از عوارض مصرف داروی ضد صرع اتوسوکسیماید در کل دوران بارداری و زایمان می­توان به خونریزی خود به خودی بعد از تولد نوزاد، شکاف لب و کام و مونگلوید اشاره کرد (Koup et al., 1978).
آپوپتوز ناشی از داروهای ضد صرع در مغز نابالغ به احتمال زیاد کاندیدی برای نقص­های رفتاری است (Kim et al., 2007).

در طول دوره رشد و نمو، سیناپتوژنز برای تشکیل مدارهای پایه^[۴۶] در سیستم عصبی حیاتی است. یکی از فرایندهای مهم در دوره رشد و نمو مهاجرت انواع سلول به سمت مقصد نهایی خود است. نورون­ها پس از مستقر شدن در جایگاه اصلی خود بایستی با هم ارتباط ایجاد کنند اگرچه نورون­ها قادر به تشکیل سیناپس جدید در سراسر زندگی هستند (Rodier, 1995). هرگونه تداخل با مهاجرت سلول اثرات زیانباری بر مغز در حال رشد و نمو دارد (Rodier, 1994). Bayer و همکاران در سال ۱۹۹۳ فرایندهای تکوین مغز را به دو مرحله اصلی تقسیم می­ کنند: مرحله اول که درگیر در تکثیر سلولی و مهاجرت است عمدتا در انسان بین دومین و پنجمین ماه حاملگی و در جنین جوندگان بین روزهای ۱۲ تا ۱۸ جنینی اتفاق می افتد و مرحله دوم که طولانی مدت است و منجر به سازمان دهی morpho- functional و سیناپتوژنیز می­ شود در انسان مطابق با سه ماهه سوم حاملگی و بخصوص اوج این مرحله در اطراف زمان تولد است و در جوندگان عمدتا بعد از تولد و بین روزهای ۷ تا ۱۰ است و در هفته سوم این دوره به پایان می­رسد .(Eliner et al., 2002)
اغلب داروهای ضد صرع در غلظت­های پلاسمایی که برای کنترل تشنج لازم هستند باعث مرگ نورونی آپوپتوتیک در مغز در حال رشد و نمو می­شوند. به نظر می­رسد مرگ نورونی گسترده و وابسته به غلظت درمغز نوزاد موش صحرایی در محدوده Medial septum، هسته­های accumbun و هسته­های تالامیک، هیپوتالامیک، سابیکولوم، گلوبوس پالیدوس، پریفرم، انتورینال کورتکس، آمیگدال، فرونتوپریتال، سینگولیت باشدBath and Scharfman., 2013) ). تجویز ۳۵ میلی­گرم بر کیلوگرم فنی­توئین در روزهای ۵ تا ۱۴بعد از تولد عدم بلوغ ساختاری اسپاین­های دندریت نابالغ سلول­های پورکنژ و افزایش شمارسلول­های گرانول نابالغ در ژیروس دندانی را باعث می­ شود (Ogura et al., 2002). قرار گرفتن مزمن نورون­های نخاعی در معرض فنوباربیتال در محیط کشت باعث کاهش طول و تعداد شاخه­ های دندریت می­ شود (Bergey et al., 1981; Serrano et al., 1988). تجویز ۳۰–۶۰ میلی­گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال و ۱ میلی­گرم بر کیلوگرم MK₈₀₁ در روزهای ۶ تا ۱۰ بعد از تولد به صورت قابل توجه تعداد نورون­های تازه شکل گرفته در ژیروس دندانی را کاهش می­دهد. این حیوانات در بلوغ با اختلال دریادگیری و حافظه با کمک ماز آبی رو به رو بودند. این امر نشان می­دهد که مهار رسپتورهای تحریکی NMDA و همچنین افزایش فعال­سازی رسپتورهای GABA_A افزایش اختلال در تکثیر سلولی، مهار نوروژنز در مغز نابالغ رت را باعث می­ شود (Stefovska et al., 2008).
قرار گرفتن جنین در معرض داروهای ضد صرع که بازیگر اصلی ایشان GABA است می ­تواند اشکالات ساختاری کورتکس و هیپوکمپ را القاء کند (Manent et al., 2007).
۲-۲- هدف
در این مطالعه با توجه به تأثیر پذیری قابل توجه مغز در حال تکوین، تأثیرات درازمدت دریافت مزمن غلظت اپتیمم اتوسوکسیماید (۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم در روز) بر آستانه تشنج و عملکردهای شناختی در دوره بلوغ مورد مطالعه قرار می­گیرد.
.
فصل سوم

1. 1. مواد و روش­ها

۴-۱- مقدمه
تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای بررسی صحت‌وسقم فرضیه در هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است و امروزه در بیشتر تحقیقاتی که مبتنی بر اطلاعات جمع‌ آوری‌شده از موضوع موردپژوهش است تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های پژوهش محسوب می‌شود. داده‌های خام با بهره گرفتن از نرم‌افزارهای آماری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده‌ کنندگان قرار می‌گیرد. همان‌طور که در فصل سوم بیان گردید برای جمع‌ آوری اطلاعات موردنیاز این تحقیق، از ابزار پرسش‌نامه استفاده‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌ آوری‌شده از هر دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردیده است.

جهت توصیف متغیرهای تحقیق در قالب جدول و نمودار از آمار توصیفی و همچنین توصیف کلی از وضعیت پاسخگویی پاسخ‌دهندگان به سؤالات پرسش‌نامه با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS آورده شده است. در قسمت آمار استنباطی نیز، برای تحلیل داده‌ها جهت قضاوت در مورد فرضیات پژوهش از نرم‌افزار SmartPlS استفاده‌شده است.
۴-۲- آمار توصیفی
به‌منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه‌ای که در پژوهش موردمطالعه قرارگرفته است و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های آماری، لازم است این داده‌ها توصیف شوند. همچنین توصیف آماری داده‌ها، گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن‌ها و پایه‌ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می‌رود.
همان‌طور که در فصل قبل بیان شد، تحقیق حاضر یک پرسشنامه دارد که به ‌اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش شامل تمرکز، رفتار شهروندی سازمان، رفتار منحرفانه در محیط کار و عدالت سازمانی می‌پردازد. همچنین تعدادی سؤال جمعیت شناختی نیز در ابتدای پرسشنامه آورده شده است. با توجه به داده‌های حاصل از قسمت ویژگی‌های جمعیت شناختی این پرسشنامه، اطلاعات زیر به‌صورت خلاصه در مورد مشخصات نمونه آماری موردنظر ارائه‌شده است.
جدول ۴-۱: جنسیت

