نمودار(۴-۹). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی سی لایه ۸۲
نمودار(۴-۱۰). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی بیست لایه ۸۴
نمودار(۴-۱۱). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی بیست پنج لایه ۸۵
نمودار(۴-۱۲). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی سی لایه ۸۶
نمودار(۴-۱۳). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی بیست لایه ۸۷
نمودار(۴-۱۴). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی بیست لایه ۸۸
نمودار(۴-۱۵). طیف عبور بلور فوتونی دو بعدی با آرایه مربعی بیست لایه ۸۸
فصل اول
مقدمه
۱-۱ فراماده ^[۱] چیست
واژه متامتریال در سال ۱۹۹۹ توسط رودگروالسر ^[۲] از دانشگاه Texas نامگذاری شد]۱[. واژه متا یک واژه یونانی به معنی فرا است. بنابراین می‎توان متامتریال را فرا ماده ترجمه کرد. نامی است با معنی برای موادی که ویژگی های آنها فراتر از محدودیت های مواد طبیعی است.

فرامواد متشکل از اجزایی (سلول واحد ) در ابعاد خیلی کوچکتر از طول موج تابشی هستند، که هرچند در ابعاد کوچکتر از طول موج ناهمگنند، ولی مانند مواد طبیعی به طور متوسط و مؤثر می‎توان ویژگی های یک محیط همگن را به آنها نسبت داد.
۱-۲ تاریخچه فرامواد
تاریخچه فرامواد در سال ۱۹۶۷ با مقاله ای تحت عنوان مواد الکترمغناطیس با µ و منفی توسط ویکتور وسلاگو^[۳] ]۲ [فیزیکدان روسی آغاز شد. وی در مقاله اش با فرض وجود داشتن مواد همگن با µ و منفی به بررسی انتشار موج در آنها پرداخت و نشان داد که امواج الکترومغناطیسی می‎توانند در این محیط منتشر شود و رابطه بردار میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی و ثابت فاز، بر خلاف مواد معمولی که از قانون دست راست تبعیت می‎کنند با قانون دست چپ به هم مربوط می‎شوند.
پدیده های اساسی بسیاری در برخورد با فراموادها توسط وسلاگو پیش‎بینی شده اند. وسلاگو در مقاله خود پیش‎بینی کرد که اگر بتوان مواد ایزوتروپی را یافت که خواص پلاسما و مغناطیس را به طور همزمان داشته باشند، ممکن است بتوان خواص چپگردی را به کمک مواد طبیعی ایجاد کرد. هرچند که متاًسفانه در طبیعت ماده همگن با µ و منفی موجود نمی باشد.
پس از مقاله وسلاگو به مدت ۳۰ سال هیچ کاری در این زمینه صورت نگرفت تا اینکه اولین ماده چپگرد به طور مصنوعی و در آزمایشگاه توسط اسمیت ^[۴] و همکارانش در دانشگاه کالیفرنیا (UCSD) بر اساس کارهای اولیه پندری^[۵] در لندن ساخته شد]۳[.
رشد سریع و وسیع تحقیقات در زمینه فرامواد از سال ۱۹۹۹ آغاز شد. پندری در سال ۱۹۹۹ ساختارهای پلاسمونیکی (µ و منفی ، µ و مثبت ) را معرفی کرد که در فرکانس میکروموج خاصیت ^[۶] SNG از خود نشان می‎دهند]۴و۵[. اندکی پس از آن در سال ۲۰۰۰ برای اولین بار توسط اسمیت ]۶[ساختاری معرفی و ساخته شد که در ناحیه میکروموج ضریب شکست منفی از خود نشان می‎دهد. در]۶[ اسمیت ساختار^[۷] SRR پندری را در یک ساختار مرکب با هم ترکیب کرد و اولین نوع فرامواد چپگرد آزمایشگاهی را ارائه کرد. تراوایی مغناطیسی و گذردهی الکتریکی این ساختار که ترکیبی از حلقه‎های فلزی شکافدار (معرفی شده توسط اسمیت) و نوارهای فلزی بود، در یک بازه فرکانسی خاص به طور همزمان منفی شده و در نتیجه منجر به منفی شدن ضریب شکست محیط در آن ناحیه فرکانسی خاص می‎شود. پس از اولین کار آزمایشگاهی اسمیت در مورد ساختارهای چپگرد، مقدار زیادی گزارش تئوری و آزمایشگاهی، وجود و خواص اصلی مواد چپگرد پیش‎بینی شده توسط وسلاگو را تائید کردند]۷-۹[.
۱-۳ کاربردهای فراماده
در سال ۱۹۹۸ تحقق عملی فراماده در محدوده فرکانسی میکروموج مورد بررسی قرار گرفت. از جمله کاربردهای فراماده می‎توان به صفحه های جاذب ]۱۰[و پوشش‎های ضد انعکاس برای کاهش پراکندگی ]۱۱[یا انعکاس از سطح اجسام نام برد. این کاربردها همراه با جذب و درنتیجه اتلاف زیادی هستند و برای شفافیت اجسام دوبعدی مسطح مناسبند. ایجاد شفافیت یا پراکندگی کم بوسیله پوشش های مناسب، کاربردهای زیادی در زمینه اپتیک، پزشکی، زیست شناسی و نانو تکنولوژی دارد]۱۲[.
۱-۴ مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه فراماده
در سالهای اخیر، کاربردهای فراماده در پنهان کردن^[۸] و نامرئی سازی^[۹] اجسام، در مقالات زیادی بررسی شده است]۱۴-۲۲[در مقالات ]۲۲-۲۴[ خواص عجیب دسته بندی های مختلف فراماده (DPS, ENG, MNG,DNG)، به منظور کاهش شدید پراکندگی از اجسام با طول محدود، برای طیف گسترده ای از فرکانس ها، و در اشکال مختلف نشان داده شده است. DPS^[10] موادی که دارند، مانند اکثر مواد موجود در طبیعت، و DNG^[11] یا فراماده، موادی که دارای هستند و MNG^[12] موادی که محیط آنها است، مانند فریت ها و ENG ^[۱۳] موادی که دارند، مانند پلاسماها، می‎توان تعریف کرد.
در مقاله ]۲۵[ پراکندگی از لایه های نازک پلاسمونی، نشان داده شده است. در این مقاله، تئوری حذف پراکندگی^[۱۴] برای مواد پلاسمونیک مصنوعی، با منفی یا کم مثبت، از طریق قطبش محلی منفی خود، ارائه می‎شود. این تکنیک که پوشش پلاسمونیک^[۱۵] نامیده می‎شود، با کارهای اخیری ]۲۶[ که پیش‎بینی کرده اند چگونه یک ذره مرکب با ترکیب گذردهی مثبت یا منفی، ممکن است باعث کاهش شدید پراکندگی در حد ایستا ^[۱۶] شود، تطابق دارد.
مرجع ]۲۷[ یک تحقیق جدید برای حالت پویا ^[۱۷] است. در این مقاله نشان داده شده است که پوشش پلاسمونی، علاوه بر کاهش پراکندگی ناشی از دو قطبی غالب، برای اجسام با اندازه متوسط، می‎تواند موجب کاهش پراکندگی مرتبه های بالاتر چند قطبی، برای اجسام بزرگتر شود.
البته در کاربردهای عملی، مخصوصاً برای رادارها، اجسام طویل از توجه بیشتری برای این برنامه ها برخوردارند. آلو^[۱۸] وانقطاع ^[۱۹] در ]۲۵[فرمول شبهه ایستا، برای استوانه دی‎الکتریک بی نهایت، تحت تابش عمود را بیان کرده اند. در مرجع ]۲۸[ این فرمول برای استوانه رسانا با طول محدود، تحت تابش نور عمودی بسط داده شده است. در مرجع ]۲۹[ از این نتایج برای تابش نور ملایم استفاده شده است. به علاوه در مرجع ]۳۰[نتایج حاصل از عملیات چند فرکانسی از پوشش کروی در مرجع ]۳۱[، برای استوانه بی‎نهایت دی الکتریک، استفاده شده است. در مراجع ]۳۲و۳۳[ تحقیقات تئوری و تجربی جالبی در زمینه پوشش پلاسمونی در استوانه دو بعدی، پوشیده شده از فراماده برای قطبش خاص، ارائه داداند.
۱-۵ تاریخچه بلورهای فوتونی^[۲۰]
بلورهای فوتونی از سال ۱۸۸۷ مورد مطالعه قرار گرفته اند، ولی عبارت بلورهای فوتونی برای اولین بار ۱۰۰ سال بعد، زمانی که الی یابلانوویچ ^[۲۱] مقاله مشهور خودرا درباره بلورهای فوتونی در سال ۱۹۸۷ منتشر کرد، مورد استفاده قرار گرفت. قبل از سال ۱۹۸۷ بلورهای فوتونی یک بعدی، به صورت چند لایه متناوب از دی الکتریک، به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته بود. هرچند به نام بلورهای فوتونی اطلاق نمی‎شدند. در سال ۱۹۸۷، ای-یابلونویچ^[۲۲] ]۳۴[پیشنهاد کرد که از یک محیط متناوب سه بعدی، که او بلورفوتونی نامید، استفاده شود تا از نشر خودبخودی جلوگیری شود. در همان سالها اس جان^[۲۳] ]۳۵[پیشنهاد کرد که از یک محیط متناوب نامنظم سه بعدی برای متمرکز ساختن امواج الکترومغناطیسی استفاده شود. پیشنهادات فوق به طور مؤثری، زمینه تحقیقاتی را به وجود می آورد که در آنها علاوه بر درک اساسی برهمکنش‎های غیر منتظره میان نور و ماده، زمینه ساخت وسایل و ابزارهای جدید الکترونوری^[۲۴] ، و استفاده های فوتونی مختلفی را فراهم می‎کند]۳۶-۴۰[.
۱-۶ مفهوم بلورهای فوتونی
بلورهای فوتونی (^[۲۵]pcها ) ساختارهایی هستند که امواج نورانی (الکترومغناطیسی) در بازه های فرکانسی خاصی، توانایی عبور از آنها را ندارند. بلورهای فوتونی همان تولیدات مصنوعی هستند که رفتارشان با فوتون‎ها همانند رفتاری است که نیمه رساناها با الکترون‎ها دارند.
این رفتارها در این ساختارها، همانند رفتاری است که ساختارهای فلزی و بلوری، در برابر عبور الکترون‎ها از خود نشان می دهند. همانطور که پذیرفته شده است، الکترون‎ها رفتار موجی دارند و هنگامی که وارد یک ساختار بلوری (منظم متناوب) از اتم‎ها می شوند، در ترازهای خاصی از انرژی، نمی توانند از ساختار عبور نمایند، که این به علت ساختار تناوبی بلورها و بازتابش الکترون‎ها است. تمام رفتارهای جالبی که نیمه هادی ها از خود نشان می‎دهند به دلیل وجود همین تراز های مجاز و غیر مجاز است. حال اگر بتوان محیطی ایجاد کرد که برای فوتون های دارای انرژی خاص، اجازه عبور از ساختار وجود نداشته باشد، می‎توان انتظار داشت همان کنترلی که پیش از این بر رفتار الکترون‎ها وجود داشت، اکنون بر رفتار فوتون‎ها حاکم نمود. بلورهای فوتونی از آن جهت بلور نامیده شده اند که در آنها ترازهای انرژی ممنوع برای فوتون‎ها وجود دارد ( در مقایسه با الکترون‎ها ). در بلورهای فوتونی واحدهای تشکیل دهنده‎ی ساختار به جای اتم‎ها، محیط‎های همگن دی الکتریک است و این محیط ها، به صورت متناوب وجود خواهند داشت. به بیان ساده تر، یک آرایش متناوب از محیط های دی الکتریک هستند. از نظر ابعاد ساختارهای متناوبی بلورهای فوتونی، باتوجه به حالت تناوبی که ساختار آنها به خود می‎گیرد، در یک، دو و سه بعد طبقه بندی می شوند، که جریان نور به ترتیب می‎تواند در یک، دو و سه بعد مدوله شود. یک نمونه از بلورهای فوتونی یک بعدی در شکل (۱-۱)نشان داده شده است.
