ب ) قصر
۳ . بدیع
الف) جناس
ب ) طباق
ج ) ترصیع
د ) مراعاه نظیر
الف ) سبک بیان طوقان
در تعریف سبک بیان هـر شاعر ، قبل از هرتوضیحی بایستی جایگاه وی را درمیان مکاتـب
شعری ، مشخص ومیزان تأثیرپذیری وی را ازآنها بررسی نمود . دراین بررسی ، به عنوان
مثال می توان شاعری همچون احمد شوقی را وابسته به مکتب کلاسیک ، و نازک الملائکـه
را نوگرا و … بر شمرد .
ابراهیم طوقان ، شاعر رمانتیک * و نوگرای فلسطینی ، سروده هایش پیوند میان قدیم و جدید
است، او شاعری است ازمکتب کلاسیک * با به کارگیری بیان فصیح ، اقتباسهای قرآنی ،
شکل قدیم قصیده ، و… ؛ و در عین حال ادیبی است نوگرا با لهجه ای ملّی ، زبانی نو ،
تنوع در شکل فنی قصیده ، مضمونهای کنایه آمیز ، ترانه ها و… .
ذوق شعریش را همسو با عصری نو که زبان و آهنگی خاص دارد رشد می دهد ، آهنگی که
نتهای آن گویش شعر به زبان همعصران ابراهیم است . و او را محتاج فنـی نموده که خالی از
سبکهای سنتی است تا بتواند اسلوبی نو که حامل جریان حیات در زمان وی است پدید آورد
و صورت پذیرفتن این امر، آسان نیست چرا که کاوش درزبان جدید یک عصرهمچون آفرینش
آن زبان است . ( اسماعیل ، ۱۹۷۲م ، ص۱۷۸ )
* رمانتیک : یا رمانتیسم ROMANTISM یک مکتب فنـی ، ادبی ، فلسفی است کـه در اواخر قرن ۱۸ میلادی در اروپا متولد شد ؛ سپس رشد کرد ودر نیمه اول قرن گذشته از نظر ادبی انتشار یافت .
متکی بر عاطفه درونی و وفور خیال و عشق به طبیعت و میل به غم و غصـه است و در عین حال به غزل غنائی یا درونی اهمیت بیشتری می دهد .
در اوایل همین قرن فرهنگ و ادبیات عرب را متأثر نمود ه و به چند شکل در زبان عربی نامیده شده است :
« الرومانسیه » ، « الرومنطیقیه » ، « الرومانتیکیه » ، « الرومنتیه » و حتی در بعضی سرزمینهای عربی به نامهای « الإبداعیه » و « الإبتداعیه » ترجمه شده است . ( د. خلیل موسی ، ۲۰۰۰م، ص۱۳۵ )
* کلاسیک : مرحله نخستین تحول شعر معاصر عربی است که آثار بارودی در طلیعه آن قرار دارد ، وبـه آن دوره تقلید نیز گفته می شود .
این مکتب شاعران بسیاری چون احمد شوقی و حافـظ ابراهیم در مصر و جمیل صدقـی الزهاوی و معروف رصافـی و مهدی جواهری در عراق دارد .
در این مدرسه شاعر وجودش را اثبات می کند و موقعیت و شخصیت فرهنگی خود را احساس می کند و به گذشته ادبی خود پناه می برد و نمونه عالی و برجسته شعر و ارزشها را در آن دوره ها جویا می شود و در شعرهای خود از آن الهام می گیرد . ( شفیعی کدکنی ، ۱۳۸۰ش، صص۷۲و۷۳)
ابراهیم که خود را دور از وقایع سیاسی پیرامونش نمی بیند ، نمی تواند در قالبهـای سنتی
قصیده پیامهای بیدار باش و طنز های نیشدارش را به گوش فرزندان میهن و زمین خواران
وطن فروش برساند . او در این دوگانگی محو نمی شود بلکه برای هر حالتی سخنـی شایستـه

آن بیان می کند .
گاه شاعری تواناست در دنیای قدیم و گاه مردی است جسور ازدل مردم با گویش آشنای آنها که
از سرودن وخلق مفاهیم جدید با این زبان ابایی ندارد .
اگرچه این انتظار ما ازشعرکه ازدل مردم و به زبان آنها بوده ودرعین حال به گویش روزمره
نباشد ، تناقضی آشکاراست ؛ اما این حقیقت وسرّ و زیبایی شعراست .( همـان ، ص۱۷۸ )
وابراهیم از موفقترین تلفیق کننده های این تناقض است ؛ او زیباترین ترانه ها را در قالبی نو با
اصطلاحاتی جدید و در عین حال قابل فهم برای عموم سروده است :
مجدُ البلادِ بالشبابِ العاملین
وَ الإجتهاد للعلی نهجٌ مبین
هبّوا إذن وَ اجنوا الثمنَ عز الوطن
مدَی السنین ( ایراهیم ط. ،۲۰۰۵م ، ص۵۱۹)
سر بلندی میهن در تلاش جوانان است .
کوشش برای برتری راهی آشکار است.
به جنبش در آیید ، و بهای سر افرازی وطن در طول سالیان را برچینید .
از سروده های دیگر ابراهیم کـه در قالبهای نو بیان شده اند می توان بـه قصیده های « تفاؤل و
أمل » ، « فلسطین الشهداء » ، « أطلقی ذاک العیارا » ، «الشهیـد » ، « الثلاثاء الحمراء » ،
« فتیه المغرب » ، « بطل الریف » و … اشاره کرد .
ماندگارترین مرثیه ها را در سبک قدیم خلق کرده است :
عرفتُ أدیباً فأحببته وَ سرعانَ ما غابَ هذا الحبیب
وَ یا لهفی ، الآنَ کلّمته وَ فی لحظه ٍ باتَ لا یَستجیب
و یا حسرتی للرَّدَی ، مزّقت یداهُ رداء َ الشبابِ القشیب ( همان ، ص ۴۹۱ )
ادیبی دیدم ، و شیفته اش شدم ، اما چه زود این محبوب از دیدگان محو شد .