نمودار ۴-۱: فراوانی پاسخگویان به تفکیک جنسیت
۱) مرد ۲) زن
جدول ۴-۲: رده سنی

• • • • • 1. 1. سهامداران

           

           

       

       

   

   

پروفسور اندی نیلی^[۹۳] و کریس آدامز^[۹۴] در مقالۀ خود^[۹۵] بیان می کنند که یکی از بزرگترین اشتباهات در ارزیابی عملکرد آن است که شاخص ها از روی استراتژی مشخص شوند. به عقیده آنان مشخص کردن شاخص ها از روی استراتژی، عدم درک بنیادی هدف از ارزیابی و نقش استراتژی است. شاخص های عملکرد به این دلیل طراحی می شوند که به افراد کمک کنند تا تشخیص دهند که آیا در مسیری که می خواهند حرکت می کنند یا خیر. هم به دیگران کمک می کنند که آیا می توانند به مقصدی که در نظر گرفته اند برسند یا اخیر. شاخص های استراتژیک، هدف نیستند. بلکه راهی هستند که می بایست در پیش گرفت تا به هدف مورد نظر رسید.
در مطالعه ای که توسط مینتزبرگ^[۹۶]، آسنف^[۹۷] و اندروز^[۹۸] در دهه ۱۹۷۰ انجام شد، استراتژی می بایست اهداف سازمان و طرح اجرایی برای رسیدن به این اهداف را در بر گیرد. با این حال امروزه، تعداد زیادی از سازمان ها استراتژی هایی دارند که شامل لیست فعالیت های توسعه ای و اولویت های مدیریتی است. مانند بالا بردن سهم بازار در آسیا، بالا بردن بازده محصولات و … این موارد هدف نهایی نیستند. این موارد در حین ا جرا سازمان را قادر خواهد ساخت تا به سهام داران- سرمایه گذاران، مشتریان و واسطه ها، کارکنان، تأمین کنندگان، قانون گذاران و انجمن ها- بهتر ارزش منتقل کنند. در نتیجه اولین دیدگا در عملکرد، دیدگاه سهامداران است.

در بسیاری از سازمان ها، سرمایه گذاران از مهم ترین سهامدارانند و این همان چیزی است که در کارت امتیازی متوازن تحت عنوان دیدگاه سهامداران دیده می­ شود. طی دهه­های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ گروه دیگری از سهامداران، یعنی مشتریان شناسایی شدند. در بسیاری از شرکتهای تولیدی به دلیل برون سپاری بسیاری از فرآیندهای غیر هسته ای، شرکت ها به تأمین کنندگان خود وابسته اند و عدم عملکرد صحیح آنها، غیرقابل قبول است. در تجارت الکترونیکی، واسطه ها که از یک طرف مشتری و از نگاهی دیگر تأمین کننده هستند، در فرآیندهای فروش یا لجستیک کالا بسیار درگیرند. در شرکت های اینترنتی یکی دیگر از سهامداران، «کامل کنندگان» هستند. آنها شرکایی هستند که به شراکت متحد خود محصول یا خدمتی برای بالا بردن ارزش محصول شرکت متحد، ارائه می کنند. این عمل اغلب با مارک تجاری یا تولید محصول تکمیلی اتفاق می افتد. اگر نیازهای این گروه از سهامداران برآورده نشود، آنها اتحاد خود را در جای دیگر تشکیل می دهند. از جمله دیگر سهامداران، قانون گذاران و انجمنها هستند که تصمیمات آنها بر روی نحوه عملکرد شرکت های خصوصی نیز تأثیرگذار است.
یکی دیگر از سهامداران، گروه هایی مانند گروه های حفظ محیط زیست هستند. آنها با بهره گرفتن از ارتباطات اینترنتی، بازاریابی می کنند. برای مثال گروه «صلح سبز و دوستان زمین»^[۹۹] توانست شرکت شل^[۱۰۰] را از غرق کردن سکوی نفتی برنت در اقیانوس اطلس منع کند.
استراتژی ها
قابلیت ها
فرآیندها
رضایت سهامداران
تحویل رضایت بخش
تقاضای سهامدار
توسعه راه حل ها
مسیر استراتژی
۹شکل ۲-۹: ارتباط دیدگاه ها

• • 1. 1. سیستم اندازه ­گیری عملکرد پرسش نامه عملکرد ^[۱۰۱]

     

     

رقابت نام های تجاری، بهبود مدیریت بر روابط، ارائه خدمات گسترده و متنوع، تمرکز بر هزینه ورشد درآمد، کاهش هزینه های معاملاتی و تدارکاتی، وجود رابطه نزدیک و تنگاتنگ بین بانکی، کاهش آلودگی محیط زیست از دیگر مزایای بانکداری الکترونیکی است. بانکداری الکترونیکی موجی است که علاوه بر آنکه برای مشتریان، آسایش صرفه جویی را به دنبال دارد، برای مسئولین با چالش های جدیدی در امر هدایت و کنترل نظام‌های مالی و همچنین طراحی و اجرای سیاست های نوین اقتصادی همراه می باشد. امنیت، عدم دسترسی در صورت نقص شبکه‌های الکترونیکی و به ویژه هزینه‌ی نگهداری و به روز رسانی بانک‌های اطلاعاتی از جمله این مسائل می باشد. همچنین مزایای بانکداری الکترونیکی را می توان از دیدگاه زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مورد بررسی قرار داد. در کوتاه مدت (کمتر از یک سال)رقابت یکسان، نگهداری و جذب مشتری، در میان مدت)کمتر از ۱۸ ماه) یکپارچه سازی کانال های مختلف، مدیریت اطلاعات، گستردگی طیف مشتریان، هدایت مشتریان به سوی کانال های مناسب با ویژگی های مطلوب و کاهش هزینه ها را می توان از جمله مزایای بانکداری الکترونیک برشمرد. در بلند مدت نیز می توان ارائه خدمات به مشتریان بازار هدف و ایجاد درآمد را از بانکداری الکترونیک انتظار به عنوان مثال، درآمریکا یک معامله عادی مشتری از طریق روش های سنتی بانکداری ۱ دلار و از طریق تلفن ۶/ دلار هزینه هزینه دارد؛ در حالی که بصورت آن لاین حدود ۰/۰۹ دلار هزینه در بر دارد. همچنین با بهره گرفتن از نظام های بانکداری الکترونیکی، هزینه انجام معاملات برای هر مشتری تا ۵ دلار کاهش می­یابد[۲۳]. امروز بانک‌ها با بهره گرفتن از بانکداری الکترونیک می توانند اطلاعات مرتبطی را با توجه به نیازهای مشتریان به آن‌ها ارائه دهند و از یک سو باعث افزایش وفاداری وکاهش هزینه های بانک و مشتریان شده و ازسوی دیگر می توانند فرصت های جدیدی به منظور ارائه کالا و خدمات مناسب به مشتریان ایجاد نمایند[۲۴]. از جمله مهمترین خدمات بانکداری الکترونیک که امروزه سطح جهان ارائه می‌شود می‌توان به اطلاع رسانی در مورد حساب های مشتریان، انتقال وجوه بین حساب ها، خرید و فروش سهام، خرید و فروش ارز، انجام خدمات اعتبارات اسنادی و ایجاد مسیر ایمن برای ارتباط بین بانک و مشتریان اشاره نمود[۲۵].