یک بلور فوتونی دوبعدی، یک محیط دی الکتریک با الگوی دو بعدی است که معمولاً آرایه منظمی از میله‎های دی‎الکتریک یا حفره هوا در یک تکه دی‎الکتریک است (شکل (۱-۱)). با بهره گرفتن از بلورهای فوتونی دو بعدی، می توان یک تراشه دی الکتریک ساخت، که در مدارهای اپتیکی برای مهندسین خیلی جالب است. یک بلور فوتونی سه بعدی، می‎تواند نور را در تمامی جهت ها کنترل کند، که بخاطر مشکلات تولید در سالهای اخیر فقط در آزمایشگاه‎ها به دست آمده اند. سنگ جواهر طبیعی، شامل اکسید سیلیسیم به اندازه زیر میکرون، یک نمونه از بلورهای فوتونی سه بعدی با یک شبه باند گاف است، در شکل (۱-۱) نمونه ای از این بلور سه بعدی نشان داده شده است. کاملاً واضح است که خواص و کاربردهای بلور فوتونی شدیداً به هندسه و تناوبشان بستگی دارد ]۴۱,۴۲ ,۴۳[.
شکل(۱-۱): نمونه‎هایی از ساختارهای بلور فوتونی ]۴۳[
آنها می‎توانند صرف نظر از قطبش و جهت انتشارشان، به وسیله گاف نواری^[۲۶] شرایطی را فراهم کنند که فوتون‎هایی با انرژی معین قادر به انتشار درون بلور نباشند.
به این محدوده پیوسته و کراندار در حوزه‎ی بسامد که در آنها امکان انتشار موج در ساختار وجود ندارند، گاف فوتونی یا نوار ممنوع بسامدگفته می‎شود. تئوری اصلی حاکم بر بلورهای فوتونی معادلات ماکسول می‎باشند. با حل معادلات ماکسول در محیط و همچنین اعمال شرایط مرزی، امواج الکترومغناطیسی را در محیط توصیف می‎کنیم.
بلورهای فوتونی با توجه به سه عامل مشخص می‎شوند. این عوامل عبارتند از: مکان‎شناسی یا شکل شبکه، دوره تناوب فضایی و ثابت دی الکتریک مواد تشکیل دهنده. انتخاب مناسب این پارامترها می‎تواند ،یک شکاف در روابط پراکندگی الکترومغناطیسی ایجاد کند، که در آن انتشار خطی امواج الکترومغناطیسی ممنوع است. این ناحیه غیر مجاز فرکانسی را یک گاف نواری^[۲۷] نامیده می‎شود. اگر این شکاف غیر مجاز برای تمام قطبش‎ها و تمام جهت های انتشار وجود داشته باشد، به آن شکاف فوتونی کامل می‎گویند. شرط لازم و نه کافی، برای رسیدن به یک باند گاف فوتونی کامل، تناوبی بودن در سه جهت ویک اختلاف بزرگ در ثابت دی الکتریک اجزای تشکیل دهنده آن است.
۱-۷ زمینه های کاربردبلورهای فوتونی
پس از اثبات اصل وجود ساختارهای دارای PBG در یک، دو و سه بعد و معرفی ساختارهای مختلفی که این وضعیت را ایجاد می‎کنند، مسیری هموار برای طراحی و ساخت قطعات جدید فراهم شد. البته پیش از اینکه بلورهای فوتونی به عنوان زمینه ای مستقل مطرح شوند، ساختار یک بعدی متناوب به طور کامل بررسی شده بود و کاربردهای مفیدی پیدا کرده بود. نام این ساختارها آینه های دی الکتریک یا بازتابنده های براگ بود که به عنوان آینه تمام بازتاب در منابع لیزر استفاده می‎شدند. ( براگ تفرق امواج ایکس را در ساختارهای بلوری برای شناسایی آنها بررسی کرده و به دلیل همین تحقیقات جایزه نوبل دریافت کرد).
در ادامه به برخی از کاربردهای بلور فوتونی دوبعدی می‎پردازیم.
۱-۷-۱ موج برها^[۲۸]
یکی از نخستین کاربردهای بلور فوتونی، ساخت موجبرهای نوری دارای خم‎هایی^[۲۹] در مقیاس بسیار کوچک است که پیش از این یک مشکل عمده فیبرهای نوری محسوب می‎شد. اگر بخواهیم مساله را کمی مقایسه ای بررسی کنیم وضعیت پیاده سازی موجبر اپتیکی با بلورهای فوتونی مانند وارد کردن ناخالصی به شبکه بلوری نیمه هادی ها و ایجاد تراز های مجاز انرژی در میان فراز ممنوع است ( یعنی ایجاد یک نقص^[۳۰] برای ایجاد تراز مجاز) به همین دلیل ایجاد یک بینظمی خطی در ساختار بلورهای فوتونی یک نقص نامیده می‎شود. به علت اینکه بلورهای فوتونی سه بعدی، انتشار نور را در هر سه جهت کنترل می‎کنند نسبت به سایر بلورهای فوتونی مزیت دارند اما ساخت این بلورها مشکل است، رویکرد مناسب تر استفاده از موجبرهای بلور فوتونی دوبعدی است ]۴۴[.
۱-۷-۲ میکرو کاواک ها^[۳۱]
اگر یکی از اجزای بلور فوتونی در وسط بلور را برداریم، یک میکرو کاواک درست می‎شود و در بلور نقص ایجاد کرده ایم. هرگونه نقصی که توسط یک بلور فوتونی دارای باند گاف احاطه شود، یک حفره (کاواک ) را تشکیل می‎دهد. ریز کاواک ها علاوه بر ایجاد عکس العمل طیفی شدید، شرایط تشکیل یک میدان بزرگ تشدیدی را نیز در درون خود فراهم می‎کنند. همچنین از آنها می‎توان برای فیلترهایی با پهنای باند باریک و فیلترهایی با طول موج انتخابی استفاده کرد]۴۵[.
۱-۷-۳ فیلترها^[۳۲]
کاربرد مهم دیگری که بلورهای فوتونی در طراحی قطعات دارند استفاده از آنها به عنوان فیلترهای مختلف است. همانطور که دیدیم، ایجاد یک نقص در ساختار های بلور فوتونی باعث ایجاد یک حفره و مدهای مجاز انرژی درون آن نقص می‎گردد. این حفره ها دقیقا مانند حفره‎های موجود در مایکروویو می‎توانند انرژی را ذخیره کنند و اگر با خط انتقال کوبل شوند می‎توان از آنها به عنوان فیلتر نیز استفاده نمود]۴۶[.
۱-۷-۴ فیبرهای بلور فوتونی^[۳۳]
کاربرد وسیع دیگر ساختارهای دارای PBG استفاده از آنها در فیبرهای نوری جدید است]۴۷[. در فیبرهای نوری فعلی مکانیزم انتقال نور بر پایه انعکاس کلی نور بر پایه اختلاف ضریب شکست محیط های داخلی (مغزی^[۳۴]) و خارجی (غلاف^[۳۵]) فیبر است. در حالی که فیبرهای نوری مبتنی بر بلورهای فوتونی محیط اطراف هسته با یک ساختار دی الکتریک متناوب یک یا دو بعدی پوشانده می‎شود و به دلیل به وجود آمدن PBG در جهت عمود بر جهت هسته، نور درون هسته فیبر محصور می‎گردد که پدیده ای بسیار مطلوب است. با بهره گرفتن از تکنولوژی فعلی، ساخت چنین فیبرهای نوری امکان پذیر است.
آنچه در این رساله خواهد آمد
همانگونه که بیان شد، فرامواد مواد مصنوعی هستند که دارای گذردهی الکتریکی و تراوایی مغناطیسی منفی هستند و بوسیله چندین روش مورد بررسی قرار گرفته اند. یکی از این روش ها تکنیک حذف پراکندگی یا پوشش پلاسمونی است. تحقیقاتی نیز بر روی کنار هم قرار گرفتن چند نانو ذره با پوشش های فراماده و کاهش پراکندگی کل سیستم انجام گرفته است. اگر چند ذره با پوشش پلاسمونی کنار هم قرار دهیم، اثر نامرئی سازی مانند تک ذره دیده می‎شود.
از ایده نامرئی سازی شدن سیستم چند ذره ای، برای ساخت بلور فوتونی دوبعدی، متشکل از استوانه های نامحدود دی‎الکتریک با پوشش فراماده، در یک شبکه مربعی، استفاده کرده‎ایم و نمودار انتشار را برای این بلور فوتونی، از طریق نرم افزار متمتیکا رسم و احتمال نامرئی شدن این ساختار را بررسی کرده ایم.
این پایان‎نامه به بخش‎های زیر تقسیم شده است
در فصل اول مقدمه کوتاهی بر تاریخچه فراماده، کاربردهای فراماده و مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه فراماده آورده شده است و نیز مطالبی راجب تاریخچه و تعریف بلورهای فوتونی و زمینه های کاربرد آن‎ها بیان شده است.
در فصل دوم به تئوری ریاضی چگونگی کاهش سطح مقطع پراکندگی، هنگام استفاده از پوشش فراماده بر روی سطح جسم، پرداخته ایم. در این فصل، روش به دست آوردن ماتریس پراکندگی و ضریب پراکندگی و چگونگی ایجاد شرایط شفافیت، برای استوانه دی الکتریک بی نهایت، پوشیده شده با لایه ای از فراماده، بیان شده است. در ادامه به اختصار، مطالبی راجب کاهش سطح مقطع پراکندگی، در اجسام کروی و استوانه PEC ^[۳۶]آورده ایم.
فصل سوم این پایان نامه به دو بخش تقسیم می گردد. بخش اول به خواص بلورهای فوتونی، منطقه اول بریلوئن، در شبکه بلورهای فوتونی یک بعدی و دوبعدی مربعی پرداخته ایم. در ادامه تئوری بلاخ و اثبات آن، امواج بلاخ و ناحیه بریلوئن، مدهای ویژه بلور فوتونی و بردارهای موج مساله ویژه مقداری در دو و سه بعد، منشا باند گاف و ساختار باند در بلور های فوتونی یک بعدی و دو بعدی مربعی، بیان شده است. در بخش دوم این فصل به بیان روش بسط موج تخت و تئوری ریاضی مربوط به این قسمت، برای مطالعه بر روی ساختارهای دارای باندگاف فوتونی^[۳۷] و محاسبات عددی طیف عبوری بلورهای فوتونی، به تقصیل بیان گردیده است.

