تواند یکی از بهترین و جذاب‌ترین شیوه‌های آموزش ارزش های اخلاقی و دینی باشد. جذابیت شعر به حدی است که زبان زیبا و آهنگین آن، ذهن و روان هر مخاطبی را به سوی خود می‌کشاند و آموزه‌های اخلاقی و معنوی خود را به آنان تفهیم می‌کند.

شکل (۳-۱۱): استراتژی مدیریت سمت مصرف با تمرکز برارتباط بین شرکت برق ومشترک…………………………………………۶۴
شکل (۳-۱۲): استراتژی مدیریت سمت مصرف برای شبکه هوشمند باوجودارتباط متقابل بین مشترکین……………………….. ۶۴

شکل (۳-۱۳): تعیین اندازه بهینه سیستم ذخیره ساز انرژی………………………………………………………………………………………. ۶۵
شکل (۳-۱۴): ساختارمورداستفاده پیشنهادی مبتنی بر نظریه عامل­ها برای مدیریت منابع در چندین ریز شبکه ………………..۶۶
شکل (۴-۱): تابع توزیع احتمالاتی داده ­های مربوط به باد………………………………………………………………………………………… ۷۳
شکل (۴-۲): منحنی توان منابع بادی………………………………………………………………………………………………………………………۷۴
شکل (۴-۳): مدل­سازی توان خروجی بادی منابع با استفاده ازروش احتمالاتی برحسب پریونیت…………………………………..۷۴
سال………………………………………………………………………………………..۷۹
شکل(۴-۵): الگوریتم تسویه بازار در بازاربرق…………………………………………………………………………………………………………۸۲
شکل(۴-۶): الگوریتم پیشنهادی مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری با درنظرگرفتن نقش خودروهای برق­ده قابل اتصال به شبکه درکنارمنابع بادی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۸۶
شکل (۵-۱): مقایسه قیمت برق دردوسقف قیمت ۸۰ ……………………………………………………………………………………………..۹۲
شکل (۵-۲): مقایسه دیماندمشترکین در دوسقف قیمت ۸۰٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۹۳
شکل (۵-۳): تابع توزیع احتمالاتی تنظیمی مربوط به درآمد منابع بادی…………………………………………………………………….. ۹۴
شکل (۵-۴): مقایسه قیمت برق درسه سناریو……………………………………………………………………………………………………….۹۷
شکل (۵-۵): مقایسه دیماند مشترکین در سه سناریو………………………………………………………………………………………………۹۷
شکل (۵-۶): هزینه سیاست تشویق در سه سناریو………………………………………………………………………………………………….۹۸
اظهارنامه
اینجانب پیمان سلطانیان دانشجوی کارشناسی ارشدرشته مهندسی برق گرایش قدرت به شماره دانشجویی ۹۱۰۸۴۱۶۸۴تائیدمی‌نمایم که کلیه نتایج این پایان‌نامه حاصل کار اینجانب و بدون هیچ‌گونه دخل و تصرف است و مورد نسخه‌برداری‌شده از آثار دیگران را با ذکر کامل مشخصات منبع ذکر نموده‌ام در صورت اثبات خلاف مندرجات فوق به تشخیص دانشگاه مطابق با ضوابط و مقررات حاکم( قانون حمایت از مؤلفان و محققان و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی، ضوابط و مقررات آموزشی، پژوهشی و انضباطی ) با اینجانب رفتار خواهد شد و حق هرگونه اعتراض در خصوص احقاق حقوق مکتسب و تشخیص و تعیین تخلف و مجازات را از خویش سلب می‌کنم . در ضمن مسئولیت هرگونه پاسخگویی به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی و مراجع ذی‌صلاح ( اعم از اداری و قضایی ) به عهده اینجانب خواهد بود و دانشگاه هیچ‌گونه مسئولیتی در این خصوص نخواهد داشت .
نام و نام خانوادگی: پیمان سلطانیان
امضا و تاریخ : ۲۰/۱۱/ ۹۳
تأییدیه
بدین‌وسیله تائید می­نمایم پایان نامه / رساله­:………………………………………………………………….دفاع شده توسط آقایپیمان سلطانیان دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برق، گرایش قدرت تحت راهنمایی اینجانب صورت گرفته و مطالب ارائه شده در این پایان‌نامه حاصل کار وی بوده و بدون هرگونه دخل و تصرف است و موارد نسخه‌برداری‌شده از آثار دیگران با ذکر کامل مشخصات منبع ذکر شده است .
نام و نام خانوادگی استاد راهنما :
دکترسید مصطفی عابدی
امضاء و تاریخ :
تائیدیه هیات داوران جلسه
گروه تخصصی: برق
نام و نام خانوادگی دانشجو: پیمان سلطانیان
عنوان پایان‌نامه: برنامه­ ریزی بهره ­برداری از منابع تولید پراکنده، ذخیره­سازها و راه­کارهای مدیریت سمت مصرف در محیط رقابتی
تاریخ دفاع: /۱۲/۹۳
رشته: برق
گرایش:قدرت