۵٫۱٫۲٫ تاریخچه بانکداری الکترونیکی
تحولات شگرف در نظام بانک­داری را به چهار دوره می توان تقسیم کرد. هر دوره از تکامل برای مدیران نظام بانکی، این امکان را فراهم نموده است که اوقات تلف شده را در محیط رقابتی به حداقل رسانده و در گستره بالاتری به ارائه خدمت پرداخته و سرعت، کیفیت، دقت و تنوع خدمات خود را افزایش دهند.

• • دوره اول؛ اتوماسیون پشت باجه: فن آوری اتوماسیون پشت باجه در دهه ۱۹۶۰ رواج داشت و این امکان را فراهم نمود تا دفاتر و کارت ها از شعب حذف و گردش روزانه حساب ها در پایان هر روز، به رایانه های مرکزی برای به روز شدن ارسال گردد. این دوره، نقطه آغازین کاربرد رایانه در نظام بانکی بوده و کاربرد اصلی آن محدود به ثبت دفاتر و تبدیل اسناد کاغذی به فایل های رایانه‌ای بود[۲۶].

• • دوره دوم: اتوماسیون جلوی باجه: این دوره از اواخر دهه ۱۹۷۰ و زمانی آغاز شد که کارمند شعبه بصورت پیوسته به حساب های جاری دسترسی داشته و امکان انتقال پیوسته اطلاعات از طریق بکارگیری خطوط مخابراتی و رایانه های بزرگ مرکزی میسر و ممکن گردید. در این دوره بانک‌ها از شبکه های مخابراتی موجود که در اختیار و انحصار شرکت های دولتی بود استفاده می کردند.

• • دوره سوم: متصل کردن مشتریان به حساب ها: در این دوره که از اواسط دهه ۸۰ آغاز شد امکان دسترسی مشتریان به حساب های شان فراهم گردید. یعنی مشتری از طریق تلفن یا مراجعه به دستگاه خودپرداز (و استفاده از کارت هوشمند یا کارت مغناطیسی یا کامپیوتر شخصی به حسابش دسترسی پیدا می‌کرد و ضمن انجام عملیات دریافت و پرداخت، نقل و انتقال وجوه به صورت الکترونیک انجام می داد. مهمترین ویژگی دوره سوم که آنرا از دوره های قبل متمایز می نمود، توسعه سامانه های ارتباطی مشتریان با حساب های شان بود.

• • دوره چهارم: یکپارچه سازی سامانه ها و مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکی؛ آخرین دوره تحول در نظام بانکی زمانی آغاز شد که انجام تمام عملیات بانکی بطور الکترونیکی دنبال شد. در این دوره هم بانک و هم مشتریان می توانند بطور دقیق و منظم اطلاعات مورد نیازشان را کسب کنند؛ چرا که اساس سامانه های جدید بانکی، مشتری مداری بوده است نه حساب مداری. در این دوره صرفه جویی واقعی در نیروی انسانی بوجود آمد و پول کاملاً حالت الکترونیکی و غیرقابل لمس پیدا می نماید و ابزار تعامل دو طرف یعنی مشتری و بانک، خدمات الکترونیکی می باشد[۲۶].