ــــــ . “زبان فارسی را حفظ کنیم، پژوهش مختصر در زبان تلویزیون". نشر دانش. س ۸. ش۲. بهمن ـ اسفند ۱۳۶۶، ص ۱۶ـ۲۳.
داشتن؛ افکنده؛ مواظب بودن؛ …؛ هست به جای است.
ایزدی، پیروز. “تحقق زبانی و کاربردهای آن در زبان فارسی". زبان شناسی. س۱۲. ش۱ـ۲. پیاپی ۲۳ـ۲۴. ۱۳۷۴، ص ۱۴۲ـ۱۴۵.
۱ـ مقدمه ۲ـ مفهوم و ماهیت تحقق‌زبانی ۳ـ حوزه عملکرد تحقق‌زبانی ۴ـ‌کاربرد تحقق زبانی در زبان فارسی.
ــــــ . “نقش‌های نحوی در زبان فارسی: مطالعه‌ای در چهارچوب نظریه نقش‌گرای مارتینه"، در: جشن‌نامه دکتر علی‌اشرف صادقی.به اهتمام امید طبیب‌زاده. تهران: هرمس، ۱۳۸۲، ص ۱۱۷ـ۲۲۷.
۱ـ مقدمه ۲ـ بنیادهای نظریه نقش‌گرا ۳ـ دستور نقش‌گرا ۴ـ نقش‌های نحوی در جملات ساده زبان فارسی ۵ـ نتیجه‌گیری.
اینال صاوی، صائمه. “دستورنویسی در دوره تنظیمات". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۲۳. ش۱ـ۲. پیاپی ۹۳ـ۹۴. بهار ـ تابستان ۱۳۵۵، ص ۲۸۸ـ۲۹۴؛ نیز در: همایی‌نامه، مجموعه مقالات علمی و ادبی تقدیم شده به استاد جلال‌الدین همایی. زیرنظر مهدی محقق. تهران: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۵۵، ص ۳۰۱ـ۳۰۶.
قدیمی‌ترین نسخه دستور زبان فارسی؛ انگیزه مؤلفان دستور زبان فارسی؛ دوره تنظیمات؛ کتاب‌های دستوری که در دوره تنظیمات تألیف شده است.
ایوبیان، عبیدالله: “علامت مذکر و مؤنث در کردی". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. س۱۵. ش۴. زمستان ۱۳۴۲، ص ۴۱۸ـ۴۳۸.
در حالت اضافه؛ در حالت ندا؛ در حالت آواز.
بابک، حسن. “ترجمه و تأثیر آن در زبان و ادب پارسی"، در جلسات سخنرانی و بحث درباره زبان فارسی (تهران، ۵ـ۸ آبان ماه ۱۳۵۰)، سخنرانی‌های دومین جلسات سخنرانی و بحث درباره زبان فارسی. تهران: اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، ۱۳۵۳، ص ۱۶ـ۳۷.
شش نوع از تأثیر ترجمه در زبان فارسی؛ تأثیر ترجمه در ارائه شکل و قالب.
بابک، علی. “جستاری در دستور زبان فارسی"[گروه فعلی]. رشد ادب فارسی. س۲. ش۲. پیاپی ۷. پاییز ۱۳۶۵، ص ۱۸ـ۲۵، ۴۸ـ۵۴.
کارکرد فعل در گروه فعلی؛ گروه فعلی تک‌ریشه‌ای و ترکیبی؛ اقسام فعل از حیث نگه‌داشتن و نگه‌نداشتن بار معنایی؛ معین‌ها در گونه ترکیبی گروه فعلی.
ــــــ . “جستاری در دستور زبان فارسی"[گروه فعلی مجهول]. دانشگاه انقلاب. ش۵۵. ۱۵ تیر ۱۳۶۷، ص ۳۶ـ۳۹.
نقد تعریف کتاب پنج استاد از “گروه فعلی مجهول"؛ جایگاه نحوی مفعول در جمله مجهول؛ ساخت مجهول از گروه فعلی لازم؛ نقد تعریف دکتر خانلری از فعل مجهول.
ــــــ . “ساخت جمله در نثر پژوهشی جمله". مجله علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. س۱. ش۱. تابستان ۱۳۸۱، ص ۵۱ـ۷۷.
تعریف؛ ۱ـ ویژگی ساخت ۲ـ ویژگی معنا ۳ـ ویژگی آواـ ‌ساخت: ۱ـ تشکیل جمله ۲ـ تشکیل جمله مرکب.
ــــــ . “سخنی در شناخت جمله مرکب". گلچرخ. ش۱۳. فروردین ـ اردیبهشت ۱۳۷۵، ص ۴۰ـ۴۳.
۱ـ جمله ۲ـ شبه جمله ۳ـ"بند"یا “فراکرد” ۴ـ جمله مرکب.
ــــــ . “فعل مجهول و جایگاه نحوی آن". رشد آموزش ادب فارسی. س۳. پیاپی ۱۲. زمستان ۱۳۶۶، ص ۱۴ـ۱۵، ۵۳.
این مقاله با عنوانی متفاوت در فصلنامه دانشگاه انقلاب، ش ۵۵ ،چاپ شده است.
ــــــ . “نظام واج‌ها در گویش فارسی زرندی". زبان شناسی. س۱۱. ش۱. پیاپی ۲۱. بهار ـ تابستان ۱۳۷۳، ص ۱۲ـ۳۱.
توصیف صامت‌ها؛ توصیف مصوت‌ها.
باطنی، محمدرضا [م. شیدان]. “استعمال «باید» در فارسی امروز". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۲۰. ش۳ـ۴. پیاپی ۸۳ـ۸۴ . اردیبهشت ۱۳۵۳، ص ۱۲۵ـ۱۳۰.
خصوصیات صوری باید؛ خصوصیات معنایی “باید".
ــــــ . “استعمال «که، دیگه، آخه، ها» در فارسی گفتاری". پژوهشنامه فرهنگستان زبان ایران. دوره ۱. ش۱. بهمن ۱۳۵۴، ص ۴۹ـ۶۵؛ نیز: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۲۳. ش۱ـ۲. پیاپی ۹۳ـ۹۴. بهارـ تابستان ۱۳۵۵، ص ۲۵۷ـ۲۷۱.
استعمال “که"در فارسی گفتاری، کاربرد عاطفی “که"؛ استعمال “دیگر"در فارسی گفتاری؛ استعمال “آخه” در فارسی گفتاری؛ استعمال “ها” در فارسی گفتاری.
ــــــ . “اسم عام و اسم خاص". پژوهشنامه فرهنگستان زبان ایران. دوره ۱. ش۱. بهمن ۱۳۵۴، ص ۲۱ـ۳۳؛ نیز در: محمدرضا باطنی. مسایل زبان شناسی نوین (ده مقاله). تهران: آگاه، ۱۳۵۵، ص ۱۷۵ـ۱۸۹.
گذر از مقوله عام به خاص؛ هم آوایی اسم‌های خاص؛ معنی اسم‌های خاص؛ وجه تسمیه؛ گذر از مقوله خاص به عام؛ انواع اسم عام؛ گذر از مقوله عام به عام.
ــــــ . “اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی". سخن. دوره ۲۳. ش۱۲. آبان ۱۳۵۳، ص ۱۳۵۲ـ۱۳۶۵.
بنیادی و ترکیبی؛ شبکه اصطلاحات سببی؛ اصطلاحات ترکیبی؛ اصطلاحات خویشاوندی ناتنی؛ اصطلاحات دوپهلو؛ اصطلاحات نامشخص؛ تحلیل معنایی.
ــــــ . پیرامون زبان و زبان شناسی (مجموعه‌ مقالات): “پیرامون زبان و زبان شناسی". تهران: آگاه، ۱۳۷۶، ص ۹ـ۴۴؛ نیز: در کنفرانس زبان شناسی نظری و کاربردی ( تهران، ۱۵ـ۱۶ دی ماه ۱۳۶۹). مجموعه مقالات نخستین کنفرانس نظری و کاربردی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، معاونت پژوهشی، ۱۳۷۲، ص ۱ـ۳.*
ویژگی‌های زبان؛ شاخه‌های زبان شناسی؛ زبان شناسی کامپیوتری؛ عصب‌شناسی زبان؛ جامعه‌شناسی زبان؛ جامعه‌شناسی زبان؛ سبک‌شناسی زبان شناختی.
ــــــ . چهار گفتار درباره زبان: “تحلیل معنایی چند واژه محاوره‌ای (که، دیگه، آخه، ها)". تهران: آگاه، ۱۳۷۵، ص ۹۵ـ۱۱۴.
این مقاله با عنوان متفاوتی در مجله دانشکده ادبیات تهران ،ش ۹۳ـ۹۴ ،چاپ شده است.
ــــــ . همان: “جامعه‌شناسی زبان"، ص ۴۷ـ۹۳.
قلمرو کشور و قلمرو زبان ـ زبان‌های ساخت گرایی؛ برنامه‌ریزی زبانی؛ گوناگونی زبانی.
ــــــ . پیرامون زبان و زبان شناسی (مجموعه مقالات): “جمله، واحد ترجمه". تهران: آگاه، ۱۳۶۷، ص ۶۳ـ۷۲.
تعریف جمله، مشکلات ترجمه لفظ به لفظ.
ــــــ . “چند نکته درباره آموزش فارسی به خارجیان مبتدی"، در: همایی‌نامه مجموعه مقالات علمی و ادبی تقدیم شده به استاد جلال‌الدین همایی. زیرنظر مهدی محقق. تهران: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۵۵، ص ۲۲۱ـ۲۲۸.
پدیده تداخل؛ آموزش با زبان فارسی نه خط فارسی؛ آموزش دستور زبان به صورت خلاق و زاینده.
ــــــ . “دستور ساختاری". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران (جشن‌نامه استاد محمد مقدم). س۲۳. ش۴. زمستان ۱۳۵۵، ص ۲۰ـ۴۱.
(این مقاله قسمتی است از کتاب “نگاهی تازه به دستور زبان فارسی"،از همین مؤلف از انتشارات آگاه، ۱۳۷۳)
زبان شناسی هم زمانی و زبان شناسی در زمانی؛ روابط جانشینی و هم‌نشینی؛ تکیه‌روی جنبه عینی و ملموس زبان؛ جنبه‌های مکانیکی نظریه زبان؛ مفاهیم بنیادی در زبان شناسی ساخت گرایی.
ــــــ . “رابطه خط و زبان". آدینه. پیاپی ۷۸ـ۷۹. نوروز ۱۳۷۲، ص ۷۰ـ۷۱؛ نیز در: محمدرضا باطنی. زبان و تفکر (مجموعه مقالات زبان شناسی). تهران: زمان، ۱۳۶۳، ص ۶۵ـ۷۲.
چهار دلیل برای تفوق زبان بر خط؛ نه عیب مهم خط فارسی برای نشان دادن صداهای زبان فارسی.