 

امضاء	دانشگاه یا موسسه محل خدمت	مرتبه دانشگاهی	سمت	نام و نام خانوادگی	رردیف
					۱

تعهد سازمانی

علاقه به کار

۰۴/۰

۳۹/۰

۶۹/۰

۵۳/۰

۲۸/۰

۷۷/۱۰

۰۱/۰

 

پشتکار در کار

۲۴/۰

۰۱/۲

۰۵/۰

 

روابط انسانی

۲۱/۰

۳۳/۲

۰۵/۰

 

مشارکت در کار

۱۹/۰

۰۱/۲

۰۵/۰

 

 

همان‎طورکه در جدول فوق مشاهده می‎شود. ضریب همبستگی بین مؤلفه های اخلاق کار و تعهد سازمانی ۵۳/۰ و ضریب تعیین آن ۲۸/۰ است. به عبارت دیگر ۲۸ درصد از تعهد سازمانی به وسیله مؤلفه های اخلاق تبیین میشود. مشخصات ضرایب رگرسیونی نشان داد که از بین مولفه های علاقه به کار و پشتکار در کار، روابط انسانی و مشارکت در کار، پیش بینی کننده معنیداری برای تعهد سازمانی محسوب میشوند. در حالی که مؤلفه علاقه به کار پیش بینی کننده معنیداری برای تعهد سازمانی محسوب نمیشود. به طور کلی مؤلفه پشتکار در کار با مقدار بتای ۲۴/۰ در سطح آلفای ۰۵/۰ پیش بینی کننده معناداری برای تعهد سازمانی محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار مؤلفه پشتکار در کار، ۲۴/۰ در انحراف معیار تعهد سازمانی تغییر ایجاد می شود. مؤلفه روابط انسانی با مقدار بتای ۲۱/۰ در سطح آلفای ۰۵/۰ پیش بینی کننده معناداری برای تعهد سازمانی محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار مؤلفه روابط انسانی ، ۲۱/۰ در انحراف معیار تعهد سازمانی تغییر ایجاد می شود. مؤلفه مشارکت در کاربا مقدار بتای ۱۹/۰ در سطح آلفای ۰۵/۰ پیش بینی کننده معناداری برای تعهد سازمانی محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار مؤلفه مشارکت در کار، ۱۹/۰ در انحراف معیار تعهد سازمانی تغییر ایجاد می شود.

فرضیه دوم: بین مولفه های اخلاق کار با مؤلفه های تعهد سازمانی در میان کارکنان آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس رابطه وجود دارد.
برای تجزیه و تحلیل فرضیه دوم پژوهش از آزمون آماری رگرسیون چند متغیری به روش همزمان (Enter)، استفاده شد. مؤلفه های اخلاق کاری به عنوان متغیرهای پیش بین و مولفه های تعهد سازمانی (تعهد عاطفی، مستمر و هنجاری) به عنوان متغیرهای پیش بین در فرضیه دوم پژوهش در نظر گرفته شدند. لذا در زیر سه معادله رگرسیونی ارائه شده است. در معادله رگرسیونی اول مؤلفه های اخلاق کاری به عنوان متغیرهای پیش بین و تعهد عاطفی به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شد. در معادله رگرسیونی دوم مؤلفه های اخلاق کاری به عنوان متغیرهای پیش بین و تعهد مستمر به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شد. در نهایت در معادله رگرسیونی سوم مؤلفه های اخلاق کاری به عنوان متغیرهای پیش بین و تعهد هنجاری به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شد.
جدول ۴-۸٫ مشخصات رگرسیونی پیش بینی تعهد عاطفی براساس مؤلفه های اخلاق کار

 

متغیر ملاک

متغیرهای پیش بین

Β

T

P

R

R²

F

P

 

تعهد عاطفی