۶٫۱٫۲٫ بانکداری الکترونیکی در ایران
با درنظرداشتن پیشرفت های سریع فن آوری اطلاعات و ارتباطات و بکارگیری آن در نظام بانکداری، جمهوری اسلامی ایران نیز از دهه های۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ شمسی تلاش های زیادی را در جهت استفاده از سامانه های رایانه‌ای در بانک‌ها انجام داد. با وجود موانع و مشکلاتی که در راه گسترش بانکداری الکترونیکی وجوه در ایران وجود داشت، اقدامات قابل توجهی در این زمینه انجام شده است. همچنین نتایج پژوهشات نشان می دهد دستگاه‌های خودپرداز در ایران از سوی مردم به عنوان نماد بانکداری الکترونیک شناخته می شوند، چرا که شروع بانکداری الکترونیک در کشور با نصب و راه اندازی دستگاه‌های خودپرداز همراه بود. تا قبل از سال ۱۳۶۹ اقدام جدی جهت استفاده از کارت های بانکی در کشور صورت نگرفت تا آنکه درسال ۱۳۷۰ بانک تجارت توانست اولین کارت بانکی را صادر نماید که به طرح چک کارت بانک تجارت معروف شد. پیرو این اقدام بانک تجارت، بانک سپه نیز در سال ۱۳۷۱ با نصب هفت دستگاه ماشین خودپرداز کارت بانکی صادر کرد. امروزه تقریبا کلیه بانک‌ها از این سیستم ها در ارائه خدمات به مشتریان به صورت شبانه روزی استفاده می کنند. همچنین استفاده از دور­نگار^[۱۱]جهت انتقال اسناد مالی و تسریع در ارائه خدمات به مشتریان در زمینه های وصول چک، نقل و انتقالات مالی مشتریان و نیز ارتباط بین شعب، مورد بهره برداری قرار گرفته است. شبکه های WAN^[12] و LAN^[13] نیز توانسته‌اند در ارتباط درون شعب و نیز بین شعب و بخشهای مختلف بانک موثر واقع شده و ارتباطات را کاراتر و سریعتر برقرار نمایند. ارائه خدمات به مشتریان از طریق تلفن و یا دریافت صورت حساب از طریق نمابر و اینترنت نیز به تدریج در بانک‌های ایران رایج گردیده است .بطور کلی اقدامات انجام شده در زمینه بانکداری الکترونیکی در ایران شامل کارتهای بانکی، سویفت^[۱۴] (SWIFT)، شتاب (شبکه تبادل اطلاعات بانکی)، مهتاب (مرکز هماهنگی تبادل اطلاعات بین بانکی) و VSAT (خط ارتباطی ماهواره­ای بانکداری الکترونیکی در ایران) می باشد[۲۷]. لازم به ذکر است، نخستین خودپرداز در ایران درسال ۸۳ودر شهرستان گرمسارنصب شد، و بااسکناس­های دویست تومانی کار می­کردند. هم اکنون بالغ بر ۲۰ دستگاه عضو شبکه شتاب فعال می باشد.
۷٫۱٫۲٫ سطوح بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیکی را میتوان بر اساس دامنه و فضای اصلی انتقال الکترونیکی وجوه و فناوری اطلاعات و ارتباط به دو سطح تقسیم کرده و مورد بررسی قرار داد:
بانکداری الکترونیکی مصرف کننده در سطح مشتری: منظور از بانکداری الکترونیکی مصرف کننده آن بخش از بانکداری الکترونیکی است که توسط اشخاص و مشتریان حقیقی بانک مورد استفاده قرار گرفته و مصرف کنندگان نهایی با آن سروکار دارند. این بخش از بانکداری الکترونیکی از قسمتهای مختلفی تشکیل می شود که ذیلاً مورد اشاره قرار گرفته اند.
بانکداری الکترونیکی بین بانکی: انتقال الکترونیکی وجوه بین بانک‌ها در کشورهای مختلف به شیوه‌های گوناگون انجام می‌شود. یک شیوه جهانی انتقال الکترونیکی وجوه، استفاده از شبکه سوئیفت است. بانک‌های عضو در این شبکه بانک به راحتی می‌توانند به انتقال الکترونیکی وجوه بین خود بدون محدودیت مرز و در سطح بین المللی اقدام نماید. سوئیفت به طور معمول برای نقل و انتقال بین المللی پول بین بانک‌ها مورد استفاده قرار می­گیرد. علاوه بر سوئیفت، کشورهای پیشرفته برای انتقال الکترونیکی وجوه بین بانک‌های خود از سیستم­های داخلی نیز استفاده می­ کنند[۲۸]. در ایران نیز اطلاعات بانکی در سطح بین الملل و خارج از کشور از طریق شبکه بین المللی سوئیفت انجام می‌شود، اما در داخل کشور تبادل اطلاعات از طریق “شبکه تبادل اطلاعات بانکی” (شتاب) و مرکز هماهنگی تبادل اطلاعات بین بانکی (مهتاب) صورت می‌گیرد.
خدمات بانکداری الکترونیکی به دو روش قابل ارائه می باشد:
بانکداری دوگانه^[۱۵]: ترکیبی از کانالهای تحویل الکترونیکی و بانکداری سنتی است. بانک­هایی که فعالیت بانکداری مرسوم را که در آن خدمات بانکی با مراجعه مستقیم مشتریان و در محلی مانند اداره انجام می­ شود، همراه با ارائه خدمات بانکداری اینترنتی.
بانک‌های مجازی: بانکی است که صرفا تولیدات و خدمات خود را از طریق کانالهای توزیع الکترونیکی بدون وجود شعبه انجام می‌دهند. این گونه بانک‌ها به دلیل صرفه جویی هایی که از هزینه های غیرمستقیم بهره‌مند می‌شوند معمولا سودی بالاتر از حد متوسط ملی آن کشور پرداخت می‌کنند و صرفا دراینترنت موجود می‌باشند[۲۸].
۸٫۱٫۲٫ سرویس­های بانک الکترونیک
بانکداری الکترونیک شامل سیستم‌هایی است که مشتریان مؤسسات مالی را قادر می‌سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویسهای بانکی استفاده کنند:
اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری الکترونیک ی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکه های عمومی یا خصوصی معرفی می‌کند.
ارتباطات: این سطح از بانکداری الکترونیک، امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم می‌آورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک مانند شیوه سنتی است و بنابراین، برای جلوگیری و آگاه ساختن مدیریت بانک از هرگونه تلاش غیرمجاز برای دسترسی به شبکه ارتباطی بانک و سیستمهای رایانه­ای به کنترلهای مناسبی نیاز است.
تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی بر آن حاکم باشد. در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد[۲۹].
۹٫۱٫۲٫ انواع بانکداری الکترونیک
بطور کلی بانکداری الکترونیک را به انواع ذیل تقسیم نمود:
بانکداری خانگی : مشتریان بانک‌ها از طریق رایانه های شخصی و با بهره گرفتن از مودم و همچنین یک خط تلفن می­توانند به اطلاعات رایانه مرکزی بانک‌ها در اینترنت و یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آنگاه عملیات بانکی خود را انجام دهند. به عبارت دیگر بانکداری خانگی عبارت است از انجام تقریباً کلیه عملیات بانکی از طریق رایانه های شخصی موجود در منازل و با بهره گرفتن از خطوط مخابراتی.
بانکداری از راه دور^[۱۶]: شتاب در رشد بانکداری از راه دور، از سالهای ۱۹۸۰ به بعد با بهره گرفتن از تلفن­های همراه در دنیا آغاز شد. این رشد در حقیقت با گسترش شبکه های بی‌سیم و تلفن­های همراه، و قابلیت وصل شدن تلفن­های همراه به اینترنت موجب گردید تا مشتری ان بانک‌ها از هر نقطه‌ای امکان دسترسی به حسابهای خود در بانک را داشته باشند و بتوانند عملیات بانکی خود را انجام دهند و پدیده جدیدی بنام بانکداری از راه دور را بوجود آورند.
بانکداری از طریق تلویزیون کابلی : در شیوه ی بانکداری از طریق تلویزیون کابلی، با بهره گرفتن از یک سیستم کنترل از راه دور و انتخاب کانال تلویزیونی مربوط به بانک، مشتریان می‌توانند بسیاری از عملیات بانکی را که از طریق تلفن عادی انجام می‌شود پیگیری و به انجام برسانند.
ماشین های نقطه فروش^[۱۷]: ماشین های نقطه فروش به معنی انتقال الکترونیکی وجوه در نقطه فروش می باشند که طبق آن مشتری در هر نقطه ای از زمان و مکان که کالا یا خدمات را می خواهد، با بهره گرفتن از اشکال مختلف تعیین هویت ایمن و حلقه اتصال الکترونیکی مطمئن وجه را از حساب خود در بانک یا مؤسسه مالی به فروشنده منتقل می کند. این ابزار در دهه هفتاد میلادی در امریکا مرسوم شد و نرخ رشد آن از خودپردازهاکمتر بوده است. وضعیت استقرار و بهره گیری ازدستگاه های نقطه فروش در یازده کشور پیشرو در زمینه بانکداری نشان می دهد که بطور میانگین به ازای تقریبا هر ۶۰ نفر یک دستکاه POS اختصاص داده شده است.
بانکداری اینترنتی: استفاده از اینترنت به عنوان کانال ارتباطی راه دور برای ارائه خدمات بانکداری، بانکداری اینترنتی نامیده می شود. این خدمات شامل یکسری خدمات قدیمی از قبیل افتتاح حساب، انتقال پول و یکسری خدمات جدید همانند ارائه صورت حساب های الکترونیکی می باشد. با کمک اینترنت بانک‌ها به مرزهای زمانی و جغرافیایی محدود نیست و درعین حال برای بانک و مشتریان نیز منافع زیادی به دنبال خواهند داشت، اولین و مهمترین عامل دراستفاده از بانکداری اینترنتی شامل دسترسی بهتر به خدمات، قیمت های بهتر و حفظ حریم خصوصی بالاتر می باشد. موفقیت و یا شکست در بانکداری اینترنتی بطور وسیعی تحت تاثیر پیوند زیرساخت های فنی با فرایندهای کسب وکار می باشد[۳۰].
بانکداری تلفنی: انجام یک معامله تجاری خرده بین بانک و مشتریان از طریق تلفن، بانکداری تلفنی نامیده می شود. روش های مورد استفاده در بانکداری تلفنی شامل؛ واکنش صوتی^[۱۸]، تشخیص صدا^[۱۹]، تلفن های قابل برنامه­ ریزی^[۲۰] می باشد. تسهیلات بانکداری تلفنی نیز مواردی چون بررسی مانده وگردش حساب، پرداخت صورت حساب ها، مدیریت وجوه نقد، خدمات پیام و انتقال وجه نقد به سایر حساب ها می‌باشد[۳۱].
۲٫۲٫ ماشین خودپرداز (ATM )
یک ماشین خودپرداز می تواند به عنوان یک شعبه بانک عمل کرده و بسیاری از وظایف اصلی بانکداری را انجام دهد که طی آن بخش عظیمی از مبادلات با حداقل مداخلات نیروی انسانی انجام خواهد گرفت. آمارها نشان می دهند نصب خودپردازها طی ۶ سال(۲۰۰۴-۱۹۹۸) در سراسر دنیا نرخ رشدی معادل ۴۵ درصد داشته است؛ بگونه ای که می توان گفت بزرگترین سرمایه گذاری بانک های سراسر جهان در عصر خدمات کامپیوتری، پیرامون دستگاه های خودپرداز و توزیع پول بوده است. وضعیت استقرار دستگاه های خودپرداز در یازده کشور پیشرو در زمینه بانکداری الکترونیکی نشان می دهد که بطور میانگین به ازای هر ۷۴۲ نفر یک پایانه خودپرداز اختصاص داده شده است[۲۷]. حال با عنایت به کل جمعیت کشور، ایران جهت همگام شدن با کشورهای پیشرو در این بعد، به حدود۹۵ هزار دستگاه خودپردازنیاز دارد .از سویی کل دستگاه های خود پرداز کشور تا آبانماه ۱۳۹۰حدود ۲۳۷۶۰ می باشد که در این صورت، معادل ۶/۷۵درصد، کمبود این دستگاه در کشور وجود خواهد داشت.
۱٫۲٫۲٫ خودپرداز از شکل‌گیری تا تکامل