ــــــ . “زبان به عنوان یک رفتار اجتماعی"، در کنگره تحقیقات ایرانی (تبریز، ۲ـ۵ شهریورماه ۱۳۵۴)، مجموعه سخنرانی‌های ششمین کنگره تحقیقات ایرانی، زیرنظر ناصر بقایی و اکبر بهروز. تبریز: دانشگاه آذرآبادگان، ۲۵۳۵=۱۳۵۵، ج۱، ص ۲۰۹ـ۲۲۲؛ نیز در: محمدرضا باطنی. مسایل زبان شناسی نوین (ده مقاله). تهران: آگاه، ۱۳۵۵، ص ۲۰۱ـ۲۰۷.
پیوند زبان و روابط اجتماعی؛ استفاده از ضمیر شخصی در روابط اجتماعی؛ کاربرد ضمایر شخصی در حالات عاطفی.
ــــــ . “زبان و اجتماع". جامعه سالم. س۱. ش۵. خرداد ۱۳۷۱، ص ۶۰ـ۶۳.
تاریخ پیدایش زبان در زندگی انسان؛ زبان و انعکاس‌دهندگی ویژگی جامعه؛ سه دستگاه زبان؛ زبان فارسی در برابر تهاجم زبان بیگانه؛ ناتوانی واژگان زبان فارسی در برابر مفاهیم علمی.
ــــــ . “زبان و نظریه ارتباط". سخن. دوره ۲۲. ش۱۰. تیر ۱۳۵۲، ص ۱۰۴۱ـ۱۰۵۴؛ ش۱۱ـ۱۲. شهریور ـ مهر ۱۳۵۲، ص ۱۱۵۱ـ۱۱۶۹.

برای تنظیم مدل لاجیت فرض کنید:

حال داریم:
معادله فوق به عنوان تابع توزیع تجمعی لاجستیک^[۶۲] معروف است. همانطور که مشاهده می شود   بین ∞- و ∞+ تغییر می کند ولی   بین صفر و یک باقی می ماند. اما این مدل با بهره گرفتن از OLS قابل برآورد نیست. در صورتی   ها احتمال موفقیت باشند در آن صورت   ها احتمال شکست می باشند. در این صورت نسبت احتمال پیروزی بر شکست برابر خواهد بود:
با لگاریتم گرفتن از طرفین معادله خواهیم داشت:
که در آن   بر حسب   و بر حسب پارامترهای خطی است.
۳-۱۱-۳) مدل پروبیت:
به جای استفاده از تابع توزیع تجمعی لاجستیک می توان ازتابع توزیع نرمال تجمعی^[۶۳] نیز استفاده نمود. این کار با مدل پروببیت صورت می گیرد. مدل مذکور به صورت زیر ارائه می شود:
این تابع، تابع توزیع تجمعی برای متغیرهای تصادفی است که به صورت نرمال توزیع شده اند. کاربرد این مدل بسیار مشابه مدل لاجیت است.

1. 1. انتخاب از بین مدل های لاجیت و پروبیت:

در بسیاری از کاربردها مدل های لاجیت و پروبیت نتایج بسیار مشابهی ارائه خواهند داد و نمودارهای رگرسیون برازش شده آن ها از یکدیگر قابل تشخیص نمی باشند. زیرا تابع چگالی آن ها بسیار مشابه یکدیگر است . استاک و واتسون^[۶۴](۲۰۰۶) استفاده از مدل لاجیت را پیشنهائ می کنند زیرا در محاسبات آن ها بر خلاف مدل پروبیت نیازی به انتگرال گیری نمی باشد و پارامترهای مدل را می توان سریعتر برآورد کرد.

1. 1. معیار نیکویی برازش برای مدل های لاجیت و پروبیت

معیارهای نیکویی برازش در رگرسیون معمولی(OLS)،   یا   تعدیل شده است. اما در بررسی نیکویی برازش مدل های لاجیت و پروبیت نمی توان از معیارهای ذکر شده استفاده نمود زیرا مقایر برازش شده حاصل از مدل های لاجیت و پروبیت هر عددی ممکن است باشد در حالیکه مقادیر واقعی متغیر وابسته، صفر یا یک است. بنابراین استفاده از   یا   تعدیل شده بی معناست. در ادامه به ارائه دو معیار خواهیم پرداخت.
۳-۱۱-۴) درصد پیش بینی صحیح:
کندی^[۶۵](۲۰۰۳) پیشنهاد می کند که معیار نیکویی برازش می تواند به عنوان حاصل جمع درصد پیش بینی صحیح
و درصد پیش بینی صحیح   در نظر گرفته شود. یعنی به صورت جبری داریم:
که در آن ، اگر   باشد،   و در غیر این صورت   است. هر چه عبارت فوق بیشتر باشد، برازش بهتری صورت گرفته است.
۵-۱۱-۳) 
به صورت زیر تعریف می شود:

تبلیغ، عبارت است از: مجموعه‌ای از وسایل که در هر جامعه، ارتباط بین مردم را تامین می کند (سُکری،۱۳۷۰: ­۹۷). امروزه تبلیغ عبارت است از: انتشار حقایق و اخبار و آراء از طریق وسایل تبلیغی به منظور ارائه اطلاعات درست به مردم (همان: ­۹۸).
در سال ۱۶۲۲ میلادی، واتیکان «مجمع مقدس تبلیغ ایمان در کلیسای کاتولیک رم^[۱۴]» را تاسیس کرد. در آن زمان هدف از تبلیغات در کلیسای کاتولیک رم اشاعه ایمان به دنیای جدید^[۱۵] و مخالفت با پروتستانیسم بود. به همین دلیل واژه تبلیغات خاصیت خنثی بودن خود را از دست داد. در استفاده‌های بعدی از این واژه بار معنای تحقیر آمیزی بدان اضافه شد. وقتی عنوان تبلیغات روی پیامی گذارده می شود یعنی آن پیام منفی و نادرست است. لغت‌های که بلافاصله به عنوان هم معنی‌های تبلیغات شناخته شدند عبارت بودند از: دروغ، تحریف، نیرنگ، دستکاری، کنترل ذهن، جنگ افزار روانی، شستوشوی مغزی و اغراق (داهوتی^[۱۶]،۱۹۹۳:­ به نقل از افخمی ۱۳۹۰: ۲۹).
تبلیغ کوششی است تعمدی و حساب شده که به منظور شکل دادن به دریافت دستکاری کردن ادراک و همسو کردن رفتار مخاطبان با نیت موردنظر منبع صوت می گیرد (شعار غفاری،۱۳۷۳: ۳۰).
در تعریف تبلیغات می توان گفت فعالیتی است آگاهانه و هدفمند به منظور دگرگون سازی یا تاثیر در افکار و عقاید، با آگاهی بخشی و تحریک احساسات و عواطف و آماده کردن فرد یا مردم برای پذیرش اندیشه و عقیده‌ای معین، با بهره گرفتن از وسایلی مانند زبان، خط، تصویر، نمایش و جز آنها (ترابی،۱۳۸۱: ­۳۳).