خودپردازها با چنین تکنولوژی پیشرفته­ای تنها ساخته دست یک مخترع نبوده و ترکیبی از چندین اختراع مختلف هستند. ایده به کارگیری خودپردازها در نظام بانکداری حدود ۵۰ سال پیش و از طریق تلاش های مستقل و همزمان کشورهای ژاپن، سوئد، ایالات متحده و انگلستان آغاز شد. اگرچه امروزه استفاده از این دستگاه ها بسیار رایج و متداول است، در دهه ۱۹۶۰ مردم از سپردن پول خود و اعتماد کردن به چنین دستگاهی هراس داشتند. طراحی و مفاهیم مقدماتی دستگاه های خودپرداز از زمان اختراع آن ها تغییر چندانی نداشته است اما روش های رمزگذاری و امنیت به طور مداوم در حال تغییر و بهبودند، طوری­که در روسیه در حال طراحی خودپردازی هستند که سیستم امنیتی آن مردمک چشم باشد[۳۲].
۲٫۲٫۲٫ اولین خودپرداز
محققانی چون سیمجیان^[۲۱] متوجه شد که بانک‌ها تمایل چندانی به این نوع تکنولوژی جدید نشان نمی دهند، با این وجود برای ۲۰ مدل از ماشین هایش تقاضای مجوز کرد و در نهایت موفق شد سیتی بانک نیویورک را متقاعد به نصب ۶ ماهه یک نمونه آزمایشی بانکوگراف در این بانک کند. بانکوگراف می توانست سکه، چک و پول نقد دریافت کند اما قادر به پرداخت پول نقد نبود. برای اطمینان بخشیدن به مشتریان و اینکه آن ها دوباره به پول خود دسترسی خواهند داشت یک دوربین بسیار کوچک درون بانکوگراف نصب شده بود که از هر عملیات پرداخت عکس می گرفت و به عنوان رسید یک کپی از آن عکس را در اختیار مشتریان قرار می داد. اما طبق گفته سیمجیان تنها افرادی که از این دستگاه استفاده می کردند، قماربازها و افراد شروری بودند که از برخورد رو در رو با متصدی بانک امتناع داشتند. در پایان این دوره، عدم اطمینان مشتری ها به این تکنولوژی جدید و تردید در سپردن پول های خود به این دستگاه منجر به بلا استفاده ماندن بانکوگراف و انتقال آن از بانک شد و سیمچیان نیز به سراغ اختراعات دیگری رفت.
۳٫۲٫۲٫ خودپردازها در دهه ۱۹۶۰
در اواخر دهه ۶۰ شرایط تغییر کرد و عده بیشتری از مردم به استفاده از بانکداری اتوماتیک، آزمایش آن و اعتماد به تکنولوژی های ناآشنا تمایل پیدا کرده و بانک‌ها نیز به ارزش دستگاه های خودپرداز پی بردند. اولین دستگاه خودپرداز در سال ۱۹۶۶ در توکیو مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه اطلاعات کمی از این دستگاه موجود است، به نظر می رسد این خودپرداز با یک کارت شناسایی کار می کرده است. مهندسان در سوئد و انگلیس نیز به طور جداگانه و همزمان در حال فعالیت بودند و در اویل دهه ۶۰ دستگاه های خودپرداز خود را ساختند. اولین دستگاه خودپردازی انگلیسی را بانک بارکلی در لندن شمالی مورد استفاده قرار داد. در سال ۱۹۶۷ هنگامی که جان شِفِرد بارُون^[۲۲]، مخترع انگلیسی، درون وام حمام نشسته بود ایده ای به ذهنش رسید؛ اگر دستگاه های فروش می توانستند بسته شکلات تحویل دهند چرا نتوانند پول نقد تحویل دهند؟ او یک دستگاه خودپرداز پول نقد اختراع کرد و ایده خود را به صنایع دِلارو^[۲۳] فروخت؛ دِلارو این ماشین را DACS^[24]نامید. اولین دستگاه آزمایشیDACS در بانک بارکِلِی لندن نصب شد؛ بارکلی در یک بیانیه خبری اعلام کرد که کمدین معروف رِگ وارنِی، ستاره برنامه کمدی تلویزیونی، اولین فردی در کشور بوده که در ۲۷ ژوئن سال ۱۹۶۷ از یک دستگاه پرداخت کننده پول نقد در بارکِلِی اِنفیلد استفاده کرده است. در آن زمان کارت های خودپرداز پلاستیکی وجود نداشتند و دستگاه شفرد بارُون از قبض های کاغذی استفاده می کرد که با کربن ۱۴(یک جوهر رادیواکتیو ضعیف) چاپ شده بودند. بدین ترتیب دستگاه می توانست قبض را خوانده، شناسه کربن ۱۴ روی آن را شناسایی کند و آن را با یک شماره شناسایی شخصی یا همان پین، مطابقت دهد. ایده استفاده از یک شماره شناسایی شخصی یا پین توسط جان شفرد بارُون مطرح شد و همسرش کاروُلین ایده او را تکمیل کرد؛ او به منظور به خاطر سپردن آسان تر، شماره شش رقمی پیشنهادی جان را، به شماره ای چهار رقمی تغییر داد. این قبض ها باید از متصدیان بانک خریداری می شد و چند ساعت بعد از خرید قبض، مشتریان به بانک برگشته و برای دریافت پول نقد، قبض های خود را وارد ماشین DACS می کردند؛ سپس مشتری کد شناسایی را وارد و پول نقد خود را که در هر بار استفاده حداکثر ۱۰ پوند بود دریافت می کرد. در سال ۱۹۶۸ بارکِلی و چند بانک دیگر دستگاهی را معرفی کردند که به جای قبض های کاغذی از کارت های پلاستیکی استفاده می کرد. ایراد این ماشین ها این بود که همیشه کارت را می بلعیدند و مشتریان برای رسیدگی به سایر امور خود مجبور به خرید یک کارت دیگر بودند[۳۲].
۴٫۲٫۲٫ اولین کارت های خودپرداز مغناطیسی
بعد از اروپا، دستگاه های خودپرداز در آمریکا، دالاس و تگزاس روی کار آمدند. در سال ۱۹۶۹ شرکت آمریکایی دُوکاتل اولین دستگاه خودپرداز را در آمریکا ساخت. این دستگاه که مشابه دستگاه DACS انگلیسی ها بود، دُوکاتِلِر نام گرفت و در بانک کِمیکال نیویورک نصب شد. بانک کِمیکال در اعلانی تبلیغاتی خود گفت: «در ساعت ۹ صبح سوم سپتامبر سال ۱۹۶۹ شعبه این بانک درهای خود را به روی مشتریان خواهد گشود، درهایی که هیچ گاه بسته نخواهد شد». دِوکاتِلِر اولین دستگاهی بود که به مشتریان امکان استفاده از کارت های پلاستیکی قابل استفاده مجدد را می داد. کارت ها از یک نوار مغناطیسی کدگذاری شده استفاده می کردند که علاوه بر ایمنی بیشتر آن ها را دوباره قابل استفاده می کرد. اگرچه دُوکاتِلِر مشابه دستگاه خودپرداز اولیه سیمجیان بود و سایر تولیدکنندگان نیز در این عرصه گام هایی برداشته بودند، این شرکت اولین شرکتی بود که تقاضای ثبت اختراع این دستگاه را داد و در نتیجه موزه اِسمیت سونیان^[۲۵]، شرکت دُوکاتل را به عنوان مخترع اولین دستگاه خودپرداز مغناطیسی (تحت شبکه) به رسمیت شناخت. دُونالد وِتزِل، که در آن زمان نائب رئیس بخش برنامه ریزی محصولات شرکت دُوکاتلر بود، مخترع اصلی این دستگاه است. طبق گفته وِتزِل ایده ساخت این دستگاه هنگام انتظار در صف بانک دالاس به ذهنش خطور کرد. توسعه و ساخت این خودپرداز در حدود پنج میلیون دلار هزینه داشته است[۳۲].
۵٫۲٫۲٫ رایج شدن خودپردازها
خودپردازهای اولیه آن چنان گران بودند که سالانه در حدود ۸۰۰۰ دلار بیشتر از یک کارمند معمولی برای بانک‌ها هزینه داشتند. هنگامی که مشتریان به استفاده از دستگاه های خودپرداز تمایل نشان دادند، بسیاری از بانک‌ها شروع به خریداری دستگاه های خودپرداز داکُوتل کردند تا مانع مراجعه مشتریان خود به سایر بانک‌ها شوند. تا سال ۱۹۷۰، بسیاری از بانک های آمریکا به دستگاه های خودپرداز روی آوردند. در سال ۱۹۷۱ داکُوتل تُوتال تِلِر، اولین خودپرداز بانکی با عملکرد کامل بود، به بازار عرضه کرد. در همین زمان دایبُلد اولین دستگاه TABS خود را در شعبه یکی از بانک های آمریکا نصب و فوجیتسو نیز خودپردازی در ژاپن نصب کرد. در سال ۱۹۷۳، حدود چهار سال بعد از ساخت اولین محصول، با وجود بالا بودن قیمت خودپردازها (هر خودپرداز حدود ۳۰۰۰۰ دلار)، بیشتر از ۲۰۰۰ خودپرداز، که بیشترشان ساخت داکُوتل و دایبُلد بودند، در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفتند. بانک‌ها برای معرفی این دستگاه جدید به مشتریان خود، از هر نوع فن تبلیغاتی استفاده کردند. به طور مثال یک بانک در اُوهایُو، برای جلب توجه مشتریان خانم، پشتیبانی مالی ساخت یک فیلم شش ساعته تلویزیونی را در یک کانال محلی به عهده گرفت. آگهی های بازرگانی بانک در طول فیلم، هر بیست و پنج دقیقه یک بار مزیت های دستگاه خودپرداز جدید خود را شرح می دادند[۳۲].
۶٫۲٫۲٫ ورود خودپردازهای متصل به شبکه
دستگاه های خودپرداز، در ابتدا دارای سیستم آف­لاین^[۲۶] بودند، به این معنی که پول به طور اتوماتیک از حساب برداشت نمی شد. هر دستگاه مجزا به بانک اتصال داشت و حساب های بانکی توسط یک شبکه کامپیوتری به یکدیگر متصل نبودند. در سال ۱۹۷۴ اولین دستگاه های خودپرداز متصل به شبکه ساخته شدند. این فناوری جدید به مشتریان امکان می داد تا بدون در نظر گرفتن نوع و ارتباط بانکی، از تمامی خودپردازهای جهان پول نقد برداشت کنند. بدین ترتیب بانک‌ها نیز توانستندخودپردازهای خود را در محیط های گسترده تری، از جمله مراکز فروش، محیط های ورزشی و حتی کشتی های مسافرتی، نصب کنند. در دهه های ۷۰ و ۸۰، شبکه های درون بانکی ای مانند Cirrus و Plus ایجاد شدند که معاملات بین بانکی را ممکن می کردند. با وجود تمامی این پیشرفت ها، هنوز هم جلب اعتماد کامل مردم نسبت به خودپردازها کار ساده ای نبود. در سال ۱۹۷۷ رئیس سیتی بانک ریسک بزرگی را پذیرفت و برای نصب دستگاه های خودپرداز در سراسر نیویورک بیش از ۱۰۰ میلیون دلار هزینه کرد. سرمایه گذاری سیتی بانک، ژانویه سال بعد به بار نشست، هنگامی که یک طوفان عظیم از نیویورک عبور کرد و برفی با ارتفاع ۱۷ اینچ سطح شهر را پوشاند. بانک‌ها برای چندین روز بسته شدند و استفاده از خودپرداز ۲۰ درصد افزایش یافت. در همین روزها بود که سیتی بانک شعار تبلیغاتی خود را آغاز کرد: «سیتی بانک هیچ وقت به خواب نمی رود». پوستر و بیلبوردهای تبلیغاتی، مشتریانی را نشان می داد که در حال تلاش برای رساندن خود به خودپردازهای سیتی بانک بودند. از آن پس تقریباً تمام بانک های کشور شعار سیتی بانک را دنبال کردند. دوران خودپردازها شروع شده بود. در دهه ۱۹۹۰ بانک‌ها برای استفاده از خودپردازها مردم را ملزم به پرداخت هزینه کردند، اقدامی که به نفع بانک‌ها بود اما موجب خشم مشتریان شد[۳۲]. در این میان مشتریان با جرایم و تخلفات مربوط به خودپردازها نیز روبه رو بودند. افرادی که در تاریکی یا محل های ناامن از خودپرداز استفاده می کردند طعمه سارقان می شدند، تبهکاران به دنبال ابداع راه هایی برای دزدیدن شماره های شناسایی شخصی یا همان پین های مشتریان بودند و حتی برای دستیابی به اطلاعات شخصی، دستگاه­های پول تقلبی ساخته بودند. دولت های شهری و کشوری برای مبارزه با چنین مشکلاتی قوانینی مانند قانون امنیت خودپرداز نیویورک در سال ۱۹۹۶، را تصویب کردند؛ قانون امنیت خودپرداز نیویورک، بانک‌ها را ملزم به نصب و استفاده از سیستم هایی همچون دوربین های امنیتی و آیینه های انعکاسی می کرد[۳۲].