تبلیغ شامل کلیه فعالیت‌هایی است که بوسیله آن پیام‌های دیدنی و شنیدنی با اطلاع مردم رسانیده می شود تا بوسیله نفوذ در آنها، مردم را وادار به خرید کالا و یا خدمات نموده تمایل و علاقه آنها را نسبت به افکار، نظرات، اعتبار و اشخاصی که مورد نظر است جلب می‌نماییم (borden,1964:198، به نقل از اربابی، ۱۳۵۰: ۲۱).
ترانس کوالتر : «تبلیغات را تلاش عمومی برخی از افرد یا گروه ها برای بهره گیری از وسایل ارتباطی در کنترل، تغییر و یا شکل دادن نگرش دیگر گروه ها به طریقی می داند که واکنش آنها در یک موقعیت ویژه به اندزه ای مطلوب که هدف مبلغ است تحت تاثیر قرار بگیرد» (پور کریمی، ۳۱۲:۱۳۸۱).
جان البیگ: «تبلیغات،به کارگیری (ماهرانه) نهادهایی روانشناسانه است که در بردارنده اهدافی است که شنونده از آن آگاه نیست». (باهنر و همایون،۲۹:۱۳۸۸).
لئوناردو دوب: «تبلیغات عبارت است از اقدامات متوالی و منظمی که فرد یا افراد ذینفع از راه تلقین برای نظارت بر وصف های روانی گروه های از افراد و در نتیجه نظارت بر رفتارهای آن ها انجام می دهند» (طاهرنسبی،۱۳۸۱: ۲۱).
برنیز : از اندیشه گران اجتماعی معتقد است :«تبلیغات به ویژه تبلیغات نوین، تلاشی است پیگیر برای ایجاد یا شکل دادن رخدادها به منظور تحت تاثیر قرار دادن روابط عامه مردم با کار فکری گروهی» (دادگران،۱۳۷۴: ۴۹).
لاسول می گوید «تبلیغات چیزی جز مدیریت نگرش‌های جمعی از طریق دستکاری نمادها مهم نیست». صاحب نظر دیگری به نام برنیز معتقد است: «تبلیغات بویژه تبلیغات امروزه تلاشی پیگیر برای ایجاد یا شکل دادن به رخدادها به‌منظور تحت تاثیر قراردادن رابطه عامه‌ی مردم با کارهای گروهی و فکری هست. تعریف اکرمی را کم و بیش می توان جمع‌بندی تعریف‌های دانست که تاکنون عرضه شده‌اند : «تبلیغات تلاشی منظم برای شکل دادن و دستکاری ادراک، همگرا ساختن و هدایت رفتار مخاطب درجهت اهداف از پیش تعیین شده است» (اکرامی۱۳۸۳: ­۷۹). و نیز در همین زمینه آرنسون تبلیغات را تلفیق جمعی نفوذ از طریق دستکاری در نمادها و روانشناسی فردی تعریف می کند (پراتکانیس و آرنسون،۱۳۹۰: ۲۸).
تبلیغات عبارت ‌است از تلاشی سنجیده و نظام‌مند برای شکل‌دادن به ادراک، دستکاری شناخت و هدایت رفتار به منظور دستیابی به پاسخی در جهت پیشبرد هدف مطلوب تبلیغ‌کننده است (جاوت و اودانل،۱۳۹۰: ­۳۳).
تبلیغات تجاری در حال بازسازی مستمر روش و سبک زندگی^[۱۷] مردم و بازتولید فرهنگ است. تبلیغات تجاری عمدتا حول محور بزرگ نمایی و برجسته سازی کاذب می چرخد به نحوی که روند تکاملی تبلیغات تجاری در دنیا حکایت از آن دارد که بسیاری از فعالیت های تبلیغاتی و تجاری بر محور فریب و غلو و گزاف گویی جریان دارد و به مرحله ای پیش رفته که بسیاری از افراد، تبلیغات را همردیف با دروغگویی و فریب افکار عمومی می دانند (سید محسنی،۱۳۷۷: ۸۱).
۲-۲-۱-۲- انواع تبلیغات
همانگونه که تعریف های بسیار متفاوتی از تبلیغات از سوی صاحب نظران ارائه شده است، شاید طبیعی به نظر برسد که انواع تبلیغات نیز از منظرهای گوناگون از جمله نوع، روش، طبقه، اثرگذاری، نوع رسانه، برد جغرافیایی و … بسیار گسترده و متفاوت باشد. در پاره ای موردها اختلاف نظرهای فاحشی نیز در این تقسیم بندی ها به چشم می خورد (کشاورز،۱۳۹۱: ۲۶). تبلیغات را با توجه به شکل و نوع ارسال پیام یا شیوه اجرایی و القایش به تبلیغات مستقیم و تبلیغات غیر مستقیم و از لحاظ موضوعی عمدتا به تبلیغات تجاری و تبلیغات سیاسی تقسیم می‌کنند. مسلما چنین تقسیم‌بندی، بیشتر برای تهسیل فهم نقش و کارکرد تبلیغات است، وگرنه چنین مرزبندی‌ دقیق در تمام مواردِ مربوط به تبلیغات و میدان عمل آن غیرممکن است؛ زیرا از سوی زمینه‌ها و قلمرو آن در امور اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ‌تربیتی، و فرهنگی و هنری و جز آنها می تواند متنوع باشد، و از سوی دیگر برحسب موضوع‌ها و اهداف گوناگون، اتخاذ روش‌ها و شیوه‌های تبلیغی و نقطه نظرهای مختلف، بر تنوع و صُور و حجم تبلیغات و مرزهای آن در موارد متفاوت، بیفزاید.
تبلیغات مستقیم: منظور از تبلیغات مسقیم، ایجاد ارتباط با پیام‌های تبلیغی شفاف و آشکار و غالبا بلاواسطه است. تبلیغات مسقیم که دارای ویژگی بلاواسطه بودن است، از پنهان بودن و پنهان کاری پرهیز می‌ کند.
تبلیغات غیر مستقیم: عمدتا غیر علنی و غیر صریح، پنهان و ناپیدا است؛ اینگونه تبلیغات سودجویانه یغماگرانه و سرقت‌های به اصطلاح شبانه نه تنها سعی در پنهان داشتن و پنهان بودن افکار و عملیات تبلیغاتی دارند، بلکه در مواقع لزوم، با بهره گرفتن از «فرصت‌های پیش آمده» در تسریع و تشدید غارتگری، زیر پوشش و نقاب تبلیغاتی گسترده می‌کوشند (ترابی،۱۳۸۱: ­۳۵-۳۶).
۲-۲-۱-۳- کارکردهای تبلیغات
پاسخ به این پرسش که تبلیغات چه کارکردهایی دارند، از نگاه مکتب کارکردگرایی^[۱۸] چندان مشکل نیست، زیرا بر اساس این دیدگاه، هر آنچه در جامعه وجود دارد، به طور قطع دارای کارکردی است، اگر فاقد کارکرد باشد، قوام و دوام نخواهد یافت و این همه هزینه‌های سنگین تبلیغاتی را شاهد نخواهیم بود. از دیدگاه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کارکرد تبلیغات را به مثبت و منفی تقسیم می‌کنند. برخی از صاحب نظران معتقدند که کالای بدون تبلیغات در حکم کالای تولید نشده است و برخی هم معتقدند تبلیغات نیازهای کاذب بوجود می‌آورد. تبلیغات فشار روانی و زهرآگین و مسموم قرن بیستم است و برخی دیگر از آن به مثابه‌ی جادوی قرن بیستم یاد می‌کنند (اکرامی،۱۳۸۳: ­۱۱۹).
الف) کارکردهای مثبت
طرفداران کارکردهای مثبت تبلیغات معتقدند که تبلیغات به مردم می‌آموزد تا چگونه از محصولات و تکنولوژی‌های جدید بهره گیرند و نیز مخاطبان را از تولید و وجود محصولات جدید مطلع می‌سازد، به احساس زیبایی‌شناسی در مورد طرح‌ها و مدل‌ها کمک می کند، تقاضای جدید پدید می‌آورد، بر رونق کسب و کار می افزاید و در رقابت اقتصادی نیز صاحبان صنایع را وا می‌دارد تا به کیفیت برتر کالا و قیمت کمتر توجه جدی تری داشته باشند (کشاورز،۱۳۹۱: ۲۰)
در مورد کارکردهای اجتماعی تبلیغات نیز برخی از صاحب‌نظران معتقدند که تبلیغات باعث ایجاد ارتباط میان کالا، مشتریان و صاحبان سهام می شود و تصویر مطلوبی از کالا در افکار عمومی باقی می‌گذارد، همین نگرش مثبت، نوعی همگرایی را به دنبال خواهد داشت. از این منظر، تبلیغات علاوه بر افزایش فروش باعث آموزش، فرهنگ‌سازی، توسعه و شکوفایی صنعتی می شود و به نقش بازآفرینی ارزش های اجتماعی و انتقاد و متاثر ساختن افراد در فرایند جامعه پذیری تاکید دارد (فروزفر،۱۳۸۶: ­۱۷۲).
برخی دیگر از صاحب نظران بر کارکرد اطلاع رسانی، نقش ترغیبی و اقناعی تبلیغات تکیه می‌کنند. از نظر آنان تبلیغات علاوه بر رقابت بیشتر تولید کنندگان، بهبود کیفیت کالا و کاهش قیمت کالا، باعث خلاقیت و نوآوری بیشتری در تولیدات بیشتر می شود و ایجاد باور و اعتقاد به نوآوری و آزادی انتخاب را به دنبال دارد. این دسته از صاحب نظران معتقدند که هیچ چیز به جز پول، بدون تبلیغات بفروش نمی رسد (ولز،۱۳۸۳: ­۱۹۰).
برخی دیگر از کارکردهای مثبت تبلیغات را به شرح زیر می توان فهرست کرد:

• • تقویت و ایجاد محبوبیت کالا و محصولات نزد مصرف کننده؛

• • برانگیختن مشتریان برای پاسخ یا واکنش به مصرف یک محصول؛

• • برجسته سازی تفاوت های کالا یا خدمات یا محصولات رقیب؛

• • وفادار کردن مشتری به مصرف یک کالا یا یک رفتار معین؛

• • کمک به فروش کالا یا خدمات، کمک به حفظ سهم بازار و رونق و توسعه اقتصادی؛

• • جلب حمایت افکار عمومی و یا کسب آرای مردم نسبت به محصول یا خدمات؛

• • بهبود کیفیت محصول یا خدمات وکاهش هزینه و قیمت و بهبود روش های تولید؛

• • ایجاد شرایط رقابتی برای محصولات یا خدمات؛

• • اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مخاطب در انتخاب عقلانی کالا و خدمات مشابه در بازار؛

• • محصول تبلیغ نشده در حکم محصول تولید نشده است؛

• • تبلیغات در درازمدت دارایی نامشهود و نام تجاری ایجاد می کند که موجب پذیرش و اقبال عمومی می شود؛

• • از اتلاف وقت برای یافتن کالاهای جدید جلوگیری می کند و اطلاعات مربوط به کالاها را به گونه ای زیبا و لذت بخش به مشتری منتقل می نماید؛

• • رفتار خریدار را در انتخاب کالا از کاری تصادفی و نامنظم به فرآیندی همراه با سنجش و نظم تبدیل می کند (کشاورز، ۱۳۹۱: ۲۰- ۲۱).

ب)کارکردهای منفی
به گفته لایس و دیگران، با رواج تبلیغات تجاری، در رسانه‌ها انتقادهای شدیدی درباره تاثیرات منفی آن مطرح شده است. برای مثال، منتقدان معتقدند که این برنامه‌ها مردم را تشویق می کند که برای اشیا مادی بیش‌ ازحد ارزش قائل شوند. افرادی که شکل کنونی تبلیغات را مورد انتقاد قرار می‌دهند، معتقدند، تبلیغات، نظامی غیر عقلانی دارند. که به احساسات و عواطف اجتماعی ما متوسل می شود و هیچ ارتباطی با کالاهای تبلیغ شده ندارد. تبلیغات به طور معمول، تحصیل چیزها را به شکل خصوصی و رقابتی، به عنوان یک هدف اولیه در زندگی نشان می‌دهند (لایس و دیگران، ۱۹۸۵، به نقل از عبداللهیان و حسنی، ۱۳۸۹: ۱۱۳- ۱۱۴).
تبلیغات برای رسیدن به اهداف خود به هر کاری که لازم باشد، دست می زند. اگر لازم باشد تا جنسیت را به ابتذال بکشد، جنبش حقوق زنان را گمراه کند، بر سر سرطان تجارت کند، که از طریق سیگار، بچه‌ها را بفریبد، توده‌های مردم را بترساند، همه این شگردها و هر شگرد دیگری را که ضروری باشد، بدون تردید به کار می برد. یکی از کارهایی که تبلیغات انجام می دهد، منحرف کردن توجه مردم از مسایل اجتماعی و سیاسی، به مسایل خصوصی و خودشیفتگی است. ارضای شخصی، دغدغه‌ای دائمی می شود و همراه با آن از خود شیفتگی شدت می گیرد و روحیه اجتماعی تضعیف می شود (آسابرگر^[۱۹]،۱۳۸۳: ۷۹-۸۰).
جوامع امروزی، جوامع مصرف هستند. مردم بیش از آن که مصرف واقعی داشته باشند، به مصرف ظاهری روی آورده اند؛ یعنی کالا را می خرند فقط برای این که آن را داشته باشند، نه اینکه به واقع از آن استفاده کنند. تبلیغات میل به خرید و رواج نیازهای کاذب را به وجود می آورد و در واقع تبلیغات، زهرآگین ترین سلاح استثمار است که نبرد فکری و روانی را آغاز کرده. تبلیغات قدرت نقد و ارزیابی انتقادی را از مردم سلب می کند و آنان را به موجوداتی خرفت و احمق تبدیل می گرداند و نه تنها عامل توسعه نیست، بلکه یکی از موانع عمده ی توسعه نیز به شمار می رود (اکرمی، ۱۳۸۳: ۵۴)
پراتکانیس و ترنر کارکرد تبلیغات را بدین صورت تعریف کرده‌اند: «تلاش در جهت کشاندن مخاطب به طرف یک نقطه نظر از پیش تعین شده، توسط تصاویر و شعارهای ساده، که تفکر را از طریق بازی با تعصبات و عواطف دور می‌زند» ( پراتکانیس و ترنر^[۲۰]۱۹۹۶ به نقل از افخمی،۱۳۹۰: ۳۳).
کسانی که به کارکرد منفی تبلیغات توجه دارند، معتقدند: امروزه آگهی ها بیشتر حالت مزاحمت به خود گرفته اند. مردم در خلال برنامه های تلویزیون،رادیو، اینترنت، تلفن همراه و در بسیاری از مواقع و مکان ها که انتظار آن را ندارند، نسبت به آن احساس نیاز نمی‌کنند و یا تمایلی ندارند با آگهی‌های تجاریی رو به رو می شوند که هر روز بر دامنه ی نیازها و خواسته هایشان می افزاید؛ بی آنکه این تبلیغات تجاری سهمی در افزایش قدرت خرید آنان داشته باشند. بسیاری از این تبلیغات نیز با دروغ پردازی، عوام فریبی و کلی گویی نه تنها عدالت و انصاف را رعایت نمی نمایند، بلکه به شعور مخاطبان نیز توهین می‌کنند (جرارد جی، ۱۳۸۶: ۱۹۷)
برخی از کارکردهای منفی تبلیغات به شرح زیر فهرست شده اند؛

عملکرد همکاری مشتری

وابسته

ترتیبی

لیکرت

منبع: پژوهش حاضر
۳-۵-۹- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق
۳-۵-۹-۱- ارتباطات مبتنی بر همکاری
منظور از ارتباطات مبتنی بر همکاری این است که یک شرکت تا چه حدی می‌تواند روابط بلندمدت و باکیفیت با مشتریان ایجاد کند. جوشی (۲۰۰۹)، موهر و همکاران (۱۹۹۶) برای تعیین ارتباطات مبتنی بر همکاری شرکت‌ها از ۴ جنبه فراوانی، بازخورد متقابل، تشریفات و عقلانیت استفاده کرده‌اند. در اکثر مطالعات انجام‌شده درباره مدیریت بازاریابی، این چهار بعد به‌عنوان شاخص‌های اصلی سنجش ارتباطات مبتنی بر همکاری در نظر گرفته می‌شوند.