مکانیزم دیگر واکنش پایانی از طریق پدیده انتقال زنجیر^[۱۳] است که به طریق متفاوت می تواند انجام گیرد. گیرد در این حالت فرایند رشد یک پلیمر متوقف می شود در حالی که فرایند پلیمریزه شدن ادامه دارد.
۱-۷-۲-۴ واکنش های انتقال زنجیر
در پدیده مشاهده می شود که زنجیر در حال رشد زودتر از معمول بوسیله واکنش های انتقال زنجیر خاتمه می یابد. در این واکنش ها یک اتم هیدروزن از ماده انتقال دهنده در این واکنش جذب می شود اگر چه انواع دیگر اتم ها نیز می توانند در بعضی مواقع جذب شوند. این پدیده باعث از بین رفتن یک رادیکال و ایجاد رادیکال دیگر می شود و این رادیکال تولید شده قادر به انجام مرحله انتشار نبوده و در نتیجه رشد زنجیر پلیمر متوقف می گردد.بیشترین و بارزترین اثر انتقال زنجیر کاهش طول زنجیر پلیمر است.انواع مختلفی از انتقال زنجیر می تواند رخ دهد.
۱) انتقال زنجیر به حلال
یک اتم هیدروژن از مولکول حلال جدا و به انتهای رادیکالی زنجیر پلیمر متصل می شود که این باعث تشکیل رادیکال روی حلال می گردد (شکل۱-۲۰).
شکل ۱- ۲۰ انتقال زنجیر از پلی استایرن به حلال
انتقال زنجیر به حلال به عوامل مختلفی مانند مقدار حلال(حلال بیشتر- انتقال زنجیر بیشتر)، قدرت پیوند درگیر در مرحله انتقال(پیوند ضعیفتر- انتقال زنجیر بیشتر) و پایداری رادیکال حلال(پایداری بیشتر- انتقال زنجیر بیشتر) بستگی دارد. هالوژنها بجز فلوئور می توانند براحتی منتقل شوند.
۲) انتقال زنجیر به مونومر
یک اتم هیدروژن از مونومر جدا می شود. طی این مرحله یک رادیکال روی مولکول مونومر ایجاد شده که بدلیل پایداری رزونانسی مانع از انتشار بیشتر زنجیر پلیمر می شود (شکل۱-۲۱).
شکل ۱- ۲۱ انتقال زنجیر از پلی پروپیلن به مونومر
۳) انتقال زنجیر به آغازگر
یک زنجیر پلیمر با آغازگر واکنش داده و رشد زنجیر متوقف می شود. طی این مرحله یک آغازگر رادیکالی جدید تولید شده که می تواند منجر به آغاز رشد زنجیرهای پلیمر جدید شود (شکل۱-۲۲)، بنابراین بر خلاف دیگر حالتهای انتقال زنجیر، انتقال زنجیر به آغازگر امکان انتشار بیشتر پلیمر را فراهم می کند. بعنوان مثال آغازگرهای پر اکسید که به انتقال زنجیر بسیار حساس هستند.

شکل ۱- ۲۲ انتقال زنجیر از پلی پروپیلن به آغازگر دی ترسیو بوتیل پر اکساید
۴) انتقال زنجیر به پلیمر
یک رادیکال از یک زنجیر پلیمر با یک اتم هیدروژن از زنجیر پلیمر دیگر جانشین می شود (شکل۱-۲۳). این عمل باعث پایان رشد یک زنجیر پلیمر شده اما به زنجیر پلیمر دیگر اجازه شاخه دار شدن می دهد. وقتی این مکانیسم رخ دهد جرم مولی متوسط پلیمر تقریباً ثابت باقی می ماند.
شکل ۱- ۲۳ انتقال زنجیر از پلی پروپیلن به یک پلی پروپیلن دیگر
۱- ۸ روش های جداسازی
یک ماده شیمیایی مورد نیاز همواره باید خالص سازی شود سپس برای اهداف مورد نظر بکار رود از این رو به کلیه روشها و فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی که در این راستا بکار می روند روش های جداسازی می گویند. هدف از جداسازی حذف مزاحمتها و بالا بردن کیفیت و تاثیر ماده مورد نظر می باشد.از جمله روش­های جداسازی می­توان به ته­نشینی، تبخیر، تقطیر، استخراج مایع- مایع، استخراج فاز جامد، استخراج قطره­ای، استخراج با گاز، کروماتوگرافی و… اشاره کرد.
استخراج یکی از روش های جداسازی است که مستلزم انتقال جسمی از یک فاز به فاز دیگر می باشد. در بعضی مواقع لازم است برای بازیابی یک جسم آلی از محلول آبی از راههایی غیر از تقطیر استفاده شود. یکی از این راه ها تماس دادن محلول آبی با یک حلال غیر قابل امتزاج با آب است. اگر حلال خاصیت جداسازی را داشته باشد بیشتر مواد آلی از لایه آبی به حلال آلی (حلال غیر قابل امتزاج با آب) انتقال پیدا می کند.
که در بین این روشها روش استخراج مایع- مایع به طور گسترده در جدا کردن ترکیبات آلی و معدنی از مخلوط استفاده می شوند که البته انتخاب حلال در آن بسیار مهم است. حلال انتخاب شده برای استخراج باید درجه خلوص بالا داشته باشد و قابلیت حل شدن آن در آب و یا هر ماده دیگری که جسم آلی را در خود حل کرده کم باشد و یا بهتر از آن اینکه اصلاً حل نشود. همچنین باید فرار باشد تا به راحتی بتوان آنرا از ترکیب یا ترکیبات آلی استخراج شده، تقطیر نمود. با توجه به مطالب فوق جسم استخراج شونده باید در حلال استخراج کننده به خوبی حل شود و قابلیت انحلال در این حلال خیلی بیشتر از آب باشد. ضمنا حلال استخراج کننده هیچ نوع واکنشی با آب یا مواد قابل استخراج نباید بدهد. از طرف دیگر استفاده از حجم زیاد حلال ، تشکیل امولسیون و دشواری در اجرا و مقرون به صرفه نبودن از معایب این روش می باشد.
۱-۹ استخراج فاز جامد^[۱۴](SPE)
این روش استخراج، یک فرایند جداسازی است که بر اساس آن ترکیباتی که در یک مخلوط مایع حل شده(حلال) یا به حالت تعلیق درآمده اند با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی خود از ترکیبات دیگر مخلوط جدا می شوند.
این تکنیک به عنوان یک روش معمول برای استخراج آنالیت از ماتریکسهای پیچیده در آزمایشگاهها کاربرد دارد. و می تواند برای جداسازی آنالیت از نمونه های مختلف مانند ترکیبات دارویی، آلاینده های محیط زیست، نمونه های بیولوژیک و…. مورد استفاده قرار گیرد.
۱-۹-۱ مراحل استخراج فاز جامد
این تکنیک با بهره گرفتن از املاح محلول یا معلق در یک مایع(فاز متحرک) و یک جامد که نمونه از آن عبور می کند(فاز ساکن) برای جداسازی جزء مورد نظر عمل می کند.
بطور کلی استخراج فاز جامد در چهار مرحله صورت می گیرد (شکل۱-۲۴):