۳-۵-۹-۲- قابلیت پیوند با بازار
منظور از قابلیت پیوند با بازار این است که یک سازمان تا چه حدی می‌تواند روابط بادوام با مشتریان، تأمین‌کنندگان و اعضای کانال ایجاد و حفظ کند. برای سنجش قابلیت پیوند با بازار از ۵ آیتم (قابلیت‌های مرتبط با مشتری، قابلیت‌های ایجاد رابطه مداوم باعرضه کنندگان، توانایی برای حفظ مشتریان، قابلیت‌های پیوند کانال) استفاده شده است.
۳-۵-۹-۳- قابلیت بازاریابی
قابلیت بازاریابی نیز بدین گونه تعریف می‌شود؛ به‌عنوان دامنه‌ای که سازمان، دانش مربوط به مشتریان و رقبای خود و آگاهی در تقسیم‌بندی و مورد هدف قرار دادن بازارها، را در هماهنگی فعالیت‌های مرتبط با بازاریابی، و در طراحی برنامه‌های تبلیغاتی و قیمت‌گذاری مؤثر بهبود می‌بخشد (سانگ و همکاران، ۲۰۰۷، ۲۰۰۸؛ سریواستاوا و همکاران، ۲۰۰۱). همین‌طور، این قابلیت‌ها بر مبنای دانش بازار می‌باشند (دای، ۱۹۹۴؛ مورای و همکاران، ۲۰۱۱).
برای سنجش قابلیت بازاریابی از ۶ آیتم پرسشنامه (دانش رقبا، اثربخشی برنامه‌های تبلیغاتی، یکپارچگی فعالیت‌های بازاریابی، مهارت تقسیم‌بندی و هدف قرار دادن بازارها، اثربخشی برنامه‌های قیمت‌گذاری، دانش مشتریان) سانگ و همکاران (۲۰۰۷)، استفاده می‌شود.
۳-۵-۹-۴- عملکرد متمرکز بر مشتری
عملکرد متمرکز بر مشتری به سطح رضایت مشتری و وفاداری ارائه‌شده از طریق محصولات و خدمات باکیفیت اشاره دارد (مورمن و راست، ۱۹۹۹).
برای سنجش عملکرد متمرکز بر مشتری ۳ آیتم پرسشنامه (رضایت مشتریان، حفظ مشتریان، کیفیت تولیدات و خدمات) مورمان و راست (۱۹۹۹)، به کار گرفته می‌شود.
۳-۵-۹-۵- عملکرد همکاری مشتری
عملکرد همکاری مشتری، اشاره به سطح اقدامات هماهنگ و مکمل بین مشتری و شرکت در تلاش آن‌ها برای به تحقق اهداف متقابل دارد (مورگان و هانت، ۱۹۹۴؛ پالماتیر و همکاران، ۲۰۰۶).
برای سنجش عملکرد همکاری مشتری از ۴ آیتم پرسشنامه موهر و همکاران (۱۹۹۶)، مورگان و هانت (۱۹۹۴) استفاده شده است.
۳-۵-۹-۶- عملکرد مالی
عملکرد مالی، به میزان توانایی شرکت برای رشد سود و فروش تعریف می‌شود (مورمان و راست، ۱۹۹۹؛ پالماتیر و همکاران، ۲۰۰۶). برای سنجش عملکرد مالی از ۴ آیتم پرسشنامه مورمان و راست (۱۹۹۹)، استفاده می‌شود.
۳-۶- خلاصه و جمع‌بندی فصل سوم
در این فصل روش تحقیق با تفصیل بیشتری نسبت به فصل اول ارائه شد. در این راستا، ابتدا اهداف، سؤالات و فرضیات پژوهش مجدداً بیان شد. سپس در بخش روش‌شناسی پژوهش، نوع روش تحقیق بیان گردید، جامعه و نمونه آماری با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار گرفت و تصویر شفاف‌تری از نمونه موردنظر حاصل شد، ابزار و شیوه گردآوری اطلاعات بار دیگر معرفی شده و روایی و پایایی پرسشنامه نیز به ترتیب با بهره گرفتن از شیوه‌های روایی محتوایی و آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفتند. در ادامه به بیان مختصری از روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها پرداخته شد، مدل تحقیق نیز که برگرفته از مدل ین چون چن (۲۰۱۳) بود، ترسیم شد. در انتها نیز متغیرهای پژوهش، نوع آن‌ها و مقیاس سنجش هر یک معرفی گردید.
فصل چهارم:
تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
۴-۱- مقدمه
داده‌های پرسشنامه‌های جمع‌ آوری‌شده اساس تجزیه‌وتحلیل این فصل را تشکیل می‌دهند. این داده‌ها در ۴ بخش: مشخصات عمومی پاسخ‌دهندگان، تحلیل‌های تک متغیره، دومتغیره و چند متغیره مورد بررسی قرار می‌گیرند. در بخش مشخصات عمومی پاسخ‌دهندگان، متغیرهای جمعیت شناختی پژوهش شامل: جنسیت، وضعیت تأهل، سن، سطح تحصیلات، پست سازمانی، نوع فعالیت، نوع شرکت، صادرات و سابقه‌ی فعالیت سازمان واحدهای صنعتی بزرگ و متوسط استان زنجان ارائه می‌گردد. در بخش تحلیل‌های تک متغیره شاخص‌های توصیفی متغیرها و آزمون t تک نمونه‌ای جهت بررسی وضعیت متغیرها ارائه می‌شود. در بخش تحلیل‌های دومتغیره، همبستگی بین متغیرهایی که در فرضیه‌های پژوهش آمده است، بررسی می‌شود و در بخش تحلیل‌های چند متغیره مدل یابی معادلات ساختاری ارائه می‌گردد که شامل تحلیل عاملی و بررسی مدل ساختاری می‌باشد. تحلیل عاملی شامل تحلیل عاملی تأییدی بوده و در بخش مدل ساختاری، روابط متغیرهای پنهان با یکدیگر جهت آزمون فرضیات تحقیق بررسی می‌شوند. در پایان نیز تحلیل مقایسه‌ای با بهره گرفتن از آزمون کروسکال- والیس و آزمون من- ویتنی و ویلکاکسون و مقایسه‌ی مدل و فرضیه‌ها در شرکت‌های تجاری و تولیدی انجام ‌شد.
۴-۲- مشخصات عمومی پاسخ‌دهندگان
جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران (مدیرعامل یا مدیر بازاریابی یا مدیر بازرگانی یا مدیر فروش یا مدیر بخش یا معاونت) واحدهای صنعتی متوسط و بزرگ استان زنجان تشکیل می‌دهد. در این بخش، از جنبه‌های مختلف به توصیف ویژگی‌های جمعیت شناختی پاسخ‌دهندگانی می‌پردازیم که به‌عنوان کارکنان ارشد یا مدیران واحدهای صنعتی مشغول فعالیت بوده‌اند.
۴-۲-۱- جنسیت
در جدول ۴-۱ اطلاعات مربوط به جنسیت پاسخ‌دهندگان ارائه‌شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، ۹/۲۶ درصد پاسخ‌دهندگان زن و ۱/۷۳ درصد از آن‌ها مرد هستند.
جدول (۴-۱): جنسیت پاسخ‌دهندگان

جنسیت

فراوانی

درصد فراوانی

درصد فراوانی تجمعی

زن