1. 1. آماده سازی: در این مرحله یک حلال آلی از میان فاز جامد در داخل کارتریج عبور داده می شود.

1. 1. جذب آنالیت روی فاز جامد: در مرحله دوم آنالیت را آرام آرام و به طور پیوسته به داخل فاز جامد عبور می دهند.

1. 1. شستشوی: بوسیله ی حلالی که خود آنالیت را شستشو نمی دهد فقط مزاحمت هایی که همراه با آنالیت در فاز جامد جذب شده اند را پاک می کند.

1. 1. شویش:از یک فاز آلی جهت شویش استفاده می شود که ذرات آنالیت موجود در فاز جامد را استخراج می کند.

شکل ۱- ۲۴ مراحل استخراج فاز جامد :۱) آماده سازی،۲) جذب آنالیت روی فاز جامد،۳) شستشو،۴) شویش
۱-۹-۲ عوامل موثر بر استخراج با فاز جامد:
۱- pH محلول: برای حذف کامل مزاحمت ها و استخراج انتخابی آنالیت ها بایستی pH محلول بهینه سازی شود.
۲- نوع حلال: بسته به نوع آنالیت برای جداسازی حلال های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
۳- حجم جذب و واجذب نمونه: هر چه مقدار آنالیت جذب شده به مقدار آنالیت واجذب شده نزدیکتر باشد مقدار بازده استخراج بیشتر است.
۱-۹-۳ مزایای استخراج فاز جامد
دلایل برتری استخراج فاز جامد با استخراج مایع- مایع عبارتند از:

1. 1. این روش بسیار سریع و آسانی و مقرون به صرفه است.

1. 1. مصرف حلال در این روش بسیار کمتر می باشد.

1. 1. در این روش نیاز به یک کارتریج کوچک است در حالی که استخراج مایع- مایع به بطری های شیشه ای زیاد آزمایشگاهی نیاز دارد.

1. 1. کارتریج مورد استفاده در این روش نسبتا ارزان است و این کارتریج می تواند بازیابی شده و برای آزمایش های دیگر استفاده شود.

1. 1. کارتریج ساخته شده از جنس پلی پروپیلن است و آلودگی محیط زیست آن ناچیز است.

1. 1. ذرات چربی تشکیل شده در آب که در استخراج مایع – مایع برای نمونه های بیولوژیکی و آب فاضلاب مشکل ساز می باشد در این روش مشکلات عمده بوجود نمی آورد.

1. 1. انعطاف­پذیری استخراج با­ فاز جامد بیشتر از استخراج مایع- مایع می‌باشد. حلال‌های در این روش در گستره بیشتری قرار دارد، اما برای استخراج مایع- مایع محدود و حلال‌های به شدت آبدوست نیاز می­باشد. گزینش پذیری در این روش با توجه به انتخابی بودن حلال افزایش می یابد.

۱-۹-۴ خصوصیات فاز جامد
۱-پایداری شیمیایی داشته باشد.
۲-قابلیت جذب و واجذب انتخابی داشته باشد.
۳-اندازه ذرات کوچک باشد تا سطح تماس بیشتر شود.